Referat Mavzu: " Zamonaviy dunyoda ta’lim" Bajardi: Muhammadamin Abduraufov Tekshirdi

O‘quv materiallarining talabalar tomonidan qabul qilinishi

Ma’lumotlarga ko‘ra, o‘quv materiallarining talabalar tomonidan qabul qilinishi va ularning xotirasida saqlanib qolish darajasi o‘qitish usullariga bog‘liq ekan. O‘qituvchi o‘qitish jarayoniga yangi ta’lim texnologiyalarini kiritib, noan’anaviy ta’lim usullaridan: “Konferensiya darsi”, “Seminar darsi”, “Aralash darslar”, “O‘yinchoqlar yordamida dars o‘tish”, “Kasbga bog‘lab dars o‘tish”, “Badiiy adabiyotlarni o‘rganish va tahlil qilish”, “Evrika” (O‘ylab top); ta’limning qiziqarli faol usullaridan: “Kichik va katta guruhlarda ishlash”, “Rolli o‘yinlar”, “Sahna ko‘rinishi”, “Krossvordlar yechish”, “Zakovat savollari”, “Test-sinov” topshiriqlari, “Turli tarqatma materiallardan foydalanib dars o‘tish”, “Sinkveyn o‘yinlari”; shuningdek, ta’limning innovatsion (yangi) usullari: “Modifikatsiyalashgan ta’lim”, “Improvizatsiya”, “Aqliy hujum”, “Debat”, “Tanqidiy tafakkurni rivojlantiruvchi usul”, “Klaster usuli”, “Muammoli vaziyat”, “Muayyan holat, vaziyatni o‘rganish, tahlil qilish”, “Har kim har kimga o‘rgatadi”, “Nuqtayi nazaring bo‘lsin”, “Multimediya” va boshqalarni qo‘llashi muhimdir”¹.

Bu borada ta’lim jarayonida multimedia vositalaridan foydalanishning istiqbolli yo‘nalishlarini keng joriy etish yo‘lga qo‘yilmoqda. Ta’limda multimedia vositalaridan foydalangan o‘qituvchi nazariy bilimlarni zamoniviy texnika vositalari yordamida namoyish etish imkoniyatiga ega bo‘ladi. Bu yangilik va ta’bir joiz bo‘lsa, ilg‘or usul talabalarda qiziqish uyg‘otadi, mavzularni puxta o‘zlashtirishlariga xizmat qiladi, individual qobiliyatlarini rivojlantirishga, tafakkurini boyitishga, bilimlarini oshirishga yordam beradi. Multimedia resurslari yordamida talabalar u yoki bu mavzuni tezroq o‘zlashtiradilar, o‘quv jarayonining faol ishtirokchisiga aylanadilar.
Xulosa qilib shuni aytish mumkinki, zamonaviy ta’limni tashkil etishdagi muhim talablardan biri ortiqcha ruhiy va jismoniy kuch sarf etmay, qisqa vaqt ichida yuksak kafolatli natijalarga erishish ekan, bunda multimedialar ishonchli vosita bo‘la oladi, deb hisoblaymiz. Istalgan fan o‘qituvchisining pedagogik dasturiy vositalarni yaratishi va ularni mashg‘ulotlarda unumli qo‘llay olishi davr talabidir.
Zamonaviy ta’lim XXI asrda maktablar va ta’lim muassasalarida о‘qitiladigan ta’limning eng sо‘nggi va zamonaviy versiyasidir. Zamonaviy ta’lim nafaqat Savdo, fan va san’atning taniqli akademik fanlariga e’tibor qaratadi, balki talabalarda ijodiy fikrlash, hayotiy kо‘nikmalar, qadriyatlar ta’limi, tahliliy kо‘nikmalar va qarorlar qabul qilish kо‘nikmalarini rivojlantirishga qaratilgan. Zamonaviy ta’lim shuningdek, о‘quvchilarga bilim berish va о‘quv jarayonini yanada qiziqarli va qiziqarli qilish uchun mobil ilovalar, YouTube, podkastlar, elektron kitoblar, filmlar kabi eng yangi texnologiyalardan foydalanadi. Biz hammamiz o‘qituvchiga yo’naltirilgan sinfda, o‘qituvchi oldinda, talabalar chiroyli qatorlarda o‘tirib, ma’ruza tinglaydigan va eslatma oladigan tizimda ta’lim oldik. Bu tizim ma’lum darajada ta’lim tizimimizning o‘zagi bo‘lib kelgan va hozir ham tashkil etadi. Maktablar o‘nlab yillar davomida unga tayangan va yaqinda katta o‘zgarishlarga duch kelgan.
XXI asrda texnologiya kundalik hayotimizning ajralmas qismiga aylandi. Bu bizning dunyomizni, eng muhimi, ta’lim tizimimizni tubdan isloh qilishdan boshqa hech narsa keltirmaganini hech birimiz inkor eta olmaymiz. Doskadan oq doskagacha va endi aqlli doskagacha texnologiya bizning asosiy tadqiqot, bilim va o‘qitish manbamizga aylandi. Ushbu blog zamonaviy ta’lim tizimi va uning o‘qitishning an’anaviy usullarini qanday o‘zgartirishi haqida bir oz yoritib beradi. Misol tariqasida Hindiston ta’lim tizimi qadimiy og‘zaki ta’limda, shuningdek, keyinchalik inglizlar tomonidan rasmiy ta’limga ko‘ra o‘zgartirilgan Gurukul ta’lim tizimida chuqur ildizlarga ega .Gurukul ta’lim tizimi turar joy ta’lim tizimining bir shakli bo‘lib, unda talabalar o‘qituvchi yoki "Acharya" ning uyi bo‘lgan va ta’lim markazi bo‘lib xizmat qilgan Gurukulda yashagan. Bu ta’lim tizimining yadrosi intizom va mehnatsevarlik tamoyillarida yotadi. Talabalar o‘z guruslaridan o‘rganishlari va olgan bilimlarini amaliy hayotda qo‘llashlari kerak edi. Talaba va o‘qituvchi o‘rtasidagi munosabatlar muqaddasdir va u ko‘pincha rasmiy to‘lovlarni o‘z ichiga olmaydi, lekin Gurudakshina talaba o‘qituvchiga ularning tinimsiz yordamiga hurmat sifatida taklif qilgani. Ushbu ta’lim tizimi Vediklar davrida qadim zamonlarda boshlangan, o‘shanda rasmiy ta’limning alohida shakli mavjud bo‘lmagan, ammo o‘rganish mahoratga asoslangan va Vedalar, Puranalar va muqaddas matnlarga asoslangan bo‘lib, ular talabalarning bilim ufqlarini kengaytirish uchun zarur qo‘llanma bo‘lgan. . Hindistondagi zamonaviy ta’limning asosiy xususiyatlari:
 Hindistonda zamonaviy ta’lim 1830-yillarda ingliz mustamlakachilari tomonidan Hindistonda Lord Tomas Babington Makoley tomonidan kiritilgan ingliz tili bilan birga olib kelingan.
 Nalanda universitetida metafizika va falsafa ilgari o‘rganilgan bo‘lsa, inglizlar tomonidan olib kelingan yangi zamonaviy ta’lim tizimi fan va matematika kabi akademik fanlarga qaratilgan.
 Hindiston inglizlardan ozod bo‘lgach, asosiy ta’lim ayniqsa 6-14 yosh uchun majburiy bo‘lib, butun mamlakat bo‘ylab maktablar qurilgan.
 XXI-asrda Hindistonning zamonaviy yoshi ta’lim tizimi o‘rganishni uchun yangi yondashuv tashkil onlayn ta’lim uchun mahorat-rivojlantirish kurslarida , raqamli ta’lim platformalar tizimi tasnifi foydalanish, shuningdek ta’lim texnologiyasi auditoriyalarda va yangi joriy yangi ta’lim siyosati yuritilgan.
Adabiyotlar va tadqiqotchi olimlar ilmiy ishlari shuni ko’rsatdiki an’naviy ta'lim tizimini va zamonaviy ta'lim tizimi ta’lim sifatini ta'minlash. kadrlar tayyorlashda turli modelining o‘rganish va tahlili shuni ko‘rsatadiki, tizimining asosiy kamchiliklari uning tizimdagi demokratik va bozor o‘zgarishlari talablariga javob bermasligidir. Ta'lim tizimi, fan va ishlab chiqarishning o'zaro yaqin aloqasi va o'zaro integratsiyasi ta’minlanmaganligini ko;rsatdi. Foydalanuvchilar, ya’ni ta’lim oluvchilar yaxshi natijalarga erishishi maqsad qilgan xolda zamonaviy ta’lim yoki onlayn ta’limni afzal ko‘rishadi. Elektron ta’lim sanoati jadal rivojlanmoqda. Ko‘pgina kompaniyalar ta’lim oluvchilar uchun eng mos bo‘lgan eng yaxshi moslashtirilgan ta’lim jarayoni uchun maxsus eLearning portalini ishlab chiqmoqda.


XULOSA
Xulosa qilib aytganda, ta’lim tizimining ijobiy va salbiy tomonlari bor. Hozirgi sharoitga ko‘ra , zamonaviy ta’lim tizimi an’anaviy ta’lim tizimidan yaxshiroq. Zamonvaiy ta’lim tizmidada ayniqsa, ta’lim jarayonini mazmunli tashkil etish uchun zamonaviy texnik vositalardan foydalanish maqsadga muvofiqdir. Jumladan, texnologiya, axborot, kompyuter, multimedia, internet, masofali o‘qitish, yagona axborot muhiti va shunga o‘xshash axborot-kommunikasion texnologiyalarning zamonaviy vositalaridan foydalanish o‘zining samarasini bermoqda.

1^ Ibragimova M., Shermatova H. Ta’lim jarayonida faol usullarni qo‘llash. Uzluksiz ta’lim - Toshkent. 2005, 5- son, - 16-17 b.