106
sahibkarlarından - səhmdarlarından asılı olmayaraq fəaliyyət
göstərir, bu da korporasiyanın nisbətən sərbəst fəaliyyət göstər-
məsinə imkan verir.
6.3. Kommersiya fəaliyyətində informasiyanın rolu
Artıq qeyd edildiyi kimi, kommersiya fəaliyyətinin mü-
vəffəqiyyəti, digər amillərlə yanaşı, kommersiya xidmətlə-
rində bazarda təşəkkül tapmış vəziyyət haqqında dolğun infor-
masiyanın olmasından asılıdır.
Geniş mənada informasiya dedikdə hər hansı hadisə,
proses, vəziyyət və s. haqqında məlumatın olması başa düşülür.
Əmtəə və xidmətlər bazarında mövcud vəziyyəti xarakterizə
edən məlumatlar kommersiya informasiyasına aid edilir.
Kommersiya informasiyasının toplanması:
- əhalinin tələbatının və onu formalaşdıran amillərin;
- əmtəələrin təklifinin;
- topdan alıcıların;
- müəssisənin imkanlarının və rəqabət qabiliyyətinin
öyrənilməsi ilə bağlıdır.
Əhalinin tələbatı və onu formalaşdıran amillər haqqında
informasiya kommersiya qərarlarının qəbul edilməsində əsas,
həlledici əhəmiyyətə malikdir. Əhalinin tələbatının öyrənilməsi
cari vəziyyətdə onun dəyişməsini, alışın həyata keçirilməsinin
motivlərini, əmtəələrin istehlak xüsusiyyətlərinin və qiymətinin
alıcıların tələbatına uyğun gəlib-gəlməməsini aşkara çıxarmağa
imkan verir.
Əhalinin tələbatını müəyyən edən, formalaşdıran amil-
lərə, əsasən, aşağıdakılar aid edilir:
- əhalinin sayı və tərkibi (cins, yaş, təhsil və s.);
- əhalinin
pul gəlirləri;
- milli
adət və ənənələr;
- əmtələrin mövsümü xarakteri və s.
108
Səmərəli kommersiya fəaliyyətinin həyata keçirilməsi
üçün kommersiya müəssisələri özlərinin potensial imkanlarmı
da müəyyən etməlidirlər. Bu imkanlar haqqında informasiya
daxili mənbələrdən (statistik və mühasibat uçotu, kommersiya
fəaliyyətinin operativ uçotu) əldə edilə bilər. Bu informasi-
yalara əmtəə tədarükünün həcmi, reallaşdırılan əmtəələrin
miqdarı, əmtəə ehtiyatlarının həcmi, çeşidi və s. daxildir. Bu
informasiyaların, eləcə də rəqiblərin fəaliyyəti haqqında infor-
masiyaların təhlili, ticarət, müəssisəsinə, özünün kommersiya
xidmətinin rəqabət qabiliyyətinin müəyyən edilməsinə imkan
verməklə yanaşı, onların fəaliyyətinin vaxtında korrektə edil-
məsinə və beləliklə də bazarda mövqelərinin möhkəmlən-
dirilməsinə imkan yaradır.
Beləliklə, kompleks marketinq tədqiqatları nəticəsində
əldə edilən informasiyalar, nəinki bazarların mövcud durumu
haqqında təsəvvür yaratmağa, eləcə də, gələcək dövrə dair düz-
gün proqnozlar verməyə imkan yaradır.
6.4. Kommersiya sirri
Kommersiya sirri - Azərbaycan Respublikasının qanun-
larına müvafiq olaraq kommersiya fəaliyyətinə aid olan və
girişinə (əldə edilməsinə) məhdudiyyət qoyulan məlumatdır.
İnformasiya o vaxt kommersiya sirri hesab olunur ki,
üçüncü şəxslərə məlum olmaması səbəbindən o həqiqətən
kommersiya dəyəri təşkil edir, onun sərbəst əldə edilməsi qa-
nun əsasında mümkün deyil və bu informasiyanın sahibi onun
məxfiliyinin qorunması üçün lazımi tədbirləri görür. Kommer-
siya sirrinin təzahür forması kommersiya gizliləridir, başqa
sözlə, müəssisəsinin istehsal, maliyyə-təsərrüfat, elmi-texniki
və digər fəaliyyəti ilə bağlı zəruri informasiyaları özündə əks
etdirən sənədlər, layihələr, sxemlər, nümunələrdir. Kom-
mersiya sirrinə aid edilən informasiyaların siyahısı və onlarla