O’zbek I ton respubl I kas I ol I y va o’rta tal

Marketing funktsiyalari va uning faoliyati mazmuni. 

Marketing kontseptsiyasini olib borish uchun marketing funktsiyalarini amalga oshirish
orkali xal etiladi. Marketing funktsiyalari 6 ta guruxga bulinadi:
1.marketing tadkikotlari
2.maxsulot assortimenti ishlab chikarish soxasini rivojlantirish
3.sotish va taksimot funktsiyasi
4.tovarni siljitish
5.narxni tashkil etish funktsiyasi
6.marketing-menedjment funktsiyasi
Marketing tadkikotlari funktsiyasida xalkaro bozorni taxlil etish; sotish bozorini tadkik
etish; istemolchi extiyojlarini tadkik etish; marketing operatsiyalarini urganish; axborot tuplash va
kayta ishlash; marketing-miks kompleksini tadkik kilish; rakobatlarni urganish; benchmarketing;
talabni va sotishni bashorat kilish va boshkalar urganiladi.
Taxliliy funktsiyada tashki muxit omillari, bozor, uning elementlari va xolati, istemolchilar,
bozorni tuzilishi, tovar va tovarni tuzilishi, shuningdek firmaning ichki muxiti taxlil kilinadi. Bunda
firma raxbariyati tomonidan nazorat kilinadigan omillar -texnologik jarayon, moliya axvoli,
tashkiliy tuzilish, bozorni tanlash va boshkalar xisobga olinadi.
Tashki muxit omillariga istemolchilar, rakobat xukumat, iktisodiyot, texnologiya, mustakil
ommaviy axborot vositalari kabi nazorat kilinmaydigan omillar kiradi.
Maxsulot yaratish funktsiyasi orkali marketing faoliyatida yangi maxsulotlarni yaratish,
yangi maxsulotlar ishlab chikarishni tashkil etish, ishlab chikarish soxasia tovar rakobatdoshligi va
sifatni boshkarish, shuningdek tovar siyosatini ishlab chikish masalalari xal etiladi.
Sotish funktsiyasi orkali tovarni taksimlash va sotish siyostaini ishlab chikish, sado-taksimot
tarmogi orkali sotuvni tashkil etish, yuk tashishni va omborga jaylashtirishni tashkil etish, tovar
oborotini aniklash, taksimot tizimini fizik okimlarini nazorat kilish va sotishni taxlil etish
urganiladi.
Tovarni siljitish funktsiyasi natijasida sotishni ragbatlantirish va reklama siyosatini ishlab
chikish; sotishni ragbatlantirishni samarali instrumentlarini asoslash; tovarni siljitish tugrisida
multimedia texnologiyalarini asoslash; ichki firma reklamasini tashkil etish; sotuv ishlarini
ragbatlantirish; pablik rileyshnzni tashkil kilish va boshkalar tulik urganiladi.
Narxni tashkil etish funktsiyasi orkali narxni shakllanish strategiyasi va taktikasini ishlab
chikish; sotuvni xar bir bozori uchun xar bir maxsulot uchun yashash davrini turli boskichlarida
narx matritsasini tuzish; joriy narxlar uzgarishi mexanizmini tuzish; rakobatchi narxini taxlil kilish;
yangi maxsulot uchun narx belgilash kabilar xal etiladi.
Marketing-menedjment funktsiyasi esa marketingni boshkarishni tashkil etish; nazorat
kilish, marketing xizmatini tashkiliy tuzilishini ishlab chikish, marketing faoliyati tizimida
boshkaruv karorlarini optimallashtirish, audit, marketing xizmati faoliyati samaradorligini baxolash
kabilarni urganadi.
Marketing funktsiyalari firmani boshka funktsiyalari, yani ishlab chikarish, kadrlar, moddiy
texnika taminoti, moliyaviy, buxgalteriya xisobi funktsiyalari bilan birga amalga oshiriladi.
Marketing funktsiyasini firmani boshka funktsiyalaridan farki shundan iboratki, marketing
funktsiyasi firmalar, uning istemolchilari, mijozlari urtasida ayirboshlash jarayonini amalga oshirish
va tashkil etishga karatilgandir. Shuning uchun xam marketing funktsiyasi doimo uzgarib boradigan
extiyojdagi talabni shakllanishi va yaratilishi, rivojlanishida javobgarlikka egadir.