O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus

9. «SAM XISOB MARKAZ» XK da Xusisiy Kapital xisobi
Korxonalar xususiy kapitalining muhim turi boʼlib ustav kapitali hisoblanadi.
Ustav kapitali deganda korxonaning taʼsischilari tomonidan unga kiritiladigan mablagʼlar majmuasi, shuningdek chiqarilgan aktsiyalarning nomimal qiymatidagi summalarining yigʼindisi tushuniladi.
21- son BHMS ga muvofiq ustav kapitalining hisobi quyidagi
schotlarda olib boriladi:

• 
  8300 « Ustav kapitali» – davlat korxonalarida;
  
• 
  8310 «Oddiy aksiyalar», 8320 «Imtiyozli aksiyalar» –aksionerlik
  jamiyatlarida
  
• 
  8330 «Pay va badallar» – xususiy va kollektiv o‘rtoqchilik
  korxonalarida
  

Qoʼshilgan kapital. Hususiy kapitalning tarkibiy elementi boʼlgan qoʼshilgan kapital quyidagi ikkita holatda vujudga kelishi mumkin:

• 
  Korxona aktsiyalari nominal qiymatidan yuqori qiymatga sotilganda.
  
• 
  Ustav kapitalini shakllantirish davrida valyuta kursalari oʼrtasida farq vujudga kelganda.
  

Rezerv kapitali. Ushbu kapital korxonaning turli maqsadlarlarda va turli manbalar evaziga shakllantirilgan xususiy kapitalining bir turi. Ushbu kapital asosan quyidagi manbalar hisobidan vujudga keladi:

• 
  Mavjud mulkni qayta baholash natijasida paydo boʼladigan yangi qiymat evaziga.
  
• 
  Korxonaning sof foydasi hisobidan.
  
• 
  Qaytarib bermaslik sharti bilan kelib tushgan mulk evaziga.
  

Grantlar – bu korxonaga qaytarib olinmaslik sharti bilan davlat, nodavlat xalqaro tashkilot va fondlardan aniq maqsadlar uchun kelib tushgan moddiy va nomoddiy mablagʼlar majmuasi. Ushbu mablagʼlar faqatgina qatʼiy maqsadlarga ishlatilishi lozim. 21-son BHMS ga muvofiq grantlarning hisobi 8810 «Grantlar» schotida olib boriladi. Grantlarning olinishi va kelib tushushi ushbu passiv schotning kreditida mablagʼlarni aks ettirishga moʼljallangan schotlarning (0110-0190, 0410-0490, 0610, 5810, 1010-1090, 2810, 2910-2990, 5010, 5110, 5210 ,4890 va boshqa schotlar) debeti boʼyicha korrespondentsiyalangan holda aks ettiriladi.