O’zbekistonda transport kommunikatsiya sohasining rivojlanishi va raqamli

---

239 
O’zbekistonda transport kommunikatsiya sohasining rivojlanishi va raqamli 
iqtisodiyotning transport kommunikatsiya sohasidagi qo’llanishi istiqbollari 
Berdiyev Salohiddin Anvar o’g’li 
Tel: [phone] 
E-mail: 
[e-mail]
 
Denov tadbirkorlik va pedagogika instituti talabasi 
 
Annotatsiya:transport kommunikatsiya sohasining rivojlanishi, raqamli 
iqtisodiyotning transport kommunikatsiyasi sohasida qo’llash, O’zbekistonda 
transportni rivojlantirish 
Kalit so’zlar:Transport, kommunikatsiya, raqamli iqtisodiyot,
 affiliate , elektron 
biznes, raqamli strategiya.
 
Davlatimiz rahbarining ma’ruzasida markaziy osiyo mintaqasida tub o’zgarishlar 
ro’y berayotgani, BMT Bosh Assambleyasining 72-sessiyasi tashabbusi bilan muntazam 
o’tkazilib kelinayotgan Markaziy Osiyo davlatlari yetakchilari uchrashuvining 
navbatdagi yig’ilishlari alohida takidlanadi.O’rnatilgan munosabatlar tufayli keyingi 
to’rt yilda O’zbekiston bilan qo’shma davlatlar o’rtasidagi tovar ayirboshlash hajmi 5 
barovar oshdi.Bugun Markaziy Osiyo davlatlari oldida muhim strategik vazifa turibdi. 
Bu mintaqamizning jahon iqtisodiy , transport va tranzit yo’laklariga chuqur 
integratsiyalashuvini ta’minlashdan iborat.Shu munosabat bilan Birlashgan millatlar 
Tashkiloti shafeligida transport va kommunikatsiyalarni rivojlantirish mintaqaviy 
markazini ochish taklif etildi.Prezident Mintaqaviy qo’shma rejaning 10 yillik yakunlari 
va uning istiqbolli yo’nalishlariga bag’ishlangan xalqaro konferensiya o’tkazishni ham 
taklif qildi. 
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “O‘zbekiston Transport va transport 
kommunikatsiyalari uyushmasini tugatish to‘g‘risida” 2007-yil 23-oktabrdagi PF-3930-
son Farmonini bajarish yuzasidan: 
O‘zbekiston Transport va transport kommunikatsiyalari uyushmasining tugatilishi 
munosabati bilan O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining Kommunal soha, 
transport, kapital qurilish va qurilish industriyasi masalalari kompleksi zimmasiga 
quyidagi vazifalar yuklansin:barcha turdagi transportlar — temir yo‘l, havo, avtomobil 
va daryo transportining transport tuzilmalari faoliyatini maqbullashtirishga 
yo‘naltirilgan o‘zaro harakatini muvofiqlashtirish, respublika hududida va uning 
tashqarisida yuk hamda yo‘lovchilar tashish samaradorligini va oqilona tashkil etilishini 
ta’minlash; iqtisodiyot tarmoqlari va aholining havoda hamda yerda yuk va yo‘lovchilar 
tashishga bo‘lgan doimiy ravishda ortib borayotgan ehtiyojini hisobga olgan holda 
Yagona o‘zaro bog‘liq respublika transport tizimini istiqbolli rivojlantirishning 
kompleks dasturlari ishlab chiqilishi va amalga oshirilishini tashkil etish; transport 

---

240 
tarmoqlarini va logistika tizimini rivojlantirish, yangi transport kommunikatsiyalarini 
jadal ravishda qurish, ularning transport vositalarini o‘tkazish quvvatini oshirish va 
samarali foydalanilishini ta’minlash ishlarini muvofiqlashtirish; respublika transport 
tizimi faoliyat ko‘rsatishining barqarorligi va xavfsizligini oshirish bo‘yicha kompleks 
chora-tadbirlarni amalga oshirildi. 
O’zbekiston Respublikasi transport kommunikatsiyalari Ma’lumki, O’zbekiston qadim 
zamonlardan G’arb va Sharqni bog’lovchi Buyuk ipak yo’lida joylashgan davlat sifatida 
mashhur bo’lgan. 
Respublika (lot. respublica, res - ish va publicus - ijtimoiy, umumxalq) - davlat 
boshqaruvi shakli, unda bar cha davlat hokimiyati organlari saylab qoʻyiladi yoki 
umummilliy vakolatli muassasalar (parlamentlar) tomonidan shakllantiriladi, fuqarolar 
esa shaxsiy va siyosiy huquqlarga ega boʻladilar.Endilikda ana shu qadimiy yo’l 
yangicha sayqal topib, ellarni-ellarga bog’lab kelmoqda. Hozirgi vaqtda 
mamlakatimizni modernizasiya qilish va yangilash, iqtisodiyotimizning sifat jihatidan 
yangi, zamonaviy tarkibiy tuzilmasini shakllantirish, hududlarimizni kompleks 
rivojlantirish transport va kommunikasiya tizimini takomillashtirish bilan uzviy bog’liq. 
Mustaqillikning dastlabki yillaridanoq O’zbekistonning transport va kommunikasiya 
tizimini takomillashtirishda eski mustabid tuzumdan qolgan muammolarni hal etish 
talab qilinardi. Bu muammolar respublikamizning Surxondaryo viloyati va 
Qoraqalpog’iston Respublikasiga olib boradigan temir yo’llarning qo’shni 
Turkmaniston hududi orqali o’tishiga barham berish, respublikada yangi dunyo talabiga 
javob beradigan avtomobil yo’llarini qurish va mavjudlarini rekonstruksiya qilish, 
aviasiya infratuzilmasini takomillashtirishdan iborat edi.
Yuqorida keltirib o’tilgan 
muammolarni hal e’tish uchun transport tizimini isloh qilishning strategik yo’nalishlari 
belgilab olindi va respublikada yagona milliy transport tizimini yaratish ishlari boshlab 
yuborildi. Sohaning barcha tarmoqlari – temir yo’l, avtomobil, aviasiya transportining 
rivojlanishiga asos solindi. O’zbekistondagi avtomobil va temir yo’llarning 
raqobatbardoshligini oshirish bo’yicha dolzarb vazifalar belgilandi. O’zbekiston 
Respublikasining Markaziy Osiyoda tutgan o’rni, sanoat va boshqa sohalarning 
taraqqiyoti, qo’shni davlatlar bilan iqtisodiy aloqalarni jadal rivojlantirish va 
takomillashtirishning 1995-2010 yillarga mo’ljallangan milliy dasturi ishlab chiqildi. 
Markaziy Osiyo - Osiyo materigining ichki qismidagi tabiiy oblast. Maydoni 6 mln. 
km². Shim. va gʻarbiy chekkasi Mongoliya, XXR bilan RF oʻrtasidagi davlat 
chegarasigacha boʻlib, sharqi Katta Xingan, jan.SHu dastur doirasida 1996 yildan 
“Toshkent–Andijon–O’sh” magistralining 100 km.dan ortiq tog’li uchastkalarida 
“Qamchiq” va “Rezak” tunnellarini qurish ishlari boshlandi. “Olma-ota–Bishkek–
Toshkent–Termiz” va “Samarqand–Buxoro–Ashxabot–Turkmanboshi” avtomobil 
yo’lining respublika hududidan o’tadigan qismini ta’mirlash ishlari amalga oshirildi. 
O’zbekistonni Qozog’iston orqali Rossiya Federasiyasi bilan bog’laydigan 340 
kilometrli “Qo’ng’irot–Beynov” avtomobil yo’li qurilishi yakunlandi. Respublikada 
bunyodkorlik ishlarini davom e’ttirish maqsadida, 2011-2015 yillarda transport va 

---

241 
kommunikasiya infratuzilmasi qurilishini jadal rivojlantirish dasturining qabul qilinishi 
ishlab chiqarish, transport va muhandislik-kommunikasiya infratuzilmasi tarmog’ini 
mamlakat va hududlar iqtisodiyotini istiqbolli taraqqiy ettirish bo’yicha amalga 
oshirilgan dasturlar bilan uzviy bog’liq holda yanada rivojlantirish imkonini 
berdi.Ishlab chiqarish, moddiy ishlab chiqarish - jamiyatning yashashi va taraqqiy etishi 
uchun zarur boʻlgan moddiy boyliklar (turli iqti-sodiy mahsulotlar)ni yaratish jarayo-ni; 
ishlab chiqarish omillarini isteʼ-mol va investitsiyalar uchun moʻljallangan tovarlar va 
xizmatlarga aylantirish.