Qayta tayyorlash va ularning malakasini oshirish instituti

Tadbirkorning shaxsiy xususiyatlari
.
Tadbirkorlikdagi 
muhim 
omil 
bu 
tadbirkorning 
shaxsiy 
xususiyatlaridir.Tadbirkor bo’lishi uchun tashqi holatdan tashqari faqat shaxsan 
o’ziga bog’liqlik tomonlari borki, sarmoya va huquqiy muxit to’la mavjud 
bo’lganda ham busiz u haqiqiy tadbirkor bo’la olmaydi. Bu uning ishbilarmonlik, 
tijorat kobiliyatidir. 
Ishbilarmonlik juda keng tushunchaga ega.Bu avvalo, nazariy va amaliy 
bilimlar yig’indisi bo’lib, bunda birinchi navbatda, Iqtisodiyot asosini, aynan 
bozor Iqtisodiyotini bilish zarur. Ma’lumki, Iqtisodiyotni tushunmay, bozorning 
farqiga bormay turib tadbirkor bo’lish mumkin emas.Tad-birkorlar bozor 
Iqtisodiyotining ijodkorlaridir. Chunki ular oddiy ijrochi emas, balki bozor 
Iqtisodiyoti, uning munosabatlari, mexanizmlariga ijobiy yondashuvchilar, 
rivojlantiruvchilardir,bozor to’g’risidagi tushunchani kengaytiruvchi, uning 
turliligini ta’minlovchi real holatini boyituvchi shaxslardir.
Bozorni o’z vaqtida sezib borish, uning holatini oldindan ko’ra bilish, 
bozorning yertangi talab darajasida ish ko’rish har tomonlama bilimdon, sezgir, 
o’tkir bo’lishni talab etadi. Bu aholi turmush darajasi, daromatlar harakat, turli 
tabakadagi aholi talabining o’zgarib borishini oldindan bilish va barcha ishlab 
chiqarish, tijorat faoliyatini shu holatga moslashgan holda o’zgarib borish 
uchunintilish demakdir. 
Buning uchun tadbirkor har tomonlama bilimdon bulmogi zarur. 
Shundagina u mazmunan ishbilarmon bo’lishi mumkin. U zamonaviy texnika, 
texnologiya, tashkilotchilik, bilimdonlikdarajasida bulmasa, orkada qoladi, 
Raqobatga bardosh bera olmaydi va bozor ishtirokchisi sifatida yuqori darajaga 
erisha olmaydi. Tadbirkor ish yuritish sohasida barcha omil, chora-tadbir, 
voqealikka bir xil munosabatda bo’lib, hammasini o’z dikkat markazida to’ta 
bilish qobiliyatiga ega bo’lishi kerak.
Bulardan tashqari, tadbirkor haqiqiy insoniy kobiliyatlari va xususiyatlarga 
ea bo’lishi kerakki,u haqiqatdan ham ish boshi, tashkilotchi, boshqaruvchi, 
ko’pchilikni birlashtira olish qobiliyatiga ega shaxs bo’lishi zarur. Amaliyotda 
o’z shaxsiy manfaatini xalq manfaati bilan boglovchi, xalq uchun zarur ishlarni 

---

113 
o’z hisobiga bajaruvchi, xomiylik qiluvchi tadbirkorlar juda ko’p. Har 
tomonlama ilg’or, yuqori madaniyatli, xalqparvar va xalq oldida katta obruga ega 
badavlat tadbirkor-soxibkorlar ayniqsa rivojlangan iqtisodiyoti yuqori darajadagi 
mamlakatlarda oddiy holatdir. 
Tadbirkor shakllanishiga bir qator omillar ta’sir etadi:
Ma’lumoti, harakteri, oilaviy ta’sir, oldingi ish va hayotiy tajribasi, o’z 
ishiga munosabati, rejalari. 
Bozor 
iqtisodiyotini 
shakillantirish 
jarayonida 
yuqori 
malakali 
tadbirkorlarga ega bo’lish uchun ma’lum ishlarni amalga oshirish kerak. Bu 
avvalo mo’taxasislar tayyorlash, o’qitish va o’qish jarayonlarni shunga qaratish 
demakdir. 
Mamlakatlarda bu sohada juda katta ishlar olib borilmoqda va 
mo’taxassislar tayyorlashda muhim o’zgarishlar yo’z bermoqda. Tadbirkor-
biznesmenlar tayyorlash kengaytiril-mokda, yetakchi mamlakatlarda o’qishga 
minglab yoshlar yuborilmoqda. O’qish, o’qitish, mo’taxassislar tayyorlash bozor 
talabi asosida qayta kurilmokda.