Nigar Hüseynova

Don
  vә 
Özü  (Dinyeper)
 
çayları  arasındakı  bölgәdә  böyük  nüfuz  sahibi  olub  (ASƏ  7,  1983:286).
  Lev  Galitskiy
  1276-cı 
ildә Noqaya mәktub vә elçilәr yolluyaraq Litvaya qarşı sәfәrә çıxmağı tәklif edib, bununla da adı 
Rus salnamәlәrinә düşüb (Bavbek, 1998:161). 
Noqay  Xan, 
İslamiyyəti
  yaymaq  üçün 
Xorasan
dan  vә 
Anadolu
dan  qazilәr  gәtirdib. 
Şeyx Səfiyəddin Әrdəbili
 öz müridlәri ilә 
Qıpçaq
 çölündә vә 
Kırım
da islam dinini yayıb. 1263-
cü  ildә 
Sarı  Saltuk
 Anadoludan  on  iki  min  türkmәn  ailәsi  ilә  birlikdә  gәlәrәk  Noqayın  hakim 
olduğu 
Kırım
 vә 
Dobruca
da yerlәşib (Noqay, 1997:20).  
1290-cı  ildә  Noqay  xanın  taxta  oturtduğu 
Toxta
  xan  yerini  möhkәmlәndirdikdәn  sonra 
özünә  tәrәfdarlar  toplayıb  Noqay  xanın  fәaliyyәtini  mәhdudlaşdırmağa  çalışıb.  Uzun  sürәn  bu 
gizli  qarşıdurma  1298-ci  ildә  açıq  toqquşmaya  çevrilib.  Yaranan  döyüşdә  Noqay  mәğlub  olub, 
әsgәrlәri vә tәrәfdarları әsir alınaraq qul bazarlarında satılıb. 40 ilә yaxın Altınorda (Qızıl Orda) 

---

 
 
51 
 
dövlәtindә aparıcı şәxs olan Noqay xan 1300-cü ildәki  toqquşmaların birindә bir  rus  tәrәfindәn 
qәtlә yetirilib (Şamil, 2011:184-185). 
Qızıl  Orda  dövlәti  dağılmağa  başladığı  zaman