|
O`zb еkistоn rеspublikasi оliy va o`rta maхsus ta’lim vazirligian'analar bilan boqliq xolda o’zgarishini bilishimiz lozimIshsizlikning tabiiy va haqiqiy darajasi haqida referatan'analar bilan boqliq xolda o’zgarishini bilishimiz lozim.
Umumiy xolda ishchi kuchi - ish bilan band va faol ish qidirib
yurgan ishsizlarga bo’linadi. Ishsizlik darajasi deb - ishsizlarni
ishchi kuchiga nisbatiga (% xisobida) aytiladi va uni quyidagi
formula bilan aniqlash mumkin. Ishsizlik darajasi = ( Ishsizlar /
Ishchi kuchi ) x 100.
Barcha mavjud resurslardan to’liq foydalanish yoki
ishsizlikning tabiiy darajasi xolatida iqtisodiyotda yaratilishi
mumkin bo’lgan maxsulot xajmini iqtisodiyotning ishlab chiqarish
potentsiali deb ataladi.Xozirgi sharoitda mexnat bozorida xam talab
va taklif qonuni amal qiladi. CHunki, ishchi kuchi xam boshqa
mexnat maxsullari qatori, tovar shakliga ega bo’lib, tovar-pul
munosabatlariga faol jalb qilinadi. Uning bu xususiyati mexnat
ko’rsatkichlari tizimida o’z aksini topadi. Ular orasida ish bilan
bandlik va ishsizlik ko’rsatkichlari muxim axamiyatga ega. YA'ni,
ishbilarmonlar ishchi kuchidan shunday miqdorlarda
foydalanadilarki bunda mexnatning yuqori maxsuli real ish xaqi
bilan teng bo’lishi yoki ish xaqi xajmini puldagi ifodasi mexnatning
yo’qori maxsuli qiymatga teng bo’lishi kerak. Agarda real ish xaqi
xajmi oshsa ishbilarmon ishchi kuchiga bo’lgan talabni qisqartiradi,
agar real ish xaqi xajmi kamaysa ishchi kuchiga bo’lgan talab
ortadi.
Maxsulotlarning potentsial va xaqiqiy ishlab chiqarilishi
o’rtasidagi farq YAMM xajmining uzilishi yoki orqada qolishi deb
ataladi. U potentsial ishlab chiqarishga nisbatan foizda aks
ettiriladi.
YAMM uzulishi = (( Maxsulotning potentsial ishlab chiqarish-
Dostları ilə paylaş: |
|
|