Özel ege lġsesġ Mikrodalga Deney Düzeneği

8 

 

Bazı durumlarda kanserojen etki yapabilir. UV ışınım ayrıca etkin bir mutajendir ve hücrelerin 

DNA yapısını bozarak kontrolsüz mutasyona sebep olabilir

 [7]. 

 

 

1.1.5d 

Görünür IĢık

 

G

örünür

 

ışık, elektromanyetik spektrumun dar bir bölümünde yer alır.

 

Göz retinasındaki renk 

pigmentleri ile direk ilişkili olduğundan, bizim görmemize yardımcı ol

ur. 

İnsan gözü 400 nm 

ile 700 nm aralığında ki elektromanyetik radyasyona duyarlıdır. Bütün renkler b

u dalga boyu 

aralığında  görünen  gökkuşağında  bulunur  (menekşe,  çivit,  mavi,  yeşil,  sarı,turuncu  ve 

kırmızı).  En  kısa  dalga  boyları  (en  büyük  foton  enerjisi)  menekşe  rengi  olarak  algılanır,  en 

uzun dalga boyu (en küçük foton enerjisi) ise kırmızı olarak algılanır. Bazı canlı türleri ışığı 

daha uzun veya daha kısa dalga boylarında algılayabilir

[1,6]. 

 

 

1.1.5e 

Kızılötesi Dalgalar

 

Sıcak  cisimler  ve moleküller  tarafında

n 

oluşturulan  bu  dalgalar,  çoğu maddelerce kolaylıkla 

soğurulurlar.  Bir maddenin soğurduğu kızılötesi  enerjisi  ısı  şeklinde kendini

 

gösterir.  Çünkü 

madde  tarafından

  s

oğurulan  bu  enerji  vasıtası  ile

 

cismin  atomları

 

yerinden  oynadığından, 

onların  titreşim  ve  öteleme  hareketleri  artar,  dolayısıyla  maddede

 

bir  sıcaklık  artması 

meydana gelir. H

edef saptanması, gece görüşü, takip sistemleri ve gözetleme gibi konularda 

askeri  alanda  yaygın  olarak  kullanılan  kızılötesi  ışınlar,  hava  tahmininden  uzaktan  sıcaklık 

ölçümüne  kadar  birçok  bilimsel  araştırmaya  da  hizmet  etmektedir.  Endüstriyel  üretimde 

yüzlerce farklı alanda uygulaması olan kızılötesi ışınlar; kablosuz iletişim, spektroskopi ve ısıl 

verimliliğinin  analizi  gibi  alanlarda  da  kullanılır

[6,10]. 

Şekil

  8

‟

de, 

kızılötesi  ışınlar  ile  elde 

edilmiş

 bir 

kedinin resmi görülmektedir

. Portakal rengine 

karşılık gelen bölge, oldukça sıcak 

ve beyaz-mavi reng

e karşılık gelen burun bölgesi, oldukça

 

soğuktur

 [3].  

ġekil 7. GüneĢ morötesi ıĢık kaynağıdır.

 

Tablo 3. Görünür ıĢık spektrumu

 

---

9 

 

 

 

 

 

1.1.5.f Mikrodalgalar 

 

İletken  maddelerin  içindeki  elektronların  ivmeli  hareketinden  oluşurlar.

  Mikrodalgalar 

santim

etre mertebesinde ölçülen dalgaboylarına sahiptir. Uzun dalgaboyuna karşılık gelen ve 

mikrodalga  bölgesinin  başlangıcını  oluş

turan 

dalgalar,  bir  mikrodalga  fırınında  bulunan 

yiyeceklerimizi  ısıtan  dalgalardır.  Bu  dalgalar,  maddeleri  oluşturan  atom  ve  moleküllerle 

etkile

şerek  onların  hareketlerinde  meydana  getirdikleri  sürtünme  nedeniyle  ortaya  ısı 

enerjisinin  çıkmasına  ne

den  olurlar.  Bu 

ş

ekilde 

mikrodalgaya  maruz  kalan  maddeler  ısınır

. 

Mikrodalgalar,  bilgileri  içinde  bulunduran  sinyalleri,  bir  yerden  başka  bir  yere  taşımak  için

 

oldukça  iyi  bir  taşıyıcı

 

görevleri  yaparlar.  Çünkü  mikrodalga  enerjileri,  sisli  ortamlara,  hafif

 

yağmurlu  ve  karlı  ortamlara,  bulutlu  ve  sigara  dumanının  bulunduğu  ortamlara  çok  iyi  bir

 

şekilde

 

nüfus edebilmektedir

[1,3].  

 

 

 

 

Kısa dalgaboylarına karşılık

 gelen 

mikrodalgalar, uzaktan algılamalarda

 

kullanılmaktadır. Bu 

mikrodalgalar, hava 

tahminlerinde kullanılan doppler radar

 sistemlerindeki gibi, radar olarak 

kullanılmaktadır.  Yine  bu  dalgalar,  yaklaşık

 

boyları  birkaç  inç  boyutunda  olan  dalgalarla

 

bildiğimiz radar sistemleri içinde

 

kullanılmaktadır

. 

Yukarıda

 

Şekil 9‟da

 

gösterilen

 mikrodalga 

kuleleri,  telefon  ve  bilgisayar  verileri  gibi  bilgileri  bir 

şehirden

 

başka

  bir 

şehre

 

iletmek  için 

kullanılmaktadır

[3].  

 

1.1.5g 

Radyo dalgaları

 

 

İletkenler  üzerindeki  elektronların  ivmeli  hareketinden  oluşur. 

TV 

ve  radyo  yayın 

sistemlerinde kullanılan bu dalgalar, Hertz

 

tarafından keşfedilmiştir. Radyo dalgaları

 uhf, vhf,  

televizyon,  radar,  milimetre  dalga 

şeklinde alt  bölümlere ayrılır. 

Dalga

boyları(0,3  m 

-  1  km) 

aralığındadır

[1,5]. 

ġekil 9. Mikrodalga kuleleri ve mikrodalga fırın

 

ġekil 8. Kızılötesi ıĢınlar ile 

elde edilen kedi fotoğrafı

 

---

10 

 

 

  

 

 

 

Ultra Yüksek Frekans (UHF)

 

UHF  dalgalarının  dalgaboyları  0.1  ile  1m,  frekansları  3,000  ile  300  MHz  arasındadır

  ve  bu 

dalgalar  yaygın  olarak  televizyon  yayınlarında  kullanılır.  UHF  dalgaları  üst  atmos

ferin 

iyonlaşmış  katmanlarından  çok  zayıf  biçimde  yansıtılır.  Bu  nedenle,  daha  uzun  dalgaların

 

tersine  UHF  dalgaları  yeryüzü  ötesinde

 

pek  bükülmez  ve  yüksek  binalar  ya  da  dağlar 

tarafından  kolayca  engellenir.  Fakat

 

ince  ve  oldukça  düzgün  demetler  halinde 

y

oğunlaştırılabilir

ler

.  Bu  özelliği  nedeniyle  UHF  dalgaları  daha  çok  yüksek  duyarlılığın  ve 

netliğin arandığı, görüş alanını  içeren uygulamalarda

 

kullanılır

. 

Televizyon yayınlarının  yanı 

sıra  UHF  dalgalarından  gemi  ve  uçakların  seyir  sistemlerinde  ve  bazı  haberleşme 

donanımlarında  da  yararlanılır.  Uzay  araçları  ile  yer  istasyonları  arasındaki  haberleşmede 

kimi zaman UHF sinyalleriyle gerçekleştirilir.

 

 F

rekans  bölgesi;  880

-

960  MHz  arasında  GSM900  ve  1710

-

1880  Mhz  arasında  DCS1800 

cep telefonu haberleşmesinde, 450 MHz‟de NMT araç telefonlarında, 2450

 

MHz‟de evlerde 

kullandığımız

 mikro

dalga fırınlarda kullanılır[7,11

]. 

Çok yüksek frekans (VHF)

 

Dümdüz  ilerler  fakat  iyonosferden  yansıtılmazlar.  Dağlar,  tepeler  ve  binalar  tarafından 

engellenirler.  Büyük  miktarda  veri  taşıyabilirler  ve  FM  yayınlarında,  TV  yayınlarında,  hava 

trafik  kontrol  haberleşmelerinde,  çağrı  cihazlarında,  telsiz  telefonlarda,  amatör  radyolarda, 

demiryolu ve itfaiye haberleşmelerinde kullanılır

[7]. 

1.2 Mikrodalga Fırının ÇalıĢma Prensibi ve Öze

llikleri 

1.2.1 Tarihçe

 

Mikrodalgalarla  pişirme  fikri  ilk  kez

  Percy  Spencer 

tarafından,  radar  olarak  kullanılması 

planlanan  "magnetron"

un  keşfedilmesiyle  1945'li  yıllarda  başlamıştır.

 

Percy  Spencer‟ın

 

çalışmaları,  gıdaların  metal  bir  yapı  içine  konulduklarında,  yüksek  frekanslı  radyo 

dalgalarının,  belli  türde  moleküllere  nüfuz  ettiği  ve  bunları  hareketlendirdiğini  ortay

a 

çıkarmıştır. Sadece gıdayı ısıtacak kadar güçlü olan mikrodalgaların, moleküler ve

ya genetik 

yapısını  değiştirecek  ya  da  maddeyi  radyoaktif  hale  getirecek  kadar  güçlü  olmadıkları

 

anlaşıldıktan 

so

nra yeni bir dönem başlamıştır

. Spencer 

1947'de bu buluşun

 

patentini almış 

ve  ilk  mikrodalga  fırını  1,8  metre  boyun

da  ve  340  kg 

ağırlığında

  tas

arlamıştır.  Mikrodalga 

fırın,  1947'de  mutfak  eşyaları  üreticisi  olan  Raytheon  şirketince 

"Radarange" 

adıyla 

ġekil 10. HaberleĢme ve TV yayın sistemlerinde radyo dalgaları 

kullanılır.

 

---