O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi guliston davlat universiteti

IV QISM. ShAHAR VA SANOAT EKOLOGIYASI
Kirish. Fanning maqsad va vazifalari
“Shahar va sanoat ekologiyasi” ining ob’ektlari va predmeti, rivojlanishi tarixi va uning metodlari. “Shahar va sanoat ekologiyasi” fanining vazifalari, boshqa fanlar bilan bog‘liqligi. Shaharlarning hozirgi hayoti, shaharlar iqlimi, shaharlarning planli tuzilishi, shaharlar va sanoat korxonalarining insoniyatni hayot turmushiga ta’siri.
Shahar va tabiat. Shaharlarga qo‘yiladigan talablar
Shahar va sanoat muhitidagi komponentlar: atmosfera, o‘simliklar, tuproqlar, yer osti suvlari, iklim va urbanizatsiya jarayoni. Shahar va sanoat muhitini asosiy ifloslovchilar. Tabiiy va sun’iy sistemalar, atrof-muhitning ifloslanishi.
Shaharlarning ekologik zonalarga ajratish
Shahar va sanoat zonalarini qulay va noqulay iqlimsharoitlari; iqlim sharoitlarini inson hayoti va faoliyatiga, o‘simlik va hayvonot dunyosiga ta’siri.


Urbanizatsiya
Qadimgi shaharlarni paydo bo‘lishini o‘rganish. Jahon urbanizatsiya jarayonini o‘rganish.Urbanizatsiya va ularning turlari.Megopolislar. Shahar sonining ortishi. Urbanosistemalarni boshqarilishi. Yirik shaharlarni kelib chiqishi va muammolari.
Shahar va sanoat rayonlarida atmosfera havosiga
qo‘yiladigan ta’lablar va muhofaza qilish choralari.
Atmosferani antropogen ifloslanishida avtotransport asosiy omil (azot oksidlari, uglerodlar, rux, qo‘rg‘oshin va boshqalar). Shahar muhitida sanoat tufayli turli muammolarning kelib chiqishi. Shahar va sanoat sharoitida ifloslangan atmosfera havosini insonlarga, o‘simliklarga va turli tirik organizmlarga ta’siri.
Shahar va sanoat rivojlanishining tuproqlarga ta’siri
Tuproq va uning ahamiyati. Insonning tuproqlarga ta’siri va uning oqibatlari. Shahar va sanoat tuproqlarini ifloslanish manbaalari va asosiy ifloslovchi modda va birikmalar.
Shahar va sanoat suvlariga qo‘yiladigan talablar
Yer yuzasidagi suv muammolari. Suvning inson hayotidagi ahamiyati. Gidrosferani ifloslovchi asosiy manbalar. Shahar va sanoat korxonalaridan chiqayotgan suvlarning ifloslanishi va muhofaza choralari.