рование и функционирование национальных культур связано с
процессом извлечения некоторых частей этого юниверса как
культуры свойственной данной группе, что позволяет ее членам
отличаться от других групп имеющих иные культуры. Следо-
вательно, национальная культура это частица целого, прини-
маемая как собственная. Например, частица азербайджанской на-
родной литературы из целого комплекса – мировой литературы,
или азербайджанский язык из целого комплекса – все другие
языки мира и т.д.
Таким образом, при определении культурной идентичности
индивида следует обратить особое внимание на его идентифи-
кацию с такими основными элементами культуры как:
1)
Литература. Имеется ввиду идентификация индивида с
литературой какого-либо народа. Прежде всего это, конеч-
но, художественная литература, классика, проза и поэзия,
творчество великих представителей и мастеров слова
какого-либо народа, например азербайджанского – (Низа-
ми, Насими, Самед Вургун, Молла Панах Вагиф и так
далее). Это может быть также и популярная, научная,
религиозная и другого типа литература, в зависимости от
интересов какого-либо определенного индивида.
2)
Язык. Имеется ввиду язык на котором говорит человек.
Например, идентифицируется ли данный индивид с азер-
байджанским языком, употребляет ли его в повседневной
жизни, думает ли на этом языке.
3)
Религия. С какой религией идентифицирует себя индивид.
4)
Обычаи и традиции. Имеются ввиду идентификация ин-
дивида с обычаями и традициями какого-либо народа.
Празднование праздников, свадебные и похоронные цере-
монии…
5)
Искусство. То есть идентификация индивида с музыкой,
фильмами, театральными представлениями, устным на-
родным творчеством и т.д. Например, знание и отношение
индивида к народным эпосам «Китаби-Деде Горгуд»,
«Короглу», к мугаму, творчеству ашыгов, великих азер-
байджанских композиторов и т.д.
6)
Наука и знания. Знание и идентификация индивида с исто-
рией своей страны. Например с историей Азербайджана и
т.д.
Идентификация индивида с этими основными элементами
культуры определяет силу культурной идентичности индивида.
Отношение к определенным элементам культуры у каждого чело-
века может быть разным. Но в совокупности на основе именно
этих элементов культуры в сознании индивида возникает неко-
торое отличие от чужих и чувство связи с группой своих, а также
сознание целостности, исторической продолжительности этой
группы и ее коллективной филиации (8, 134).
ЛИТЕРАТУРА
1.
Herder J.G., Przedmowa, [w:] tegoż, Myśli o filozofii dziejów, przeł.
J.Gałecki, Warszawa 1962, t. I.
2.
Linton R., The Tree of Culture.1955
3.
Kłoskowska A., Socjologia kultury, Wydawnictwo Naukowe PWN,
Warszawa 2007 [za:] E. Tylor, Primitive culture,1896.
4.
Linton R., Kulturowe podstawy osobowości, przeł A. Jasińska – Kania,
Warszawa, PWN, 2000.
5.
Wszystkie trzy definicje [w:] A.Kłoskowska, Kultura masowa, Warszawa,
PWN, 1980.
6.
Kłoskowska A., Kultury narodowe u korzeni, PWN, Warszawa 2005.
7.
Kłoskowska A., Kultura narodowa, w: Pojęcia i problemy wiedzy o
kulturze, pod red. A. Kłoskowskiej, Wrocław 1991.
8.
Kłoskowska A., Tożsamość i identyfikacja narodowa w perspektywie
historycznej i psychologicznej, "Kultura i Społeczeństwo", 1992, nr 1.
Samir Səttarov
MƏDƏNİYYƏTİN MÜASİR ANLAYIŞI VƏ İNSANIN MƏDƏNİ
İDENTİKLİYİNİ MÜƏYYƏN EDƏN ƏSAS ELEMENTLƏRİ
Xülasə
Bu məqalədə, məşhur alimlərin əsərlərinə əsaslanaraq, mədəniyyət anlayı-
şının ən müasir və ən dəqiq elmi tərifi təqdim edilib. Məqalədə Antonina Klos-
kovska, Ralf Linton, Florian Znanetski və başqaları kimi tanınmış alimlərin möv-
qeləri şərh olunub. Burada mədəni identikliyin əsasını təşkil edən: ədəbiyyat, dil,
din, adət, incəsənət, elm və bilik kimi mədəniyyət elementlərinə xüsusi diqqət yeti-
rilib.
Samir Sattarov
THE MODERN NOTION AND BASIC ELEMENTS OF CULTURE,
WHICH DEFINE THE CULTURAL IDENTITY OF THE INDIVIDUAL
Summary
In this article, basing on the works of the famous scientists, we have
introduced the modern and the most complete definition of the notion about the
culture. İn the article were introduced the positions of the famous scientists like
Anatonina Kloskowska, Ralph Linthon, Florian Znanecki and others. A particular
attention was paid to the basic elements of culture, on the basis of which is building
a cultural identity of the individual – they are: literature, language, religion, customs,
art, science and knowledge.
AZƏRBAYCAN MİLLİ ELMLƏR AKADEMİYASI
NİZAMİ adına ƏDƏBİYYAT İNSTİTUTUNUN ELMİ ƏSƏRLƏRİ
“ƏDƏBİYYAT MƏCMUƏSİ”, 2015, № 1
Gülnar QASIMLI
Nizami adına Ədəbiyyat İnstitutu
gulnar0486@mail.ru
MÜSTƏQİLLİK İLLƏRİ POEMALARINDA
QARABAĞ MÖVZUSU
Açar sözlər: poema, şair, müharibə, şəhid, müstəqillik
Key words: poem, poet, war, martyr, independence
Ключевые слова: стихи, поэт, война, гибель, независимость
Ölkəmizin əldə etdiyi müstəqillik bütöv mədəniyyətimiz kimi,
ədəbiyyatımıza da öz təsirini göstərdi. “Yeni dövr şeirin məzmun və
formasına dəyişikliklər gətirməklə bərabər, həm də onun tədqiq isti-
qamətini dəyişdi, əvvəlki poetik baxışlar sistemini təbəddülata uğrat-
dı” (1, 315). Bu dəyişiklik yalnız şeirdə və kiçikhəcmli janrlarda nəzə-
rə çarpmadı, ənənəvi janrlardan olan poemalarda da özünü göstərdi.
Müstəqillik əldə etməyimizlə Qarabağı əldən verməyimiz üst-üstə
düşdü. Elə bu səbəbdən də, ədəbiyyatımızın başqa janrlarında olduğu
kimi, poemalarda da yurd itkisinin itirilməsinin bədii əksini görmək
mümkündür. Bu məsələni ümumiləşdirərkən tədqiqatçı Elnarə Aki-
mova yazır: “Qarabağ dərdi, yurd nisgili, şəhid olmuş oğullarımızın
şanlı obrazlarının yaradılması, düşmən tapdağında olan torpaqları-
mızın acısı, Xocalı faciəsinin poetik sözdə təcəssümü, müharibə gö-
rüntüləri yaratmaq meyilləri poemada qabarıqlaşır. Son iki ildə Qara-
bağa, milli ağrılarımıza, şəhid obrazlarının təcəssümünə həsr olunmuş
bir sıra əsərlər var ortada (2, 61). Müstəqillik illərində yazılmış
poemalarda Qarabağ müharibəsinə ən müxtəlif rakurslardan yanaşılıb.
Belə ki, həmin əsərlərdə müharibədən əvvəlki Qarabağın tərənnü-
mündən başlamış müharibənin gedişatında baş verən proseslər qələmə
alınmış, ən nəhayət, müharibədən sonrakı Azərbaycanın Qarabağsız
durumu müxtəlif məqamlarıyla ədəbiyyata gətirilmişdir. Bir sözlə,
müharibənin bütün gedişatını poemalardan ardıcıl süjetlə öyrənmək
olar. N.Həsənzadə müharibədən əvvəlki Qarabağın belə bir təsvirini
Dostları ilə paylaş: |