Noinersial sanoq tizimlaridagi inersiya kuchlari

Ilgarilanma xarakatlanayotgan noinersial sanok
sistemasidagi inersiya kuchi.

Noinersial sanok sistemalarda jismlar tezlanish bilan xarakatlanadi. Noinersial sanok sistemadagi jismga ta’sir etuvchi mazkur kuchlarni, ularni oddiy kuchlardan (ya’ni nyuton kuchlaridan) fark kilish maksadida, inersiya kuchlari deb ataladi. Inersiya kuchlarining jismlarga ta’siri xuddi oddiy nton kuchlarining ta’siridek buladi. Bu ta’sirni kundalik turmushda, xususan, biror transport passajiri sifatida xam sezib turamiz. Masalan, transport keskin tormozlanganda yoki ilgarilanma xarakat tezligini tezkorlik bilan oshirganda gavdamizni beixtiyor oldinga yoki orkaga egilishga majbur kilayotgan kuchini sezamiz. Bu kuch transport bilan boglik bulgan noinersial sanok sistemasining tezlanuvchan xarakati tufayli vujudga kelayotgan inersiya kuchlaridir.

Tekshirilayotgan xolda K¹ sanok sistemasidagi jismga ta’sir etuvchi nton kuchlari (ogirlik kuchi va tayanchning reaksiya kuchi) ning yigindisi nolga teng.
Shuning uchun jism erishayotgan tezlanish fakat inersiya kuchi ning samarasi sifatida namoyon buladi:
.
Lekin munosabatni xisobga olsak, kuyidagi kurinishda xam yoza olamiz:

Demak, tezlanuvchan ilgarilanma xarakat kilayotgan sanok sistemadagi ixtiyoriy jismga ta’sir etadigan inersiya kuchining yunalishi sanok sistemasining xarakati yunalishiga teskari, kuchning moduli esa jism massasi bilan sanok sistemasi tezlanishining kupaytmasiga teng.