= l j 2 tengliklar bilan ifo d alan ad i.
/IS k esm an i
X > 0 nisbatda bo'luvchi С
(x;y) n u q ta
(\A Q : \BC\ =
X) х+Ях У. + ку k o o r d i n a t a l a r i
x =
\ + ^ , У =
\ + \ f o r m u l a l a r b ila n
an iq la n a d i.
4-§. C h iziq li fu n k s iy a va uning g r a fig i 4.1. Funksiya tushunchasi. Q uyidagi m asalani qaraylik: yengil
avtom obil soatiga 60 km tezlik bilan tekis h arak atlan ay o tg a n b o 'lsa,
u bosib o'tadigan m asofa vaqtga bog'liq ravishda ortib boradi. H arakat
d avom ida bosib o 'tilad ig an y o 'ln i
S harfi bilan, vaqtni
t harfi bilan
belgilasak, bu ikki o 'zgaruvchining bog'liqligi tekis h a ra k a t uchun
S = 60?
tenglik bilan ifo d alan ad i. Bu tenglik
S y o 'ln i
t v aq tn in g berilgan
qiym ati b o 'y ic h a hisoblash qoidasini belgilaydi. K o 'rilg a n m asalada
S y o 'l va
t v a q t o 'z g a ru v ch i m iq d o rla rd ir.
Y an a bir m asalani qaraylik: k v ad rat tom onining uzunligi
x, uning
yuzi
у b o 'lsa , u h o ld a
у = X2 fo rm u la k v a d ra t yu zin i to m o n n in g b e rilg a n u zu n lig i b o 'y ic h a
h is o b la s h q o id a s in i b e ra d i. B u y e rd a
у - k v a d r a tn in g yuzi va
to m o n in in g uzunligi x o 'z g a ru v c h i m iq d o rla rd ir.
63
Q a ra lg a n ik k ala m asala d an ham k o 'rin ib tu rib d ik i, o 'z g aru v ch i
m iq d o rlar orasidagi b o g'liqlik biro r q oidaga asoslangan b o ‘lar ekan.
T a ’ r i f .