Oʻzbeкiston respubliкasi oliy va oʻrta maxsus ta’lim vazirligi m. M. Kadirov axborot texnologiyalari

A1 
katakka “Январь” soʻzini yozamiz, hamda “Enter”
 
tugmasini bosamiz. Endi sichqoncha kursorini 
A1
katakning oʻng 
pastki burchagidagi kichik kvadratchaga olib kelamiz. Natijda 
quyidagi darcha paydo boʻladi: 
4.99-rasm. Kataklarni avtotoʻldirish 
Kursor koʻrsatkichi oq krestikdan kichik qora krestikka 
oʻzgarganda sichqonchani chap tugmasini bosing va uni qoʻyib 
yubormasdan sichqoncha koʻrsatkichini 
A12
katakka olib keling. 
Siz sichqonchaning chap tugmasini qoʻyib yuborganinggizdan 
keyin belgilangan kataklar oy nomlari bilan avtomatik ravishda 
toʻdiriladi. 
41
Beth Melton. Microsoft Office Professional 2013. Step by Step. USA 2013. P 
431-432. 
121

---

4.100-rasm. Kataklarni oylar bilan avtotoʻldirish 
Endi Excelda sana boʻyicha ma’lumotlar roʻyxatini hosil 
qilishni koʻramiz. 
B1
katakka 12.01.2012 sanani yozamiz va sichqoncha kursorini 
toʻldirish markeriga olib kelib 
B1:B12 
kataklar diapazonini 
belgilaymiz. Avtomatik ravishda sanalar ketma – ketligi hosil 
boʻladi. 
4.101-rasm. Kataklarni sana bilan avtotoʻldirish 
Formulalarni kiritish. 
Agar formulalar boʻlganida edi elektron 
jadvallarni matn muharrirlari yordamida tuzish mumkin boʻlardi.
Formula bu arifmetik ifoda boʻlib, unda raqamlar, kataklarning 
manzillari, funksiyalar, arifmetik amallarning belgilari +, -, * va /. 
Formula „=“ belgisidan boshlanadi. By belgini dastur koʻrganda 
katakda avtomatik hisoblashni boshlaydi
42
. 
42
Beth Melton. Microsoft Office Professional 2013. Step by Step. USA 2013. P 
454-455. 
122

---

Bu borada amaliy koʻnikmalar hosil qilish uchun boʻsh katakni 
ajrating va unga =10+5 ni kiriting, Enter tugmachasini bosing. 
Katakda 15 ifodasi (raqami), formulalar qatorida esa formulaning 
oʻzi paydo boʻladi. Formulalarda sonlar bilan birga kataklarning 
ishoralar deb ataluvchi manzillarni ham ishlatish mumkin. 
Kataklarga ishoralarni oʻz ichiga olgan formulalarni tuzar ekansiz, 
siz formulani kitobning kataklari bilan bogʻlaysiz. Formulaning 
ifodasi katakning ichida mavjud boʻlgan ma’lumotlarga bogʻliq 
boʻladi va u katakning ichidagi ma’lumotlar oʻzgarishiga qarab 
oʻzgaradi. 
Misol: =A1*2
Arifmetik amallar: 
+ – qoʻshish. 
– – ayirish.
* – koʻpaytirish.
/ – boʻlish. 
^ – darajaga oshirish.