O ’zbekiston respublikasi qishloq va suv xo

IJTIMOIY PSIXOLOGIYANING UCH NAZARIY MANBAI 
XIX asrning oxiri XX asr boshlarida fanda uch nazariya paydo buldiki, ular hakli ravishda
ijtimoiy psixologiyani mustakil ilmiy yunalish sifatida shakllanishiga o`zlarining munosib 
hissalarini qo`shdilar. Bu uch nazariyani birlashtirib turgan shu narsa ediki, ularning har biri
mustakil tarzda shaxs bilan jamiyat munosabatini ilmiy asoslar bilan tushuntirishga 
urinadilar.

---

16
Xalq Xalq 

2.5- sxema. 
Xalqlar psixologiyasi ijtimoiy psixologik nazariya sifatida XIX asrning o`rtalarida
Germaniyada shakllandi. Undagi asosiy nazariya fikr shundan iborat ediki, ayrim 
individlardan yuqori turadigan rux mavjud bo`lib, bu rux o`zidan ham yuqori turadigan
ilmiy yaxlitlikka buysunadi. Bu ilohiy yaxlitlik xalq yoki millatdir. Ayrim individlar ana 
shu yaxlitliklarning bo`laklari bo`lib, ular shu ruxga buysunadilar. Ya
’ni, shaxs bilan 
jamiyat o`rtasidagi qarama-qarshilik muammosi jamiyat foydasiga hal qilinadi.
Xalqlar psixologiyasining tarixiy-mafkuraviy asosi bo`lib Gegel falsafasi va nemis 
romantizmi xizmat qilgan, deyish mumkin. Chunki Gegeldagi "individdan yuqori turuvchi
rux" g`oyasi xalqlar psixologiyasi jonkuyarlari tomonidan tulaligicha qabul qilindi.
"Xalqlar psixologiyasi" iborasi birinchi marta faylasuf M. Latsarus (1824-1903)
hamda tilshunos G. Shteyntal
’ (1833-1893) asarlarida ishlatildi. Ular birgalikda chop
etgan "Xalqlar psixologiyasi to`g`risida kirish so`zi" kitobida shunday fikrlarni ilgari 
suradilar:
Usha kitobda mualliflar shaxs bilan jamiyat munosabati xususida quyidagi mulohazalarni 

bayon etadilar:

Ijtimoiy psixologiyaning uch nazariy 


manbasi


Xalq psixologiyasi