iştirak edirbr.
Elmin inkişafı bilavasitə elmi kadrların səviyyəsindən, elmi
fəaliyyətindən asılıdır. Naxçıvan Dövlət Universitetində və AMEA
Naxçıvan Bölməsində doktorantura və dissertantura yolu ilə elmi
kadrların hazırlanmasma diqqət yetirilmişdir. 1998-ci ildən Naxçı-
van Dövlət Universitetində 4 ixtisas üzrə Dissertasiya Şurasmm fəa-
liyyəti yüksək ixtisaslı elmi kadrlarm hazırlanm asma öz müsbət
təsirini göstərmişdir. 1998-2010-cu illərdə həmin Şurada 104 nəfər
namizədlik və doktorluq dissertasiyası müdaflə etmişlər. 2006-cı
ildən isə AMEA Naxçıvan Bölməsində də 3 ixtisas üzrə Dissertasiya
Şurası yaradılmışdır. Fəaliyyət göstərdiyi 5 il ərzində bu Dissertasiya
Şurasmda 33 nəfərin müdafıəsi təşkil edilmişdir. Bu şuralarda mux-
tar respublikanm elmi iş aparan tədqiqatçıları da namizədlik və dok-
torluq dissertasiyaları müdafıə etmişlər. 1998-2010-cu illərdə muxtar
respublikamızda yaşayan gənc tədqiqatçılardan 100 nəfəri namizəd-
lik dissertasiyası müdafıə edərək elmi dərəcə almışlar. 16 nəfər isə
doktorluq dissertasiyası müdafıə etmişdir. Azərbaycan Milli Elmlər
Akademiyasına 2003 və 2007-ci illərdə keçirilən seçkilərdə Naxçı-
vandan olan elm adam larm dan 2 nəfəri akademik, 7 nəfəri isə
müxbir üzv seçilmişlər [6, s. 215].
Elmi-tədqiqat işlərinin səmərəliliyi onun üçün yaradılmış
maddi-texniki baza ilə bilavasitə əlaqədardır. M üasir elm texnika və
texnologiyanm ən son nailiyyətlərinə istinad ediləndə uğur qazana
bilir. Bu cəhətdən həm Naxçıvan Bölməsində, həm də ali təhsil müəs-
sisələrində olan şöbə və laboratoriyalarm cihaz və avadanlıqlarla
təchizi məsələsi diqqəti cəlb edir. Artıq hər bir elmi işçinin kompyu-
ter ilə təmin edilməsi və internet şəbəkəsindən istifadə etməsi, ən son
istehsal edilmiş cihazlar əsasmda tədqiqat aparm aq imkanları real-
laşır. Hər il bu məqsədlərə xeyli vəsait sərf edilir. Təkcə 2010-cu ilin
I yarısmda AM EA Naxçıvan Bölməsinin Kimya və Biokimya labo-
ratoriyaları üçün 32 adda cihaz və avadanlıqlar almmışdır [5, s. 101-
102]. Naxçıvan Bölməsinin əməkdaşları üçün ən yaxşı təchiz edilmiş
şöbə və laboratoriyalar qurulmuşdur.
Elmi-tədqiqat işlərinin nəticələri dünyamn müxtəlif ölkələri-
nin nüfuzlu jurnallarmda, ölkəmizin və muxtar respublikamızın elmi
jurnallarında, xəbərlərində dərc edilir. 1995-2010-cu illərdə muxtar
168
respublika alimlorinin 128 monoqrafiyası, 450-yo yaxm kitabı, 280-dən
çox dərslik, dərs və tədris vəsaiti, 8200-ə yaxm elmi məqaləsi nəşr
edilmişdir. A rtıq Naxçıvan M R Ali Məclisinin təsis etdiyi «Naxçı-
van» (ictimai-siyasi, ədəbi-bədii, elmi-publisistik) jurnalı, AMEA
Naxçıvan Bölməsinin “Xəbərlər”i, Naxçıvan Dövlət Universitetinin
“Elmi əsərlər”i və Naxçıvan Müəllimlər İnstitutunun “Xəbərlər” jur-
nalları Azərbaycan Respublikası Prezidenti yanmda Ali Attestasiya
Komissiyasmın qəbul etdiyi dövri nəşrlər sırasma daxil edilmişdir.
Ali Məclis Sədrinin bilavasitə dəstəyi, qayğısı və himayəsi ilə
Naxçıvan M uxtar Respublikasmm tarixinin, abidələrinin, folkloru-
nun, ədəbi-mədəni mühitinin, biomüxtəlifliyinin, təbii sərvətlərinin
öyrənilməsi istiqamətində tədqiqat işləri aparılmış, bir sıra ümumi-
ləşdirici əsərlər, kitab və monoqrafiyalar çap edilmişdir. Belə əsərlərə
aid “N axçıvan Ensiklopediyası”nı (2 cilddə), “Naxçıvanm Tarixi
Abidələri” Ensiklopediyasmı (ingilis və Azərbaycan dilində), “Nax-
çıvan: Tarixi və Abidələri”ni (ingilis və Azərbaycan dilində), “Nax-
çıvanm Tarixi A tlası”nı, “Naxçıvanm Folklor Antologiyası”nı (I və
II cildlər), “Naxçıvan Teatrm m Salnaməsi”ni (1883-2008-ci illər),
“Naxçıvan M uxtar Respublikasmm Qırmızı Kitabı”nı (I və II cild-
lər) və b. göstərə bilərik.
Naxçıvanlı alimlər hər il dünyanm müxtəlif nüfuzlu jurnalla-
rında elmi məqalələrini nəşr etdirirlər. Bir sıra jurnallarm xüsusi
nömrələri N axçıvana həsr olunur. “İrs” , “Folklor və ədəbiyyat”,
“Yol” və b. bu kimi jurnallarm xüsusi nömrələri naxçıvanlı alimlərin
əsərləri əsasmda hazırlanmışdır.
Elm və tədris müəssisələrində aparılan elmi-tədqiqat işlərinin
nəticələri geniş m üzakirə edilir, uğurlar təqdir edilir, “İlin alimi”
adma layiq görülən tədqiqatçılar mükafatlandırılır, nöqsanlarm, ça-
tışmazlıqlarm aradan qaldırılması yolları müəyyənləşdirilir. İlk dəfə
olaraq Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyinin kollegiya iclası
və AM EA Rəyasət Heyətinin üzvlərinin iştirakı ilə AMEA Naxçıvan
Bölməsinin 2008-ci ilin elmi və elmi-təşkilati fəaliyyətinin yekunla-
rma həsr edilmiş hesabat yığmcağı Naxçıvanda keçirilmişdir. Hesa-
bat yığmcağmda N axçıvan M uxtar Respublikası Ali Məclisinin
Sədri V asif Talıbov proqram xarakterli çıxış etmişdir. Çıxışda əldə
olunan uğurlar qeyd edilməklə yanaşı, çatışmazlıqlar da göstərilmiş,
169
qarşıda duran vo/iiblor müoyyənləşdirilmişdir. Ali Məclisin Sədrinin
çıxışmda elmi-tədqiqatlarm faydalı iş əmsalmm daha da artırılması,
yeni elmi istiqamətlərin müəyyənləşdirilməsi, elmi tədqiqatlarm da-
vamlı və sistemli xarakter alması mühüm vəzifə kimi tədqiqatçılarm
qarşısında qoyulmuşdur.
M uxtar respublikada tarix, arxeologiya, etnoqrafiya, toponi-
mika istiqamətlərdə uğurlu tədqiqatlar aparan naxçıvanlı alimlər
Naxçıvan M uxtar Respublikası Ali Məclisi Sədrinin “Ordubad ra -
yonundakı Gəmiqaya abidəsinin tədqiq edilməsi haqqm da”, “Nax -
çıvan şohərindəki “Əcəmi seyrəngahı”nda Açıq Səma Altmda muzey
yaradılması haqqında”, “Naxçıvan M uxtar Respublikasmın ərazi-
sindəki tarix və mədəniyyət abidələrinin qorunması və pasportlaş-
dırılması işinin təşkili haqqm da”, “N uh peyğəmbərin Naxçıvan
şəhərindoki məzarüstü türbəsinin bərpa edilməsi haqqm da” və b. sə-
rəncamlarmdan irəli gələn vəzifələrin yerinə yetirilməsində mühüm
rol oynamışlar. Naxçıvan ərazisindəki tarix və mədəniyyət abidələri
müəyyənləşdirilmiş, öyrənilmiş və pasportlaşdırılmışdır. M uxtar res-
publika ərazisində bugünədək 1185 abidə qeydə almmışdır. Dünya
və ölkə əhəmiyyətli 550-yə yaxm abidə əsasmda “Naxçıvan Abidə-
ləri” Enskilopediyası hazırlanmışdır.
Əvvəlki illərdə olduğu kimi, 2001-2010-cu illərdə də beynəl-
xalq və respublika səviyyəli elmi konfranslar, simpoziumlar keçiril-
miş, bu elmi tədbirlərdəki məruzələr toplu halmda nəşr edilmişdir.
“Naxçıvanm tarixi, maddi və mənəvi mədəniyyəti, təbii sərvətlərinin
öyrənilməsi” (2004), “Azərbaycanda elmin inkişafı və regional prob-
lemlər” (2005), “Naxçıvan: tarixi gerçəklik, müasir durum, inkişaf
perspektivləri” (2006), “Naxçıvan M uxtar Respublikasmm yaran-
ması: tarix və müasirlik (2007), “Naxçıvan bu gün: islahatlar, per-
spektivlər” (2008), “N uh peyğəmbər, dünya tufanı və N axçıvan”
(2009) mövzusunda keçirilən elmi konfrans və simpoziumlar elmin
inkişafma təsir etmişdir. Naxçıvanda elmin qayğıkeşi və himayəçisi
olan Naxçıvan M uxtar R espublikası Ali M əclisinin Sədri Vasif
Talıbov bu simpoziumlarm keçirilməsinə dostək verdiyi kimi, həmin
tədbirlorin bir çoxunda iştirak etmiş və proqram xarakterli çıxışlar
etmişdir.
Naxçıvanm elm adamları dünyanın müxtəlif ölkələrində keçi-
170
Dostları ilə paylaş: |