O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi toshkent davlat iqtisodiyot universiteti

Tugunlar ustida amallar bajarish 
Ajratilgan tugun yoki ajratilgan tugunlar yig‗indisini obyektlarni 
aralashtirish usullari kabi almashtirish mumkin. Ko‗p hollarda tanlangan tugunlarni 

---

148 
sichqoncha yordamida tortish yoki kursorni boshqarish tugmachalari yordamida juda 
katta siljish, juda kam siljish deb ataluvchi aralashtirish usullari qo‗llaniladi. 
Tugunlarni tahrirlash 
Quyidagi rasmda ajratilgan tugunlarni kontekst menyu yordamida tahrir 
qilish buyruqlari keltirilgan.
Bu menyuda tanlangan tugunlarning yoki bir nechta tugunlarning ustida 
ishlash ya`ni tahrir qilishda ishlatiladigan menyu buyrug‗idan boshqa atributlar paneli 
tugmachalari tasvirlangan. 
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18
Yuqoridagi elementlar quyidagicha vazifalarni bajaradi; 
1 2 - tugunlarni qo‗shish va olish; 
3 4 - tugunlarni biriktirish va ajratish; 
5 6 - egri chiziqli va to‗g‗ri chiziqli segmentlar bilan ishlash; 
7 - sindirish nuqtasi; 
8 - tugunlarni tekislash; 
9 - simmetriyali tugunlar ustida ishlash; 
10- segmentlarni birlashtirish;
11- yo‗nalishni o‗zgartirish; 
12- avtomatik birlashtirish; 
13 -tarmoqlarni ajratish; 
14- tugunni aylantirish; 
15- tugunlarni cho‗zish; 

---

149 
16- hamma tugunlarni ajratish; 
17 - tugunlarni tenglash; 
18 - elastik qo‗zg‗alish.
 
Corel Draw dasturida kiritilgan matnni ham turli shakllarda yozish mumkin.
Buning uchun oldin matn instrumentlar panelidagi TEXT TOOL instrumenti orqali 
belgilab olinib, matn kiritiladi va ARRANGE BREAK APART buyruqlari bajariladi. 
 
10.6. Matn bilan ishlash. Murakkab tasvirlarni hosil qilish. 
Quyidagi paneldan foydalanib aylana atrofidagi yozuvlarni xotiraga olish va 
yozuvlarni aylana bo‗ylab turishlarini o‗zgartirish va aylana ichiga va sirtiga 
o‗tkazish mumkin. 
sichqonchani strelkasini + belgisi ustiga keltirib bosilsa kiritgan 
matnni xotiraga olishni so‗raydi va ekranda fayl nomini kiritish uchun panel 
ochiladi. 
Fayl nomi kiritilib «Enter» tugmasi bosiladi, kiritilgan matn xotiraga olinadi. 
Bu 
bo‗lim 
yordamida 
aylana 
atrofidagi 
yozuvlarni 
ko‗rinishini 
o‗zgartirishimiz mumkin. 
Corel Drawda ko‗pgina shakllar, masalan uchburchak, yulduzcha, ellipslar 
ustida turli amallar bajarish mumkin. Lekin bunda ko‗pburchaklar qavariq 
ko‗pburchaklar bo‗lishi kerak. Ko‗pburchaklarni chizish uchun maxsus ekran 
panellari mavjud. Ko‗pburchaklar bilan ishlaganda panel atributlaridan foydalanish 
kerak bo‗ladi. Masalan yulduzcha chizish uchun quyidagi atributlardan foydalanamiz. 

---

150 
Burchak
o‗lchamla rini
o‗zgartirish uskunasi
Ko‗pburchak 
bog‗lamlari sonini 
o‗zgartirish uskunasi
uskunasi 
Shuni eslatib o‗tishimiz kerakki, ko‗pburchaklarning bog‗lamlar sonini 
berganda minimum uchtadan kam bo‗lmasligi kerak, maksimum besh yuztadan katta 
bo‗lmasligi kerak bo‗ladi. 
Agar biz ellips shaklini bersak uni ko‗pburchak shakliga keltirish uchun 
maxsus uskunada uchtadan kam bo‗lmagan bog‗lamlar sonini kiritsak kompyuter o‗zi 
avtomatik tarzda o‗zgartirib qo‗yadi. 
Ko‗pburchak uchidagi va o‗rta bog‗lamlar obyekt ustida sichqoncha chap 
tomonini bir marta bosish orqali hosil qilinadi. Ular orqali ko‗pburchak shakllarini 
turli ko‗rinishga olib kelish (bog‗lam ustida sichqoncha chap tomonini bosib turib 
tortiladi), obyekt joyini o‗zgartirish mumkin. 
Foydalanuvchi ish jarayonida o‗zining ijodiy fikrini tahlil qiladi. Hosil 
bo‗lgan tasvirni fikran bo‗laklarga ajrata oladi, keyin shular ustida ishlay oladi. 
Shulardan foydalangan holda o‗z ko‗nglidagi tasvirlash natijaiga erishadi. 
Obyekt markazidan boshqa nuqta koordinatalari uchun obyektlarni ko‗chirish 
masalasi yuqoridagi ko‗rsatilgan usullar bo‗yicha echilmaydi. Tanlangan obyektni 
taxminiy ko‗chirish, masalan 10 mm ung tomonga taxminan ko‗chirish aniq natija 
bermasligi mumkin.Bunday hollarda ko‗chirishni avtomatizatsiyalashtirish uchun