strategiyasi to‘g‘risida
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining farmoni
Moliyaviy sektorni izchil isloh qilish davomida qator chora-tadbirlar amalga
oshirildi va natijada ilg‘or bank biznesini yuritish hamda ushbu sektorda raqobat
muhitini kuchaytirish uchun zarur huquqiy shart-sharoitlar yaratildi.
Xususan, xalqaro standartlarga muvofiq keladigan va moliyaviy sohaga xorijiy
investitsiyalar kiritish uchun jozibador huquqiy muhitni yaratadigan O‘zbekiston
Respublikasining “O‘zbekiston Respublikasining Markaziy banki to‘g‘risida”gi,
“Banklar va bank faoliyati to‘g‘risida”gi, “Valyutani tartibga solish to‘g‘risida”gi
hamda “To‘lovlar va to‘lov tizimlari to‘g‘risida”gi yangilangan qonunlari qabul
qilindi.
SHu bilan birga, bank sohasidagi hozirgi holat tahlili bank sektorida davlatning
yuqori darajadagi aralashuvi, davlat ishtirokidagi banklarda menejment va
tavakkalchiliklarni boshqarish sifatining etarli emasligi, iqtisodiyotda moliyaviy
vositachilikning past darajasi kabi bank sektorini iqtisodiy yangilanishlar va
jamiyat ehtiyojlariga mos ravishda rivojlantirishga to‘sqinlik qilayotgan qator
tizimli muammolar mavjudligini ko‘rsatmoqda.
19
Moliyaviy xizmatlarning ommabopligini oshirish, banklarning hududlarga kirib
borishini kengaytirish va barcha aholi punktlarida bir xil turdagi xizmatlar
ko‘rsatilishini ta’minlash bo‘yicha qo‘shimcha choralar ko‘rilishi lozim.
Bank tizimiga zamonaviy servis echimlari asosida axborot texnologiyalarini,
moliyaviy texnologiyalarni keng joriy etish, axborot xavfsizligini lozim darajada
ta’minlash, shuningdek, moliyaviy xizmatlar ko‘rsatishda inson omili ta’sirini
kamaytirish bo‘yicha tezkor chora-tadbirlar ko‘rish talab etilmoqda.
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2020 yil 2 martdagi PF–5953-son
Farmoni bilan tasdiqlangan 2017–2021 yillarda O‘zbekiston Respublikasini
rivojlantirishning beshta ustuvor yo‘nalishi bo‘yicha Harakatlar strategiyasini
“Ilm, ma’rifat va raqamli iqtisodiyotni rivojlantirish yili”da amalga oshirishga oid
Davlat dasturida belgilangan vazifalardan kelib chiqqan holda, shuningdek,
xususiy sektor rivojini rag‘batlantirish, banklarning investitsiyaviy jozibadorligini,
bank xizmatlari ommabopligini va ularning sifatini oshirish uchun bank sektorini
tubdan transformatsiya qilish maqsadida:
1.
Quyidagilar O‘zbekiston Respublikasida bank sektorini isloh qilishning
asosiy yo‘nalishlari etib belgilansin:
moliya bozorida teng raqobat sharoitlarini yaratish, kreditlashni faqat bozor
shartlari asosida amalga oshirish, banklarning davlat resurslariga qaramligini
pasaytirish, banklarda xizmat ko‘rsatishni modernizatsiya qilish, samarali
infratuzilma yaratish va banklar faoliyatini avtomatlashtirish, shuningdek,
banklarning asosiy faoliyat turi bilan bog‘liq bo‘lmagan funksiyalarini
bosqichma- bosqich bekor qilish orqali bank tizimining samaradorligini oshirish;
kredit portfeli va tavakkalchiliklarni boshqarish sifatini yaxshilash, kreditlash
hajmlari o‘sishining mo‘‘tadil darajasiga amal qilish, muvozanatlashgan
makroiqtisodiy siyosat yuritish, korporativ boshqaruvni takomillashtirish va xalqaro
amaliy
tajribaga
ega
bo‘lgan menejerlarni jalb qilish, moliyaviy
tavakkalchiliklarni baholash uchun texnologik echimlarni tatbiq etish orqali bank
tizimining moliyaviy barqarorligini ta’minlash;
davlat ulushi mavjud tijorat banklarini kompleks transformatsiya qilish, bank
ishining zamonaviy standartlarini, axborot texnologiyalari va dasturiy
mahsulotlarni joriy etish, banklardagi davlat aksiyalari paketini zarur tajriba va
bilimga ega bo‘lgan investorlarga tanlov savdolari asosida sotish, shuningdek,
davlat ulushi mavjud tijorat banklari va korxonalarni bir vaqtning o‘zida isloh
qilish orqali bank sektorida davlatning ulushini kamaytirish;
etarli darajada xizmat ko‘rsatilmayotgan va zaif qatlamlarda davlat ishtirokini
ko‘paytirish va manzilli chora-tadbirlarni amalga oshirish, aholi va kichik biznes
20
uchun masofaviy xizmatlarni keng joriy qilish, kamxarj xizmat ko‘rsatish
nuqtalari tarmog‘ini rivojlantirish, shuningdek, respublikaning yagona moliya
tizimidagi o‘zaro to‘ldiruvchi qism sifatida nobank kredit tashkilotlarining
shakllanishi va rivojlanishi uchun qulay shart-sharoitlar yaratish orqali moliyaviy
xizmatlar ommabopligini va sifatini oshirish.
2.
Quyidagilar:
2020–2025 yillarga mo‘ljallangan O‘zbekiston Respublikasining bank tizimini
isloh qilish strategiyasi 1-ilovaga muvofiq;
O‘zbekiston Respublikasi bank tizimini isloh qilish bo‘yicha “Yo‘l xaritasi” 2-
ilovaga muvofiq tasdiqlansin.
3.
2020–2025 yillarga mo‘ljallangan O‘zbekiston Respublikasining bank
tizimini isloh qilish strategiyasini amalga oshirish bo‘yicha, shu jumladan,
quyidagilarni nazarda tutuvchi maqsadli ko‘rsatkichlar 3-ilovaga muvofiq
belgilansin:
bank tizimi aktivlarining jami hajmida davlat ulushi bo‘lmagan banklar aktivlari
hissasini joriy 15 foizdan 2025 yilga kelib 60 foizgacha oshirish;
banklar
majburiyatlarining
umumiy
hajmida
xususiy
sektor
oldidagi
majburiyatlar hissasini joriy 28 foizdan 2025 yil yakuniga 70 foizgacha oshirish;
2025 yilga kelib davlat ulushi mavjud kamida uchta bank kapitaliga zarur tajriba,
bilim va nufuzga ega kamida uchta strategik xorijiy investorlarni jalb qilish;
umumiy kreditlash hajmida nobank kredit tashkilotlari ulushini joriy 0,35 foizdan
2025 yilga kelib 4 foizgacha oshirish.
4.
O‘zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi va Markaziy bankining
quyidagilar to‘g‘risidagi takliflari ma’qullansin:
xalqaro
moliya
institutlari
ko‘magida
“Ipoteka-bank”
ATIB,
“O‘zsanoatqurilishbank” ATB, “Asaka” ATB, AT “Aloqabank”, “Qishloq qurilish
bank” ATB va “Turonbank” ATBdagi davlat ulushlarini bosqichma-bosqich
xususiylashtirish, bunda birinchi bosqichda ularni institutsional o‘zgartirishni
(faoliyatini transformatsiya qilish), ikkinchi bosqichda esa davlat aksiyalari
paketini sotishni nazarda tutish;
bank tizimini isloh qilish davrida aholining moliyaviy xizmatlarga bo‘lgan
talabini qondirish, investitsiya loyihalarini qo‘llab-quvvatlash mexanizmini
(“loyihalar fabrikasi”) keng joriy qilish, bank xizmatlarining hududiy qamrovini
ta’minlash maqsadida “Tashqi iqtisodiy faoliyat Milliy banki” AJ, “Agrobank”
ATB va “Mikrokreditbank” ATB ustav kapitallarida davlat ulushini saqlab qolish;
21
Ayrim banklarning faoliyatini diagnostika qilish va moliyaviy ahvolini baholash
asosida, me’yoriy talablaridan hamda qayta tashkil etishning iqtisodiy jihatdan
maqsadga muvofiqligidan kelib chiqqan holda qonun hujjatlariga muvofiq ularni
konsolidatsiyalash.
5.O‘zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi huzurida vazirlikning tasdiqlangan
shtatlar soni doirasida Davlat ulushiga ega tijorat banklarini transformatsiya qilish
va xususiylashtirish bo‘yicha loyiha ofisi (keyingi o‘rinlarda
– Loyiha ofisi) tashkil etilsin hamda unga quyidagi huquqlar berilsin:
tijorat banklarini transformatsiya qilish va xususiylashtirish jarayonlariga
maslahatchi sifatida xalqaro konsultantlarni jalb qilish;
tijorat banklarini transformatsiya qilish, shuningdek, ulardagi davlat aksiyalari
paketini xususiylashtirishga doir masalalarda xalqaro moliya institutlari va
salohiyatli xorijiy investorlar bilan muzokaralar olib borish va bitimlar tuzish.
Belgilansinki, Loyiha ofisiga O‘zbekiston Respublikasi moliya vazirining birinchi
o‘rinbosari rahbarlik qiladi.
6.O‘zbekiston Respublikasi Markaziy banki va Moliya vazirligi 2024 yildan
kechiktirmay Xalqaro valyuta jamg‘armasi va Jahon banki dasturi (FSAP) asosida
moliyaviy sektor holatini baholashni o‘tkazish choralarni ko‘rsin.
7.Vazirliklar, idoralar va mahalliy davlat hokimiyati organlari rahbarlari tomonidan
banklarning, shu jumladan, kredit portfeli va bank aktivlarini shakllantirish bilan
bog‘liq tadbirkorlik tavakkalchiliklarini boshqarish faoliyatiga aralashish
taqiqlansin.
O‘zbekiston Respublikasi Bosh prokuraturasi banklar va bank faoliyati
to‘g‘risidagi qonunchilikning banklar faoliyatiga davlat organlarining ma’muriy
aralashuviga yo‘l qo‘ymaslik qismi ijro etilishi ustidan nazoratni kuchaytirsin.
8.O‘zbekiston Respublikasi Iqtisodiy taraqqiyot va kambag‘allikni qisqartirish vazirligi
Moliya vazirligi bilan birgalikda ikki oy muddatda Tadbirkorlik faoliyatini qo‘llab-
quvvatlash davlat jamg‘armasini boshqarish bo‘yicha kengash tarkibiga mustaqil
a’zolarni kiritish orqali uni institutsional jihatdan mustahkamlash choralarini
ko‘rsin.
9.O‘zbekiston Respublikasi Markaziy banki va Moliya vazirligi boshqa manfaatdor
vazirliklar va idoralar bilan birgalikda uch oy muddatda qonun hujjatlariga ushbu
Farmondan kelib chiqadigan o‘zgartirish va qo‘shimchalar to‘g‘risida O‘zbekiston
Respublikasi Vazirlar Mahkamasiga takliflar kiritsin.
10.O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2019 yil 29 apreldagi “Respublika
iqtisodiyotiga to‘g‘ridan-to‘g‘ri investitsiyalarni jalb qilish mexanizmlarini yanada
takomillashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi PQ–4300-son qaroriga 1-
22
ilovaning 1–3-pozitsiyalari o‘z kuchini yo‘qotgan deb hisoblansin.
11.Mazkur Farmonning ijrosini nazorat qilish O‘zbekiston Respublikasining Bosh
vaziri A.N.Aripov va O‘zbekiston Respublikasi Markaziy banki raisi
M.B.Nurmuratov zimmasiga yuklansin.
Dostları ilə paylaş: |