O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand davlat universiteti

 
1.3.2. Dunyoni o‘zgartiradigan kognitiv texnologiyalar
 
 
1. 
Neuroimaging
. Neyrovizuallashtirishning belgisi P.K.Ano-
xin nomidagi normal fiziologiya ilmiy tadqiqit institutining hotira 
neyrobiologiya  laboratoriya  sichqonning  “shaffof  miyasi”  neyro-
fanlar  uchun  miya  yanada  shaffof  bo‘lishini  ko‘rsatdi. Keyingi 
tadqiqotlar  miyaning  u  yoki  boshqa  qismlari  nima  uchun  javob 
berishini  aniqlashga  imkon  beradi. Olingan  bilimlar  ko‘plab 
boshqa kognitiv texnologiyalar uchun asos bo‘ladi.   
2. 
Kognotrop preparatlar
. Aqlni,  xotirani  yaxshilaydigan  va 
konsentratsiyani oshiradigan dorilar.   

---

38 
3. 
Kognitiv  yordamchilar
. Bular  dinamik  ravishda  o‘zgarib 
turadigan  texnik  muhitda  insonni  adaptiv  qo‘llab-quvvatlash 
tizimlari. Masalan,  mashina  haydovchining  e’tiboriga  tushadi, 
mashinani  egasi  bo‘lmasdan  boshlash  mumkin  emas  -  yordamchi 
dasturlar buni kuzatib boradi.   
4. 
Miya-mashina interfeysi 
. Bugungi  kunga  kelib,  kamera 
yordamida  kompyuterni  boshqarish  tizimlari  ishlab  chiqilgan  va 
ular  nigohning  yonalishini,  ko‘rish,  elektroensefalografiya    va  
boshqa  uslublar  yordamida  xohishingizni  taxmin  qilish  va  aqliy 
buyruqlarni  bajarishga  imkon  beradi.  Miya-moshina  interfeysi  
yordamida  kompyuter  va  mobil  telefonlarni  aqliy  boshqarish 
amalga oshiriladi. 
5. 
Sun’iy  sezgi  organlari 
. Kognitiv  texnologiyalar  yorda-
mida  olimlar  yorug‘lik  va  zulmatni  ajratib  turadigan  ko‘zni 
yaratishni  o‘rgandilar,  ranglar  va  shakllarni  yaxshiroq  farqlashni 
o‘rganmoqdalar. Neyroprotezlari qobiliyatlari  bo‘yicha  inson 
qo‘llari va oyoqlaridan ancha yuqori bo‘ladi, sun’iy xotira hamma 
narsada  inson  xotirasidan  ustun  turadi  va  miya  sun’iy  miya  bilan 
raqobatlasha olmaydi.