Noyabr november miras



Yüklə 4,04 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə35/60
tarix04.07.2018
ölçüsü4,04 Mb.
#53242
1   ...   31   32   33   34   35   36   37   38   ...   60

64 

MİRAS   NOYABR   NOVEMBER
ArAŞdIrmA   REsEARCH
to his close people that Hazrat Baba comes to his dreams as 
grey-beard  man,  in  white  turban,  green  aba  and  demands 
from him to dedicate himself to serve Allah evading everything 
around.  M.  Mahmudbeyov  notes  frankly  that  Eyyub  leaves 
family  and  wealth,  goes  to  Gabiristan  fields  and  chooses  as-
ceticism life. Local rumours say that Eyyub ate everything in 
the fields and lived lonely in summer in Gabiristan. On that 
time all Terekemes of Gabiristan went to Shamakhi and Guba 
pastures and there was nobody there during tropical heat.  But 
in winter he moved to Babadag where foxes wandered around. 
After  some  years  of  asceticism  life  (in  some  legends  7  years) 
Sheikh  Eyyub  declared  through  his  close  people  that  Hazrat 
Baba granted him Sheikh position,  ordered him to promote 
sect  among  population  of  Gabiristan.  Sheikh  Eyyub  says 
zikirchis to explain occurences in disciples’ lives and connected 
with the name of Hazrat Baba..
According to Sheikh Eyyub’s instruction, in order to attract the 
spirit to divine profusion’s cognize, the words “La iləha illal-
lah” and “Haqq Hayy” were read for thousand times in delu-
sions. Delusions were done once a week, after Juma namaz. All 
disciples gathered on Friday in Ajidere, created half-circle near 
the Sheikh after Juma namaz in the noon. First they read in 
monotonous sound the words “La iləha illallah” for thousand 
times and they read old zikirs if no new zikirs for a week, they 
got from the Sheikh and afterwards shaking heads and bodies 
shouted “Haqq Hayy”.
Sheikh Eyyub was a disinterested person. He did not use alms 
of disciples and declared them that he is only caliph of Excellen-
cy Hazrat, the host of these alms entered his school. But since 
Excellency Hazrat had no heirs on the earth, alms belong to 
all disciples and it should be equally distributed among all. He 
created a jumla among his disciples to share alms in a rightful 
way. According to the jumla, disciples were divided into groups, 
each group had one caliph. All alms were collected till Friday. 
However, on Friday after Juma namaz and delusion finished, 
təsir  etmişdi,  lakin  tərəkəməliyi  və  ümmi  olması  ona  İsmayıl 
Şirvaninin irşad halqasına daxil olmağa mane olurdu.
Şirvanın  sünni  əhalisinin  yaxşı  tanıdığı  və  ziyarət  etdiyi 
Babadağla  əlaqədar  yad  olunan  Həzrət  baba  Şeyx  Eyyubun 
həyatında  mühüm  rol  oynayır.  Şeyx  Eyyub  yaxın  adamlarına 
bəyan edir ki, Həzrət Baba ağsaqqal bir kişi surətində, ağ çalma-
da və yaşıl əbada tez-tez yuxuda və ayıq olarkən onun gözünə 
görsənir  və  hər  bir  şeydən  əl  çəkərək,  özünü  Allaha  xidmətə 
ithaf etməyi ondan tələb edir. M.Mahmudbəyov da səmimiyyəti 
ilə qeyd edir ki, həqiqətən də, Eyyub ailəsini, var-dövlətini tərk 
edərək, Qəbiristan çöllərinə çəkilir və zahidlik həyatını yaşayır. 
Yerli rəvayətlərə görə yayda, Qəbristanın bütün tərəkəmələri öz 
sürüləri ilə Şamaxı və Quba yaylaqlarına köç edərkən, demək 
olar ki, tropik istilər zamanı Qəbristan çöllərində heç kimə rast 
gəlinmədiyi bir zaman, Eyyub, əlinə keçəni yeyərək, bu çöllərdə 
tənha  yaşayırdı;  qışda  isə  o,  yalnız  ac  canavarların  dolaşdığı 
Babadağa  köçürdü.  Bir  neçə  il  (bəzi  rəvayətlərdə  7  il)  bu  cür 
zahidlik həyatından sonra Şeyx Eyyub yaxınları vasitəsilə elan 
edir ki, Həzrət Baba ona şeyxlik verib, qəbiristanlılar arasında 
təriqəti təbliğ etməyi ona əmr edib. Şeyx Eyyub Həzrət babanın 
adı  ilə  əlaqələndirilən  və  müridlərin  həyatlarında  baş  verən 
hadisələri izah etmək üçün zikrlər söyləyir.
Şeyx Eyyubun təliminə görə, ruhu ilahi bərəkətin dərkinə cəzb 
etmək  üçün  cəzvlərdə  1000  dəfə  “Lə  iləhə  illəlləh”  və  “Haqq 
Hayy” sözləri oxunurdu. Cəzvlər həftədə bir dəfə, cümə namazı 
qılındıqdan sonra icra olunurdu. Cümə günü bütün müridlər 
Acıdərədə  toplaşır,  günorta,  cümə  namazı  bitdikdən  sonra, 
şeyxin  yanında  yarımçevrə  yaradırdılar.  Əvvəlcə  yeknəsək 
səslə 1000 dəfə “Lə iləhə illəlləh” oxuyur, sonra, həftə ərzində 
şeyxdən aldıqları zikrləri, əgər yeniləri yoxdursa – köhnələrini 
oxuyur, daha sonra, başlarını və bədənlərini tərpədərək, vəcdə 
gələnə qədər “Haqq Hayy” oxuyurdular.
Şeyx Eyyub təmənnasız bir insan idi. O, müridlərin nəzirlərindən 
istifadə etmir, onlara elan edirdi ki, o yalnız, onun məktəbinə 
daxil olmuş bu nəzirlərin sahibi olan Həzrət babanın xəlifəsidir, 


 NOYABR   NOVEMBER    MİRAS
 
| 
65
ArAŞdIrmA   REsEARCH
alms were distributed among the groups and later the group 
caliph shared them among members of this group. These alms 
consisted of sheep, flour, butter, bread, etc. 
Zikirchis were allowed to eat the food baked by any Moslem and 
make acquaintance of anyone and become friends irrespective of the 
sect. 
After Sheikh Eyyub died, the position of Sheikh passed to his 
son  Molla  Muhammad.  Molla  Muhammad  did  not  do  any 
novelties in training of zikirchis. Molla Muhammad suggested 
the disciples periodically various zikirs like Sheikh Eyyub.
After Molla Muhammad’s death, no new zikirs existed when 
Ahmad Pasha become Sheikh. According to the zikirchis, all 
needed issues were explained and no unknown and unperceived 
things remained. 
Ahmad Pasha abolishes jezvs execution mainly on Friday, de-
fines them to be implemented in any available place and gives 
women the right to participate at the delusion. 
Ahmad Pasha engaged in economy and trade actively as com-
pared with father and grand-father. He soon became one of the 
largest plot holders and cattle-breeders of Shamakhi region. He 
occupied with carpet-making and camel trade. Ahmad Pasha’s 
possession of such financial resources worried a lot Tsar gov-
ernment and a criminal case instituted against him in 1888. 
Ahmad Pasha was expelled to one of central governorships of 
Russia and died there in 1896. 
Zikirchis  school  continued  later  rituals  in  the  Soviet  time, 
played important role in the preservation of Islamic values. 
It was fixed in 3rd issue of the “Collection of Materials for De-
scription of Districts and Tribes of the Caucasus” (CMDRTC) 
consisted  of    Mahmud  bey  Mahmudbeyov’s  article  that,  41 
zikirs of Sheikh Eyyub will be published. But we could not ob-
tain those zikirs. 
We took rather much quatrains from 80-year old Zumurkhan 
lakin Həzrət babanın, yer üzündə, bu nəzirlərin adlarına çatacağı 
varisləri  olmadığından,  onlar  bütün  müridlərə  mənsubdurlar 
və  hamı  arasında  bərabər  bölünməlidir.  Nəzirlərin  düzgün 
paylanması  üçün  o,  müridlər  arasında  cümlə  təsis  etmişdi. 
Cümlədə müridlər dəstələrə bölünürdülər, hər bir dəstənin bir 
xəlifəsi olurdu. Bütün nəzirlər cümə gününədək yığılırdı. Cümə 
günü isə, cümə namazı və cəzv bitdikdən sonra, nəzirlər əvvəlcə 
dəstələr  arasında  bölünürdü,  sonra  isə  dəstə  xəlifəsi  onları  öz 
dəstəsinin üzvləri arasında bölürdü. Bu nəzirlər qoyun, un, yağ, 
çörək və s. ibarət idi.
Zikrçilərə hansı təriqətə mənsub olmasına baxmayaraq, hər hansı 
bir  müsəlman  tərəfindən  bişirilmiş  qidanı  yeməyə  və  fərq  qoy-
madan hər bir kəslə tanışlıq və dostluq etməyə icazə verilirdi.
Şeyx  Eyyub  vəfat  etdikdən  sonra,  şeyxlik  onun  oğlu  Molla 
Məmmədə keçdi. Molla Məhəmməd zikrçilik təlimində heç bir 
yenilik etmədi. Şeyx Eyyub kimi Molla Məhəmməd də vaxtaşırı 
müridlərə müxtəlif zikrləri təlqin edirdi.  
Molla  Məhəmmədin  ölümündən  sonra,  şeyxlik  oğlu  Əhməd 
Paşaya keçdikdə daha yeni zikrlər olmadı. Zikrçilərə görə, lazım 
olan hər bir şey izah olunub, artıq heç bir anlaşılmayan və aydın 
olmayan məsələ qalmayıb.
Əhməd paşa cəzvin mütləq cümə günü icra olunmasını ləğv edir, 
onları mümkün olan hər bir yerdə icra etməyi müəyyənləşdirir, 
qadınlara da cəzvdə iştirak etmək hüququ verir. 
Əhməd Paşa atasından və babasından fərqli olaraq təsərrüfat və 
ticarətlə aktiv şəkildə məşğul olur. O, tezliklə Şamaxı qəzasının 
ən  iri  torpaq  sahiblərindən  və  maldarlarından  birinə  çevrilir. 
O, xalçaçılıq, eləcə də dəvə ticarəti ilə məşğul olurdu. Əhməd 
Paşanın bu cür maddi imkanlara sahib olması çar hökumətini 
narahat  edir  və  1888-ci  ildə  ona  qarşı  cinayət  işi  qaldırılır. 
Əhməd  Paşa  Rusiyanın  mərkəzi  quberniyalarından  birinə 
sürgün edilir və 1896-cı ildə orada vəfat edir.
Zikrçilər  məktəbi  sonralar,  Sovet  dövründə  də  ayinlərini  da-
vam etdirmiş, islami dəyərlərin unudulmamasında mühüm rol 
oynamışlar. 


Yüklə 4,04 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   31   32   33   34   35   36   37   38   ...   60




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə