Nazorat savollari 1.
Ma‘lumotlarni shifrlash dasturlari.
2.
Ma‘lumotlarni arxivlash dasturlari.
3.
Arxivlash dasturlarining imkoniyatlari.
8-Mavzu: Steganografiya. Tayanch iboralar: Steganografiya tushunchasi,Steganografiyadan
foydalanishning tarixiy faktlari ,"Micropoint" tushunchasi.
Steganografiya - bu uzatish faktini sir tutgan holda ma'lumotni yashirin
uzatish haqidagi fan.
Tarixiy faktlar
Qadimgi Rimda mum taxtasidan qirib tashlanib, keyin ular daraxtga yashirin
xabarni tirnashdi, keyin mum bilan qoplangan va mum ustida ochiq xat yozgan.
58
Lenin qamoqqa olinib, o‗z asarlarini sut bilan yozgan, xavf tug‗ilganda
yoyayotgan non bo‗laklarining ―siyoh‖iga quygan. Shu tarzda yozilgan varaqlar
vasiyatnomaga topshirilib, u yerda choyshablar chiroq yoki sham ustida qizdirilib,
partiya a‘zolari tomonidan ko‗chirilgan.
2.8-rasm. Qogozga sut bilab yozish jihozlari. «Mikro nuqta» Kattalashtirilganda "mikrodot" bosilgan sahifaning tasvirini,
chizmalarini, chizmalarini beradi.
Steganografiya turkumlari
1.
90-yillarning oxirida steganografiyaning bir necha yo'nalishlari paydo bo'ldi:
2.
Klassik steganografiya - "kompyuter bo'lmagan usullar" ni o'z ichiga oladi.
3.
Kompyuter steganografiyasi - kompyuter platformasining xususiyatlariga va
kompyuter ma'lumotlar formatlarining maxsus xususiyatlaridan
foydalanishga asoslangan klassik steganografiyaning yo'nalishi.
4.
Raqamli steganografiya - klassik steganografiyaning raqamli ob'ektlarga
qo'shimcha ma'lumotlarni yashirish yoki kiritishga asoslangan yo'nalishi
bo'lib, bu ob'ektlarning ma'lum bir buzilishlarini keltirib chiqaradi.
Steganografiyaning asosiy vazifalari •Maxfiy ma'lumotlarni ruxsatsiz kirishdan himoya qilish;
•Tarmoq resurslarini monitoring qilish va boshqarish tizimlarini yengish;
•Kamuflyaj dasturi;
•Intellektual mulkning ayrim turlari uchun mualliflik huquqini himoya qilish.
Steganografik tizim yoki stegotizim - maxfiy axborot uzatish kanalini
shakllantirish uchun foydalaniladigan vositalar va usullar to'plami.
Konteyner - maxfiy xabarlarni yashirish uchun mo'ljallangan har qanday ma'lumot.
Bo'sh konteyner - o'rnatilgan xabarsiz konteyner;
To'ldirilgan konteyner yoki stego - ichki ma'lumotni o'z ichiga olgan
konteyner.Inline (yashirin) xabar - konteynerga o'rnatilgan xabar.
Steganografik kanal yoki oddiygina stego kanali stego uzatish kanalidir.
Stegokey yoki shunchaki kalit ma'lumotni yashirish uchun zarur bo'lgan maxfiy
59
kalitdir.
Stegotizimdagi himoya darajalari soniga (masalan, oldindan shifrlangan xabarni
joylashtirish) qarab, bir yoki bir nechta stegokey bo'lishi mumkin.