Nigmatov X

RAID-massivlar.
(
RAID - Redundant Array of Independent Disks
, rus tilda 
- izbыtochnыy massiv nezavisimыy diskov) - alohida-alohida ishlaydigan 

---

75 
disklardagi qo‘shimcha massiv yoki SLED-disk (Single Large Expensive Disk, rus 
tilida - odin bolьshoy dorogostoyaщiy disk) – bitta katta xajmli qimmat disk. RAID-
massivlar iborasini boshqacharoq qilib – 
magnitli disklar asosida qurilgan 
ma’lumotlarni tezkor kiritish-chiqarish qurilmasi
, deb ham atashimiz mumkin. 
Protsessorlarning ishlash tezliklari bilan, magnitli disklarga ma’lumotlarni yozish-
o‘qish tezliklari orasidagi farq kattalashaverdi. 80-yillarning oxirlariga kelib (1988 
yili) diskli xotiraning tezkorligini va ishonchliligini oshirish imkonini beruvchi - 
RAID-massivlar g‘oyasini amalga oshirish yo‘llari, ya’ni ushbu xotirani 
tashkil 
qilishning
bir necha xil variantlari (6-ta) taklif qilindi (2.19-rasm).
Bunda, protsessorlarning tezkorligini oshirishda qo‘llanilgan 
ma’lumotlarni 
parallel ishlash texnologiyalarini
, diskli xotirani tashkil qilishda ham qo‘llashni 
amalga oshirish 
maqsad
qilib qo‘yildi. Buning uchun bir nechta – 4, 5, 7 yoki 8-ta 
SCSI-disklari birlashtirilib, operatsion tizim tomonidan RAID-massiv yoki SLED-
disk, yagona disk sifatida boshqarish yo‘lga qo‘yildi. SCSI-disklar to‘plami odatda 
serverlar yonida o‘rnatilgan bo‘lib, yagona RAID-kontroller tomonidan 
boshqariladi.

---

76 
2.19-rasm. RAID-massivlarni tashkil qilishning bir necha xil variantlari. 
Ma’lumotlar RAID-massivga ko‘chirib olinadi, so‘ngra esa ular bilan 
odatdagi yozish-o‘qish amallari bajariladi. RAID-massivlarda ma’lumotlarni 
taqsimlanishining turli xil variantlari 2.19-rasmda keltirilgan. Ular 0, 1, 2, 3, 4 va 5-

---

77 
sath RAID-massivlari deb ataladi, ammo bu erda sath so‘zi o‘rniga, variant so‘zini 
ishlatish to‘g‘riroq bo‘lar ekan.