Pol is düRÜstlüYÜ haqqin da vəSAİT

şaf etməkdə olan ölkələrdə, və)münaqişə sonrası ölkələrdə vəziyyəti. Aşağıda 8-ci Haşi-
y
əyə baxın: 
Polis xidm
ətləri üçün vacib olan nəzarət  və  düşüncə  kimi ikili rolu etikanın  yerinə 
yetir
ə bilməsi üçün həm təlim və həm də təşkilat daxilində etikanın institutlaşmasını dəs-
t
əkləyən infrastruktur,  bunların  hər  birinin səciyyəvi ehtiyaclarının  ödənməsi üçün ona 
d
əyişdirilməlidir.  Polis etikası  kontekstində  “eyni  –ölçü-hamıya  yarayır”  yanaşması 
keçmir. Ona gör
ə də, hər bir təşkilatın özünün səciyyəvi ehtiyacları ilə məşğul olmasına 
imkan ver
ən xüsusi strukturlar qurmaq üçün öz vasitələri olmalıdır (ictimaiyyət ilə məslə-
h
ətləşmələr üçün xüsusi komitələr,daxili düşüncə komitəsi və s.) 
Ha
şiyə 9: İnkişaf etmiş ölkə konteksti: polis və etik infrastruktur 
Birinci nümun
ədə-inkişaf etmiş ölkədə- polis xidməti nümunəsində etik infrastruktu-
run t
ətbiq edildiyi təşkilat növünü gözdən keçirmək əhəmiyyətlidir: Bu şəhər,bölgə və ya 
ölk
ə polis xidmətidirmi?  Hər bir bu polis xidmətinin fərqli missiyası və fərqli ehtiyacları 
var
dır və etik infrastruktur dəyişdirilib uyğunlaşdırılmalıdır. Müxtəlif missiyalar bir-biri-
nin örtdukd
ə işlər daha da çətinləşir. Kvebek əyalətinin Polis Xidmətinin kiçik şəhərlər-
d
ə(artıq öz polisi olmur) bələdiyyyə polisi kimi və həmçinin bölgə polisi kimi oynadığı 
rolla
rı misal çəkmək olar.  Bu cür hallarda,bu cür fərqli rolları tarazlaşdıran infrastruktur 
v
ə təlim proqramlarını hazırlamaq problem olur və məsələn,əyalət polis xidmətində sahə 
polisi praktika
sına az əhəmiyyət verilir və əsas diqqət, müxtəlif missiyaları bir yerə yığ-
maq üçün, etik idar
əetməyə verilir.  
 
İnkişaf etməkdə olan ölkə nümunəsində,etika problemləri tez-tez polis işçilərinin ma-
aşlarının  azlığı,təhsilinin olmaması  və  resurs  çatmamazlığı  ilə  əlaqəli olur. Bu ölkələr-
d
ə,təlim önəmli rol oynayır,çünki polisin yerli əhali ilə birbaşa yaxınlığı çox zaman onla-
ra öz h
ərəkətlərinin törətdiyi çətinlikləri tam başa düşməyə mane olur. Bu baxımdan,baş-
lıca prioritet polisin təlimi olmalıdır və bu cür təlim təlimçilərin təlimini tələb edir. İkinci 
prioritet, r
əhbərlik tərəfindən təşkilat daxilində etikanın inkişafına möhkəm öhdəlik götü-
rülm
əsini təmin etməkdir. Polis xidmətlərinin texniki vasitələrinin ümumi çatişmamazlı-
ğına görə,polis funksiyasının “peşəkarlaşmasına” əsas diqqət vermək lazımdır və etik in-
frastrukturun qurulma
sı bu təlimin “dəstəklənməsinə” yönəlməlidir. Ancaq o zaman təsi-
sa
tın əsil islahatı baş verə bilər. 
Ha
şiyə10: Ölkə kontekstinin hazırlanması:səciyyəvi məsələ,məsələn,odlu si-
lahdan istifa
də 
İnkişaf etməkdə olan ölkələrin üzləşdiyi məsələlərdən biri silahdan istifadə və silahlı 
adamlar
dır. Çox zaman güc və hakimiyyətin rəmzi kimi sayılan silah polis funksiyasının 
atributu olsa da,o  h
ətta evdə,özəl həyatda  də daşınır. Tez-tez silahın evdə,hətta özəl hə-
160 

---

yatda da
şınması daha çox polis funksiyasına hazır olunduğunu göstərmək üçün edilir. Bu 
cür  davra
nış,  polis  işçilərinin  “polis funksiyası”  ilə  “özəl bacarıq”  arasında,peşəkar  və 
öz
əl həyat arasında fəqlilikləri qulaqardına vurduqda  baş  verir,onlar  polis  işinin vacib 
peşəkarlıq tərəflərini başa düşmədikdə baş verir. Bu da öz növbəsində təlimi xüsusilə va-
cib edir,t
əkcə texniki təlim yox,həmçinin polis sistemində peşəkarlığı artırmaq üçün vasi-
t
ə kimi və polis xidmətlərinin rolunu,onların missiyalarını,onların rəhbər dəyərlərini mü-
zakir
ə etmək üçün əhəmiyyətli edir.. 
 
Münaqi
şə sonrası halda olan ölkə nümunəsində prosess geriyə getməlidir, polis xid-
m
ətini islah etmək və polis xidmətində münaqişə zamanı qazanılan hər hansı pis vərdişlə-
ri,m
əsələn,özbaşına addımları,avtoritar tendensiyaları  və  s.  “təmizləmək”-dən  ötrü,etik 
infrastrukturun h
əyata keçirilməsi önə çəkilir.. Bu halda,gündəliyin birinci tapşırığı, sadə-
c
ə polis xidmətinin əsas rolunu bərpa etməkdir-təhlükəsizlik və qanunun həyata keçiril-
m
əsini təmin etmək, ona legitimliyi yenidən qazanmağa kömək etməkdir,çünki münaqişə 
hallar
ında keçmiş rejimin zorakılıq tətbiq etməsi və avtoritar qayda qoyması zamanı poli-
sin d
ə bu işlərə qarışmasına görə onun legitimliyi zərbə altında qalır.  
Polis t
əlimi o zaman məna daşıyır ki, təşkilat birinci növbədə ictimaiyyətlə və öz kad-
rla
rı arasında etibarı yenidən qurur. Dəyərlər xartiyasının və davranış kodeksinin yaradıl-
ma
sı polis xidmətinə ictimaiyyətin gözü qarşısında öz legitimliyini bərpa etməyə kömək 
edir v
ə  ona  öz  missiyasını  daha səmərəli yerinə  yetirməyə  imkan  verir.  Xartiya  və 
kodeks,h
əmçinin,polisin riayət etməli standardlar toplusunu yenidən müəyyən edir və öz 
missiyala
rını daha da uyğun şəkildə yerinə yetrimələri üçün onlara yavaş-yavaş etik təlim 
verir.  
Böl
mə5: 
Praktiki nümu
nə 
4-cü F
əsilin bu 5-ci Bölməsi əvvəlki bölmələrdə təsvir edilən etik proseslərin praktiki 
olaraq h
əyata keçirilməsini təqdim  edir. Bu layihə  Kanadadakı  Şerbruk  Universit-
eti(University  of  Sherbrooke,  Canada)  t
ərəfindən  İsveçrədəki Lozanna polisi ilə  aparıl-
mışdır. 
T
ətbiqi Etika Kafedrasının tədqiqatçılar və işçilərdən ibarət qrupu,polis xidmətləri ilə 
birba
şa işləyərək,etika təlim modellərini test edib və hazırlamaq üçün və həmçinin, polis 
xidm
ətlərində etikanı idarəetmənin bütün səviyyələrinə inteqrasiya edən polis işinin təşki-
li üçün yeni metodlar ha
zırlamaqdan ötrü polis xidmətləri ilə birbaşa işləmışlər. Bu test 
2000-ci ilin 
əvvəlindən 2010-cu ilədək Lozanna polisi ilə aparılan layihə olmuşdur.Bu la-
yih
ə bir neçə dəyərli nəticələrə gətirmişdir. Problemlər olmasına baxmayaraq,o bu dövr 
ərzində davamlı şəkildə aparılmış və rəhbərliklə və digər təsisati,bələdiyyə və siyasi ma-
raq
lı tərəflərlə yaxın əməkdaşlıq yolu ilə siyasi və təşkilati dəstəyin əhəmiyyətini qiymət-
161 

---