Mühazirə Mövzu Maşınqayırma inkişafında elmin və texnikanın rolu. Əsas istehsal, anlayış və təriflər. Texnoloji əməliyyatların tutumu. Texnoloji sənədlər

Mühazirə
Mövzu 8. Pəstahın hazırlanma metodları. Mexaniki emal payları və onların hesablanması. Əməliyyatlararası emal payları.

PƏSTAHIN SEÇlLMƏSl VƏ EMAL
PAYININ HESABI
Pəstahın hazırlanma metodları
Maşın hissələrinin pəstahlarını hazırlamaq üçün metalı maye halına gətirərən qəlibə tÖKməK, qızdırma ilə plastİK hala gətirərəəK döymən və ştamplamaq, soyuq halda ştamplamaq, metalların və başqa materialların tozundan hissələr presləməK və nəhayət, təbəqə və fasonlu dəmirdən doğranmış parçaları qaynaq etməK Kimi bir çox müxtəlif e’mal metodlarından istifadə olunur (8.1-ci cədvələ baxın).
Müasir maşınqayırma texniKası, pəstah hazırlanma üsullarını təKmilləşdirməK, pəstahların forma və ölçülərini dəqiqləşdirməK yolu ilə maşın hissəsinə axırıncı formanı və ölçüləri verən və çox zəhmət aparan mexaniKi e’mal üsul­larını aradan qaldırmağa və ya təKmilləşdirməyə çalışır.
Buna görə də, sənayedə kokilə tÖKmə, dəqiq tÖKmə, qızğın və soyuq ştamplama, toz halında materiallardan presləmə və sair b.K. qabaqcıl üsullar innişaf etməyə və geniş surətdə tətbiq olunur.
Ümumiyyətlə, maşın hissələri pəstahlarının hazırlan­ması metodları aşağıdanı növlərə bölünür:

1. 
   töKmə;
   
2. 
   təzyiq altında qızğın e’mal etmə;
   
3. 
   təzyiq altında soyuq e’mal etmə;
   
4. 
   metal KonstruKsiyalı hissələr qayırma;
   
5. 
   tozdan hissələr hazırlama.
   

Bu üsullardan maşınqayırmada sənayenin, deməK olar Ki, hamı sahələrində istifadə olunur. İri və orta ölçülü maşın hissələrinin pəstahını hazırlamaq üçün ən çox töK­mədən və qaynaqla əmələ gətirilən metal KonstruKsiyadan istifadə edilir. Məsələn, Kompressorun, buxar nasosunun, siyirtmənin və bir sıra başqa avadanlıqların gövdə hissələri töKülür.
Cədvəl 8.1. Pəstahların hazırlanma metodları

	Pəstahı hazırlama metodları	Pəstahı hazırlama üsulları	Hazırlanan hissələr
I	TÖKmə	Torpağa tÖKmə Metal qəlibə tÖKmə MərKəzdən- qaçma tÖKmə Təzyiq altında tÖKmə Dəqiq tÖKmə	Qara və rəngli metallar­dan tÖKülən mürəKKəb qu­ruluşlu hissələr içiboş boruşəKilli hissə­lər. Rəngli metaldan tÖKülən xırda hissələr. Xırda hissələr
II	Təzyiq altında qızğın e’maletmə	Qızğın yayma DÖymə Qızğın ştamplama	Müxtəlif en KəsiKli ma­teriallar, borular və təbə­qələr iri mühüm hissələr Xırda hissələr
III	Təzyiq altında soyuq e’maletmə	ÇəKmə Soyuq yayma Soyuq ştamplama	Müxtəlif en Kəsiyi olan məftillər Xırda hissələr Təbəqə və çubuq materi­allarından hazırlanan xır­da və orta hissələr
IV	Metal KonstruKsiy alı hissələri qayırmaq	—	Çərçivə, çatı və b.K. iri maşın hissələri və müxtə­lif aparat hissələri
V	Tozdan hissələr hazırlamaq	Metal tozundan presləməK PlastiK Kütlə tozundan pres­ləməK PlastiK Kütlə tozundan tÖKməK	Müxtəlif materiallardan olan xırda maşın hissələri Az yüK daşıyan xırda maşın və cihaz hissələri