O‘zbekiston respublikasi oliy

11.	O‘zbek xonliklari davrida tibbiyot rivoji.	Shayboniylar davrida o‘zbek tilida yozilgan ilk tibbiy kitoblar (“Tibbi Subxoniy”). SHayboniylar davrida tibbiyot: Muhammad Husayn al-Miroqiy as-Samarqandiy, SHoh Ali ibn Sulaymon, SultanAli Xurosoniy, Ubaydulla ibn YUsuf Ali al-Kaxxal, Mir Muxammad Xusayn al-Oqiliy, MullaMuhammad Yusuf Kaxxal. Ashtarxoniylar davrida Subxonqulixan tomonidan qurilgan “Buk’ai dor ush-shifo” va uning “Ix’e ut- tibbi Subxoniy” asari. SHu davrning taniqli tabiblari: Mavlono Mirqosim Hokim, Xoja Amin Rais, Oxund Mullo Abdug‘ofur Hakim, Xoja	2	N-2 A-2
2

		YOqub. Abulg‘ozixon (Abulg‘ozi ibn Abulmuhammadxon Xorazmiy)ning Xorazm davlati tibbiyotning rivojlanishiga qo‘shgan hissasi. Sayid Muhammad Hasrat, uning “Sihatlik nazmi” asari va “Issiqlik” yoki “Sovuqlik” haqidagi ta’limoti. So‘nggi o‘zbek xonliklari davridagi tibbiyot: Solih ibn Muhammad Kandaxariy (“Tuhfat al-shoista”, “Tuhfat al-ma’sumin”, “Tuhfat al-ma’sumin” asarlari) va Djunaydullo Xoziq, Djafar Xo‘ja Xazoraspiy, Maxmud YAypaniy, Tursunxodja Hakim, Abdulla Xo‘ja, Baldagliq Hakim, Hakimcha Tabib, Abdulvahob Ibodiy, Ahmad Xo‘ja Tabib, Xoji Tabib, Qodir Tabib, Ataullo Tabib. Sovet davrida harbiy va shahar shifoxonalarning ochilishi va ularning faoliyati. Turkiston ASSRdagi markazlashgan xalq sog‘lig‘ini saqlash tizimining yaratilishi va bu davrda tibbiyot sohasidagi o‘zgarishlar.Turkiston xalq universitetidagi ilk tibbiyot kafedralari faoliyati. N. A. Semashko, V. P. Lebedeva, V. A. Berezin, L. YA. Brusilovskiylarning O‘zbekistonda tibbiyot sohasi rivojiga qo‘shgan hissalari. O‘zbekistonda tibbiyotning rivojlanishiga ulkan hissa qo‘shganolimlarSo‘nggi o‘zbek xonliklari davridagi tibbiyot: Solih ibn Muhammad Kandaxariy (“Tuhfat al-shoista”, “Tuhfat al- ma’sumin”, “Tuhfat al-ma’sumin” asarlari) va Djunaydullo Xoziq, Djafar Xo‘ja Xazoraspiy, Maxmud YAypaniy, Tursunxodja Hakim, Abdulla Xo‘ja, Baldagliq Hakim, Hakimcha Tabib, Abdulvahob Ibodiy, Ahmad Xo‘ja Tabib, Xoji Tabib, Qodir Tabib, Ataullo Tabib
12.	XVII asrdagi tabiiy fanlardagi tub burilish va uning tibbiyotga ta’siri.	XVII asrdagi tabiiy fanlardagi tub burilish va uning tibbiyotga ta’siri, yigilgan ma’lumotlarni o‘rganish va muxokama qilish tizimlashtirildi . Bu davrda Germaniyadan K. SHpringi , V.R. V Undirlix, G. Pushman, YU.Pagel, A.Girsh, Fransiyadan E.Littre, SH. Daramberlar bilan bog‘liq. Rossiyada bunday asarlar birinchi marta F.G. Politkovski tomonidan (1808y) yozilib, u 1700dan 1709 yillar oraligida nazariyalar, tizimlar va aniq bilimlar soxasidagi ochilishlarni oydinlashtirilishi	2	A-2

13.	XVIII-XIX asrda tibbiyot sohasida erishilgan yutuqlar. XX- XXI asrlarda tibbiyot ilmining dolzarb masalalari.	Rossiya imperiyasi davridagi tibbiyot (XVIII - XIX asrlar.) XVIII asrda Rossiyada feodal tuzimni rivojlanishi yangi boskichga o‘tishi Armiya va flotlar tashkil etilishi. Bu davrda sog‘liqni saqlash vazirligini tashkil etilishi 1721 yilda tibbiyot konselyariyasi tashkil etilishi, 1763 yilda u tibbiyot kollegiyasiga o’zgartirilishi. 1775 yildan boshlab yangi dorixonalar ochilishi, tug‘ilish va o‘lishni statistika qilish ishlari boshlanishi, jasadlarni yorish, oziq-ovqatlarni sanitar tekshirish ishlari boshlanishi. . 1801 yilda Rossiyada vaqsina qilish ishlari yulga kuyilishi. 1725 yilda Rossiyada ilmiy Akademiya ochilishi bilan ilm-fanni rivojlanishi yangi tus olishi. Fanni rivojlanishida M. V. Lomonosovni (1711-1765) xissasi . Olimni falsafiy, ilmiy, politik karashlari Rossiyada fan rivojiga katta ta’sir M. V.Lomonosov tomonidan 1761 yilda graf I. I.SHuvalovga yozgan «rus xalkini kupayishi va saqlanishi xaqida»gi xati tibbiyot tarixida katta ahamiyati. Professor akusher Nestor Maksimovich Maksimovich- Ambodik, Aleksey Matveevich Filomafitskiy (1807 - 1849), M.Sechenov Ivan Petrovich Pavlov (1849 - 1936) lar	2	A-2
14.	Sovet tizimi davrida O‘zbekistonda tibbiyotning rivojlanishiga hissa qo‘shgan olimlar va ularning faoliyati.	Sovet davrida harbiy va shahar shifoxonalarning ochilishi va ularning faoliyati. Turkiston ASSRdagi markazlashgan xalq sog‘lig‘ini saqlash tizimining yaratilishi va bu davrda tibbiyot sohasidagi o‘zgarishlar.Turkiston xalq universitetidagi ilk tibbiyot kafedralari faoliyati. N. A. Semashko, V. P. Lebedeva, V. A. Berezin, L. YA. Brusilovskiylarning O‘zbekistonda tibbiyot sohasi rivojiga qo‘shgan hissalari. O‘zbekistonda tibbiyotning rivojlanishiga ulkan hissa qo‘shgan olimlar. 1917 yil 26 oktyabrda Davlat sog‘liqni saqlashni tuzish uchun Tibbiy-sanitar bo‘lim tuzilishi. Soveti faoliyatiga bo‘ysunadigan, tibbiy- sanitar bo‘limlar va vrachlar kollegiyalari tuzila boshlanishi. Mamlakat hududidagi barcha tibbiy- sanitar tadbirlarni olib borlishini nazorat qiluvchi, tashkillashtiruvchi va bosh sog‘liqni saqlash organi bo‘lishi lozimligi, 11 iyul 1918 yil Xalq komissariati Soveti “Sog‘liqni saqlash xalq komissariati muassasalari to‘g‘risida” dekret imzolanishi. Xalq sog‘liqni saqlash komissiyasi Nikolay Aleksandrovich Semashko (1874–1949y.) dasturlarni tuzishda faol ishtiroq etishi. Uning davrida sanator-qurort davolash tizimi rivojlanganligi.	2	A-2	2
15.	O‘zbekistonda sog‘liqni saqlashni davlat	O‘zbekistonda tibbiy kadrlarni tayyorlashda yana har xil vaqtlarda tashkil etilgan Samarqand, Andijon, Buxoro tibbiyot institutlari, Toshkent	2	A-2	2

	tizimining barpo etilishi	pediatriya instituti Nukus shahridagi filiali bilan va TTAsining Urganch va Farg‘ona filiallari muhim rol o‘ynaydi Shunday qilib, yigirmanchi yuz yillikda O‘zbekistonda navbatdagi jahon standartlariga javob beradigan, ilmiy va amaliy tibbiyot va tibbiy ma’lumotning gullash davri boshlanganligi Olimlarimizdan L.M. Isaev, A.A. Asqarov, T.X. Najmiddinov, I.K. Musaboev, G.N. Terexov va b.ning hissasi O‘zbekiston Sil I.T. institutida bemorlarni mehnat bilan davolash usuli ishlab chiqilishi A.N. Kryukov, I.A. Kassirskiy, Z.I. Umidova, M.S. Tursunxo‘jaeva, X.I. YAnbaeva va b.ning ishtiroki hamda rahbarligida O‘zbekiston iqlimining yurak-tomir tizimiga, organizmdagi moddalar almashinuviga va jigar xastaliklariga ta’siri o‘rganilishi.
16.	Mustaqillik davrida tibbiyot sohasida olib borilayotgan islohotlar va ularning natijalari .	Mustaqillik yillarida sog‘liqni saqlash tizimini isloh qilishning asosiy bosqichlari. Sog‘liqni saqlash sohasidagi muammolar va ularni bartaraf etishga qaratilgan chora-tadbirlar. Mustaqillik yillarida sog‘liqni saqlash sohasini yanada rivojlantirish, tibbiy xizmatlar ko‘lami va sifatini oshirishga qaratilgan farmon va qarorlar, ularning ahamiyati. 1998 yil 4 sentyabrda O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Maxkkmasi “Bozorlarda sifatsiz oziq- ovqat maxsulotlarini sotishni bartaraf qilish chora-tadbirlari to‘g‘risida” Qaror qabul qilinishi, 1998 yil 1 yanvardan boshlab, bemorlarni shifoxonalarda davolanishlari jarayonida pulllik ovqatlanishlari horiy etilishi, 1993 yil 28 preldagi farmoni Bilan “Soglom avlod uchun” xalqaro xayriya jamgarmasi tashkil etilishi 1996 yilda O‘zbekiston shifokorlar uyushmasining tashabbusi bilan “Ibn Sino” Xalkaro Xayriya jamgarmasi tashkil etilishi “2019–2025 yillarda O‘zbekiston Respublikasi sog‘liqni saqlash tizimini rivojlantirish konsepsiyasi” hamda “2019–2021 yillarda O‘zbekiston Respublikasi sog‘liqni saqlash tizimini rivojlantirish konsepsiyasini amalga oshirish chora- tadbirlari dasturi”ning qabul qilinishi.	2	A-2
Jami			36	12/28	20

3.