Orxan pamuk
Yüklə 4,51 Mb. Pdf görüntüsü
|
128 gizli qüsur onların eĢqlərini ancaq özlərinin və sevgililərinin baĢa düĢəcəyinə iĢarə olurdu. Ata minən gözəl qızın rəsminə bütün günü baxdım, atacan, onda məndən heç bir iz yoxdu! Bu nəqqaĢ bəlkə böyük ustadı, həm də gənc və yaraĢıqlıdı, amma məni sevmir». Beləcə, Ģah toyu dərhal ləğv eləyir, ata-qız da ömürlərinin sonuna qədər birgə yaĢayırlar.
*** «Onda üslub deyilən Ģeyin əsasını qoyan nöqsan bu üçüncü hekayəyə görə, – Qara xeyli kübar, xeyli hörmətli ədayla dilləndi, – nəqqaĢın aĢiq olduğu gözəlin üzünün, gözünün, gülüĢünün gizli iĢarəsindənmi aĢkar olur?» «Xeyr, – özümdən əmin və məğrur ədayla dedim, – ustad nəqqaşın sevdiyi qızdan rəsminə keçən şey axırda nöqsan yox, qayda olur. Çünki bir müddət sonra hamısı ustadı təqlid eləməklə qızların üzünü o gözəl qızın üzü kimi rəsm eləməyə baĢlayır». Bir az susduq. DanıĢdığım üç hekayəni çox diqqətlə dinləyən Qaranın dəhlizdə, yan otaqda gəzinən gözəl arvadımın ayaq səslərinə diqqət kəsildiyini görəndə gözlərimi gözlərinin içinə dikdim.
129 «Birinci hekayə üslubun nöqsan olduğunu göstərir, – dedim, – ikinci hekayə nöqsansız rəsmin imza istəmədiyini göstərir. Üçüncü hekayə də birinciylə ikincinin məğzini birləĢdirir, o halda imza və üslubun nöqsanla ədəbsizcəsinə və səfehcəsinə qürrələnməkdən başqa bir şey olmadığını göstərir». Dərs verdiyim bu adam naxıĢı nə qədər baĢa düĢüb dərk eləyirdi? Dedim ki: «Hekayələrimdən mənim kim olduğumu baĢa düĢdünmü?» «BaĢa düĢdüm», – dedi, amma heç inandırıcı deyildi. Onun baxıĢı və idrakıyla kifayətlənib məni dərk eləməyə çalıĢmamağınıza görə sizə, əslində, kim olduğumu mən söyləyim. Əlimdən hər Ģey gəlir. Əylənə-gülə qəzvinli qədim ustadlar kimi çəkir,
rəngləyirəm. Gülümsəyə-gülümsəyə danıĢıram: hamıdan yaxĢıyam. Həm də əgər sezdiklərim doğrudusa, Qaranın bura gəliĢinə səbəb olan müzəhhib Zərif əfəndinin yoxa çıxmasıyla mənim heç bir əlaqəm yoxdu. Qara məndən evliliklə sənətin birgə necə yola getdiklərini soruĢdu. Çox çalıĢıram, həm də sevə-sevə çalıĢıram. Məhəllənin ən gözəl qızıyla evlənmiĢəm. NəqĢ eləməyəndə onunla dəlilər kimi seviĢirik. Sonra yenə iĢləyirəm. Bunları demədim. Böyük məsələdi,
130 dedim. Əgər nəqqaĢın fırçası kağızın üzərində möcüzələr yaradırsa, arvadına girəndə eyni sevinci qopardammaz, dedim. Tam tərsi də düz olub – nəqqaĢın qamıĢı arvadı xoĢbəxt eləyirsə, kağızın üzərində o biri qamıĢ sönük qalır, əlavə elədim. NəqqaĢın bacarığını qısqanan hər kəs kimi, Qara da bu yalanlara inanıb sevindi. Ən çox nəqĢ elədiyim səhifələri görmək istədiyini söylədi. Onu iĢ taxtamın yanında, boyaların, hoqqaların, möhrələrin 1 , fırça, qələm və kəsiklərin arasında oturtdum. Qara Ģahzadəmizin sünnət toyu mərasimlərini göstərən «Surnamə» üçün çəkdiyim ikisəhifəlik rəsmə tamaĢa eləyəndə yanındakı qırmızı döĢəkcənin üstündə oturdum, döĢəkcənin istiliyindən bir az əvvəl orada gözəl əndamlı gözəl arvadımın əyləĢdiyini xatırladım. Mən qamıĢ qələmimlə PadĢahımızın qarĢısındakı bəxtsiz məhkumların kədərini çəkəndə ağıllı arvadım mənim qamıĢımı tutardı. Rəsm elədiyim ikisəhifəlik məclis, borc alıb ödəyə bilmədikləri üçün həbsə düĢən məhkumların və ailələrinin padĢahın əfviylə qurtarmalarını göstərirdi. Hünkarı eynilə mərasim zamanı gördüyüm kimi, üzəri torba-torba ağcalarla dolu
1 Kağıza yumĢaqlıq və parlaqlıq vermək üçün istifadə olunan alət
131 xalının qırağında oturtmuĢ, bir az arxada dəftərdarbaĢını təsvir edib, onun əlinə borc siyahılarını oxuduğu dəftəri vermiĢ, bir-birilərinə boyunlarındakı buxovu və zəncirləriylə bağlanmıĢ borc məhkumlarını padĢahın hüzurunda dərd və əzab içində, qaĢları çatılmıĢ, üzləri sallaq, kimini gözüyaĢlı göstərmiĢ padĢah onları həbsdən qurtaracaq əfvi qısaca elan elədiyinə görə hamısının xoĢbəxtliklə söylədiyi duaları, Ģeirləri müĢayiət eləyən ud və tambur çalanları qırmızı geyimdə vermiĢdim. Borca batmağın əzab və utancını yaxĢı baĢa salsın deyə heç nəzərdə tutulmadığı halda – bədbəxt məhkumların sonuncusunun yanında pəriĢanlıqdan çirkinləĢmiĢ bənövĢəyi geyimli arvadıyla qızılı fəracəli, uzun saçlı və kədərli gözəl qızını çəkmiĢdim. ZəncirlənmiĢ, sıraya düzülmüĢ borcluların iki səhifəyə necə yayıldıqlarını, rəsmin içindəki qırmızının gizli məntiqini – qədim ustadların heç görmədikləri bir iĢi – eĢqlə nəqĢ elədiyim qıraqdakı iti və padĢahın atlazdan kaftanını eyni rəngə boyamağım kimi baxıb-baxıb, arvadımla gülüĢə-gülüĢə danıĢdıqlarımızı bu çatıq qaĢlı Qaraya da danıĢacaqdım ki, nəqş eləməyin həyatı sevmək demək olduğunu baĢa düĢsün, amma o, məndən çox ayıb bir Ģey soruĢdu. Görəsən, yazıq Zərif əfəndinin harada ola biləcəyini bilirəmmi?
Yüklə 4,51 Mb. Dostları ilə paylaş:
|