Beynəlxalq banki 31 dekabr 2012-ci IL tarixinə bitən IL üzrə

 

75 

 

30.  MALİYYƏ ALƏTLƏRİNİN ƏDALƏTLİ DƏYƏRİ  

 

Ədalətli dəyər ləğvetmə və ya məcburi satış əməliyyatından fərqli olaraq tərəflərin öz istəyi və 

məlumatı ilə onlar arasında alətin birbaşa sövdələşmə yolu ilə mübadilə edilə biləcəyi məbləğ kimi 

müəyyən olunur. 

 

 

Ədalətli dəyəri balans dəyərinə yaxın olan aktivlər. 

 

Qısamüddətli  ödəmə  dövrü  (3  aydan  az)  olan  maliyyə  aktivləri  və  öhdəliklər  halında  belə  ehtimal 

edilir  ki,  onların  balans  dəyəri  ədalətli  dəyərinə  yaxındır.  Belə  ehtimal  tələb  olunanadək  depozitlərə 

və ödəniş müddəti müəyyən olunmamış əmanət hesablarına da qarşı tətbiq olunur. 

 

Digər banklardan alınacaq vəsaitlər, digər banklara ödəniləcək vəsaitlər, müştəri hesabları, 

buraxılmış borc qiymətli kağızları, digər borc alınmış vəsaitlər və subordinasiya borcu 

 

Digər banklardan alınacaq vəsaitlərin, digər banklara ödəniləcək vəsaitlərin, müştəri hesablarının, 

buraxılmış borc qiymətli kağızlarının, digər borc alınmış vəsaitlərin və 1 ay müddətinə yerləşdirilmiş 

müddətli depozitlər üçün subordinasiya borcunun balans dəyərinin təxminən onların balans 

dəyərlərinə bərabər olması ehtimal edilir. Digər müddətli depozitlərin ədalətli dəyəri – depozitlər 

analoji depozitlər üçün təklif olunan cari bazar faiz dərəcələri ilə yerləşdirildikdə bazar faiz 

dərəcələrini tətbiq etməklə hesablanır.  

 

Digər maliyyə aktivləri və öhdəlikləri 

 

Digər maliyyə aktivləri və öhdəlikləri əsas qısamüddətli debitor və kreditor borcları ilə ifadə olunur, bu 

səbəbdən də, balans dəyərinin onların ədalətli dəyərini əks etdiməsi ehtimal olunur.  

 

Müştərilərə verilmiş kreditlər və avanslar. 

 

Fərdi müştərilərə kreditlər və avanslar həm dəyişən, həm də sabit faiz dərəcələri ilə təqdim olunur.  

Azərbaycan Respublikasında heç bir ikinci dərəcəli bazar fəaliyyət göstərmədiyindən, bu portfel üçün 

dəqiq bazar qiymətləri də mövcud deyil.  

 

 

Dəyişən dərəcə - Rəhbərlik hesab edir ki, cari dərəcə ədalətli dəyər kimi qəbul edilə bilər. 

 

Sabit  dərəcə-  Bəzi  təminatlı  kreditlər  sabit  dərəcə  ilə  verilir.  Bu  kreditlərin  ədalətli  dəyəri 

ödəniş  müddəti  sabit  dövrün  qalan  hissəsinə  bərabər  olan  bənzər  kreditlər  üzrə  hesabat 

tarixinə mövcud olan bazar dərəcələrinə istinadən hesablanır.  

 

Aşağıdakılar istisna olmaqla, Bankın rəhbərliyi maliyyə aktivlərinin və öhdəliklərinin ədalətli dəyərinin 

onların balans dəyərinə yaxın olmasını hesab edir: 

 

 

 

31 dekabr 2012-ci il 

 

31 dekabr 2011-ci il 

 

Balans dəyəri    Ədalətli dəyəri    Balans dəyəri    Ədalətli dəyəri 

 

 

 

   

   

 

Digər banklar üzrə debitor borclar 

138,384 

 

138,048   

108,654   

101,665 

 

 

Maliyyə vəziyyətinə dair konsolidə edilmiş hesabatda tanınan ədalətli dəyər ölçüləri 

 

Aşağıdakı  cədvəl  ilkin  tanınmadan  sonra  ədalətli  dəyərlə  ölçülən,  ədalətli  dəyərin  müşahidə 

olunmasından  asılı  olaraq  1-ci,  2-ci  və  3-cü  səviyyədə  qruplaşdırılmış  maliyyə  alətlərinin  təhlilini 

göstərir: 

 

 

Səviyyə 1- ədalətli dəyəri qiymətləndirərkən oxşar aktiv və öhdəliklər üçün fəal bazar qiymətləri 

(düzəliş edilməmiş) istifadə edilir. 

 

Səviyyə  2-  ədalətli  dəyəri  qiymətləndirərkən  Səviyyə  1-də  göstərilən  bazar  qiymətləri  istisna 

olmaqla, aktiv və ya öhdəlik üçün birbaşa (məs, qiymətlər) və ya dolayısı ilə (məs, qiymətlərdən 

yaranan) müşahidə edilə bilən məlumatlar olan ilkin məlumatlardan istifadə edilir.  

 

Səviyyə  3-  ədalətli  dəyər  qiymətləndirərkən  aktiv  və  ya  öhdəliklər  üçün  müşahidə  edilən  bazar 

məlumatlarına  əsaslanmayan  ilkin  məlumatlar  daxil  olan  qiymətləndirmə  texnikasından  istifadə 

edilir (müşahidə edilməyən məlumatlar) 

---

 

76 

 

 

Maliyyə aktivi/ öhdəliyi sinfi 

31 dekabr 2012-ci il 

 

31 dekabr 2011-ci il 

 

Səviyyə 1    Səviyyə 2    Səviyyə 3    Səviyyə 1    Səviyyə  2    Səviyyə 3 

 

  

  

  

  

  

 

Digər maliyyə aktivləri 

  

  

  

  

  

 

- Ədalətli dəyəri mənfəət və ya 

zərərdə tanınan maliyyə aktivləri 

10,264  

-   

-   

5,857  

-   

- 

- Satıla bilən investisiyalar 

6,300  

-   

-   

4,051  

-   

- 

- Valyuta svop müqavilələri 

-   

257  

-   

-   

1,414  

- 

 

 

31.  ƏLAQƏLİ TƏRƏFLƏRLƏ ƏMƏLİYYATLAR  

 

Tərəflər o zaman əlaqəli hesab edilir ki, onlar eyni qrupun nəzarəti altında olsun və ya onlardan biri 

digərinə nəzarət edə bilsin və yaxud maliyyə-təsərrüfat fəaliyyəti ilə bağlı qərar qəbul edərkən digər 

tərəfə  əhəmiyyətli  təsir  göstərə  bilsin.  Əlaqəli  tərəflər  arasındakı  münasibətləri  nəzərə  alarkən 

həmin münasibətlərin hüquqi formasına deyil, iqtisadi məzmununa diqqət yetirilir.  

 

31 dekabr 2012-ci il tarixinə səmdarlarla əmaliyyatlar üzrə qalıqlar aşağıdakı kimi olmuşdur: 

 

 

Səhmdarlar 

 

 

Rəhbərlik 

 

Dövlət 

orqanları və 

dövlət 

müəssisələri 

 

Əlaqəli 

müəssisələr 

 

 

 

 

 

Pul vəsaitləri və onların ekvivalentləri 

-   

-   

52,563   

- 

ARMB-da yerləşdirilmiş məcburi ehtiyatlar 

-   

- 

 

14,665   

- 

Müştərilərə verilmiş kreditlər və avansların 

ümumi məbləği (müqavilə üzrə illik faiz 

dərəcəsi: 1 - 25%) 

23,001   

332   

284,674   

24,466 

Kreditlərin dəyərsizləşməsi üzrə ehtiyat 

(940)   

(19)   

(69,588)   

(7,418) 

 

   

   

   

 

Digər banklara ödəniləcək vəsaitlər 

   

   

   

 

Diqər bankların müxbir hesabları 

-   

- 

 

492,506   

- 

 

   

   

   

 

 

   

   

   

 

Müştəri hesabları 

-   

   

   

 

Cari/hesablaşma hesabları  

-   

-   

364,876   

- 

Müddətli depozitlər (müqavilə üzrə illik faiz 

dərəcəsi: 0.18 - 9%) 

- 

 

67 

 

62,803 

 

- 

 

   

   

   

 

Subordinasiya borcu 

-   

-   

250,000   

 

 

 

 

 

 

 

2012-ci il üçün əlaqəli tərəflərlə əməliyyatlar ilə bağlı gəlir və xərclər maddələri aşağıdakı kimi 

olmuşdur: 

 

 

Səhmdarlar 

 

 

Rəhbərlik 

  Dövlət orqanları 

və dövlət 

müəssisələri 

 

Əlaqəli 

müəssisələr 

 

 

 

 

 

 

 

 

Faiz gəliri 

1,466   

-   

19,382   

1,652 

Faiz xərci 

-   

-   

(312)   

- 

Kreditlərin dəyərsizləşməsi üzrə ehtiyatda 

dəyişiklik 

(459)   

(14)   

8,761   

(2,091) 

Haqq və komissiya gəliri 

13   

-   

14,524   

624 

Sığorta ilə bağlı komissiya xərci 

-   

-   

(9)   

- 

İşçilərə çəkilmiş xərclər 

-   

(823)   

-   

- 

Əməliyyat xərcləri 

-   

-   

(114)   

- 

 

 

31 dekabr 2012-ci il tarixinə əlaqəli tərflərlə digər hüquqlar və öhdəliklər aşağıdakı kimi olmuşdur: 

 

 

 

 

Dövlət 

orqanları və 

dövlət 

müəssisələri 

 

 

 

Verilmiş zəmanətlər 

 

95,556 

İdxal akkreditivləri 

 

613 

Kreditin ayrılması üzrə öhdəliklər və istifadə edilməmiş kredit xətləri 

 

18,864 

 

---

 

77 

 

31 dekabr 2011-ci il tarixinə səhmdarlarla qalıqlar əsasən ana müəssisə ilə əməliyyatlar üzrə 

qalıqları əks etdirir . 

 

 

Səhmdarlar    

Rəhbərlik 

  Dövlət orqanları 

və dövlət 

müəssisələri 

 

Əlaqəli 

müəssisələr 

 

 

 

 

 

Pul vəsaitləri və onların ekvivalentləri 

-   

-   

26,427   

- 

ARMB-da yerləşdirilmiş məcburi ehtiyatlar 

-   

-   

94,423   

- 

Müştərilərə verilmiş kreditlər və avansların 

ümumi məbləği (müqavilə üzrə illik faiz 

dərəcəsi: 1 - 25%) 

22,430 

 

247 

 

259,563 

 

22,130 

Kreditlərin dəyərsizləşməsi üzrə ehtiyat 

(481)   

(5)   

(78,349)   

(5,327) 

 

   

   

   

 

Digər banklara ödəniləcək vəsaitlər 

   

   

   

 

Diqər bankların müxbir hesabları 

1,825   

-   

82,170   

- 

 

   

   

   

 

Müştəri hesabları 

   

   

   

 

Cari/hesablaşma hesabları  

-   

23   

545,685   

- 

Müddətli depozitlər (müqavilə üzrə illik faiz 

dərəcəsi: 0.18 - 9%) 

- 

 

21 

 

311,990 

 

- 

 

   

   

   

 

Borc alınmış digər vəsaitlər (müqavilə 

üzrə illik faiz dərəcəsi: 1%) 

- 

 

- 

 

45,582 

 

- 

 

 

 

 

 

 

2011-ci il üçün əlaqəli tərəflərlə əməliyyatlar ilə bağlı gəlir və xərclər maddələri aşağıdakı kimi 

olmuşdur: 

 

 

Səhmdarlar    

Rəhbərlik 

  Dövlət orqanları 

və dövlət 

müəssisələri 

 

Əlaqəli 

müəssisələr 

 

 

 

 

 

 

 

 

Faiz gəliri 

2,529   

-   

24,873   

945 

Faiz xərci 

-   

-   

(9,896)  

- 

Müştərilərə verilmiş kreditlərin 

dəyərsizləşməsi üzrə ehtiyat 

(8,255) 

 

- 

 

(3,766) 

 

- 

Haqq və komissiya gəliri 

1   

-   

21,231   

41 

Sığorta üzrə komissiya xərci 

-   

-   

(9)    

 

- 

İşçilərə çəkilmiş xərclər 

-   

(638)   

-   

- 

Əməliyyat xərcləri 

-   

-   

(1,656)  

- 

 

 

31 dekabr 2011-ci il tarixinə əlaqəli tərəflərlə əməliyyatlar üzrə digər hüquq və öhdəliklər aşağıdakı 

kimi olmuşdur: 

 

 

 

Dövlət orqanları və 

dövlət müəssisələri 

 

 

 

Verilmiş zəmanətlər 

 

442,215 

İdxal akkreditivləri 

 

276,731 

Kreditin ayrılması üzrə öhdəliklər və istifadə edilməmiş kredit xətləri 

 

12,140 

 

 

Qrup Azərbaycan Hökümətinin nəzarətində olduğuna görə 24 saylı MUBS-a uyğun olaraq 

Azərbaycan Höküməti, Azərbaycan Respublikasının Maliyyə Nazirliyi və yerli dövlət müəssisələri ilə 

əməliyyatlar yuxarıda göstərilən əlaqəli tərəflərlə aparılmış əməliyyatlar üzrə qalıqlara aid edilir.  

 

31  dekabr  2012-ci  il  tarixində  bitən  il  ərzində  İdarə  Heyəti  üzvlərinin  və  Qrupun  departament 

rəhbərlərinin əmək haqqı xərcləri, o cümlədən əlavə ödənişlərin cəmi 793 min manat (2011: 638 min 

manat) təşkil etmişdir: 

 

 

31 dekabr 2012-

ci il tarixinə 

bitən il 

  31 dekabr 2011-

ci il tarixinə 

bitən il 

 

 

 

 

Qısamüddətli ödənişlər: 

 

 

- əmək haqqı 

561 

 

431 

 - əmək fəaliyyəti ilə bağlı mükafatlar 

262 

 

207 

 

 

 

 

Cəmi 

823 

 

638