28
etməklə öz övladını hələ dünyaya gəlməmişdən zəhərləyir, nəticədə xəstə, əqli zəif
uşaq dünyaya gəlir.
Gənclərin sağlamlığını təhlükə qarşısında qoyan əsas xəstəliklərdən biri AİDS
xəstəliyidir ki, bu barədə gənc oxucuların maarifləndirlməsi olduqca vacibdir. Bu
məqsədlə xüsusən məktəblərdə kitabxanaçı tərəfindən maarifləndirici söhbətlərin
aparılması yaxşı nəticələr doğurar. Kitabxanaçının maarifləndirici çıxışında
aşağıdakı məlumatlar öz əksini tapmalıdır:
AİDS
AIDS xəstəliyi QİÇS, SPİD adları ilə də tanınır. HİV insanın
immunçatışmazlığı virusudur. Bu viruslar insan orqanizminin CD4 adlanan
hüceyrələrini məhv edir. HİV-ə yoluxmuş insanlarda müdafiə sistemi zəiflədiyinə
görə onlar bir çox xəstəliklərə asanlıqla tutulurlar. Bu xəstəliklər ölümlə
nəticələnir. Virus daşıyıcısı tamamilə sağlam görünə bilər. QİÇS-ə yoluxmuş insan
yoluxduğundan xəbərsiz ola bilər. Bu xəstəlik əsasən qanla yoluxur və hər kəs iynə
vurdurarkən, salonlara gedərkən ehtiyatlı olmalıdır.
Gənclər, onu da bilməlidir ki, Respublikamızda QİÇS-lə mübarizə mərkəzi
fəaliyyət göstərir. Mərkəzin qaynar xətti (494 99 24) hər zaman insanların
müraciəti üçün açıqdır. Eyni zamanda mərkəzin saytı (
www.AIDS.az
) da fəaliyyət
göstəriri ki, bura daxil olaraq sizi maraqlandıran sualları buradan da əldə edə
bilərsiniz. Hətta həmin mərkəzin əməkdaşları ilə gənclərin görüşünün təşkili də
mümkündür. Hər bir gənc gün ərzində öz öhdəsinə düşən işləri görməklə yanaşı
düzgün istirahət etməyi də bacarmalıdır. Lakin gənclərimiz istirahət rejimlərini
düzgünmü qururlar? Əyləncə anlayışını hər kəs eyni mənada qəbul etmir.
Gənclərimizin çoxu istirahəti kitab oxuyub, mütailə etməkdə, musiqi dinləməkdə
televizora baxmaqda görürsə, böyük bir qismi isə əyləncəni dostlar ətrafında
hansısa istirahət mərkəzində dincəlməkdə görür. Bir sözlə hər bir gəncin öz maraq
dairəsinə uyğun əyləncə tərzi var. İnsan vaxtını həm iş üçün, həm də istirahət üçün
düzgün bölüşdürməyi bacarmalıdır. Düzgün işləyə bilməyən adam düzgün istirahət
etməyi də bacarmaz. Beləcə də imuniteti zəifləyə bilər. Bununla əlaqədar kiabxana
işçiləri
tərəfindən
gənclərimizin
düzgün
asudə
vaxtının
düzgün
istiqamətləndirilməsi vacibdir. Ancaq onu da qeyd edək ki, kitab oxumaq istirahət
etməyin ən yaxşı üsuludur. Britaniyalı psixoloqlar bəyan etmişlər ki, kitab oxumaq
başqa üsullarla müqayisədə sakitləşməyə tez bir zamanda kömək edir. Cəmi 6
dəqiqə kitab oxumaq stressin səviyyəsini ikidə üç dəfə endirir. Kitab oxumaq fikri
cəmləşdirməyə, ədəbiyyat aləminə daxil olmağa və problemlərdən yayınmağa
kömək edir. Kitabxanaçıların bu mühüm vərdişi gənclərə sevdirməsi olduqca vacib
amillərdən biridir.
Mütaliə insan xarakterini formalaşdırıb, gənclərimizə bir sıra müsbət
keyfiyyətlər aşılayır. Bu səbəbdən kitabxanaçılar gənclərdə mütaliəyə həvəs
29
oyatmaq məqsədilə öz işlərini planlı şəkildə qurmalıdıdrlar. Nəzərə alsaq ki, XXI
əsr komputer-informasiya əsridir. Mütaliəni gənclərə sevdirməyin, gənclərlə daim
ünsiyyətdə olmağın ən yeni üsullarından biri də internetin geniş imkanlarından
istifadə etməkdir. Çünki son dövrlərdə internetdən istifadə etməyən gənc az tapılar.
Bunun üçün kitabxanaların internet səhifələrinin fəaliyyət göstərməsi əlbəttə ki,
yaxşıdır. Ancaq onu da nəzərə almaq lazımdır ki, iqtisadi çətinliklər hər
kitabxanaya bu imkanı vermir. Ancaq sadə üsullarla da gənclərlə əlaqə saxlamaq
olar. Bilirik ki, internetdə Tvitter, Facebook kimi məşhur sosial şəbəkələr fəaliyyət
göstərir. Bu şəbəkələrdə kitabxanaların səhifələrini yaratmaq və səhifələri şəbəkə
istifadəçilərinə təklif etmək olar. Həmin səhifədə kitabxananın şəkilləri,
kitabxanaya yeni daxil olan kitabların üz qabıqları yerləşdirilə bilər. Bununla
yanaşı gənclər səhifəni yaradan kitabxanaçı ilə söhbət edə bilər, öz problemləri və
onları maraqlandıran kitablarla əlaqədar suallarını kitabxanaçıya ünvanlaya
bilərlər. Bu həm də kitabxanaçıya gənc oxucuları kitabxanaya yeni daxil olan
kitablarla yaxından tanış etmək imkanı verir. Internetdə bu kimi səhifələrin
yaradılması həm də oxuculara vertual olaraq müəyyən əsər haqqında fikir
mübadiləsi etməyə və müzakirələr aparmağa imkan verir. Gördüyümüz kimi
internetin imkanlarından istifadə edərək kitabxana sahəsində mühüm naliyyətlər
əldə etməyə imkan verir.
Uşaqlar: Azərbaycanın bu günü və gələcəyi.
Uşaq hüquqlarının müdafiəsi problemi həmişə ictimaiyyəti maraqlandıran bir
məsələ olmuşdur. Dünyanın bir sıra ölkələrində bu məsələ ilə ciddi məşğul olunur.
Azərbaycanda da uşaq hüquqlarının müdafiəsi ilə bağlı mühüm addımlar atılmış,
bir sıra qərar və qanunlar qəbul edilmişdir. Ictimaiyyəti bu cəhətdən
maarifləndirmək, onları öz hüquqları barədə məlumatlandırmaq kitabxanaların
üzərinə düşən mühüm vəzifələrdən biridir. Bu sahədə F. Köçərli adına Respublika
Uşaq Kitabxanasının xidmətləri əvəzsizdir. Belə ki, kitabxanamızda keçirilən bir
sıra tədbirlər uşaqların, yeniyetmələrin, hətta valideynlərin hüquqi cəhətdən
maariflənməsinə kömək edir.
Kitabxanalarda kiçik yaşlı uşaqlar üçün keçirilən tədbirlərdən biri “Ucadan
oxu”dur. Bu tədbir hər zaman oxucularda böyük maraq doğurur. Cəlil
Məmmədquluzadənin uşaq hüquqlarından bəhs edən “Qız tərbiyəsi”, “Uşaq teatrı”
əsərlərinin ucadan oxunması oxucular üçün maraqlı ola bilər. Bildiyimiz kimi bu
əsərlərdə qeyd olunan uşaq hüquqları ilə bağlı problemlər müasir dövrlə də
ayaqlaşır.
Uşaqların öz hüquqlarını yaxşı öyrənmələrinə nail olmaq üçün məktəblilər
arasında “Mən öz hüquqlarımı yaxşı bilirəm” mövzusunda inşa müsabiqəsinin
keçirilməsi yaxşı nəticələr verə bilər. Mövzunu işləyərkən uşaqlar müvafiq
ədəbiyyatı oxumalı, internetdən lazımi informasiyanı almış olacaqlar. Bu da istər-