Reja Amaliy dasturlash xaqda

3-Mavzu: Moslashuvchan interpretator

3- mavzu Moslashuvchan interpretator

Reja

Moslashuvchan interpretator xaqida qizqacha malumot

Moslashuvchan interpretatorlar dasturlash

Interpretator

1.Moslashuvchan interpretator, dasturlarning kodini qator-qator ko'rib chiqib, tartiblangan qo'shimcha ilovalar orqali o'qib va o'rgatib yuboradigan dasturlash tilidir. Bu interpretatorlar dasturni "zamonaviylashtirish" uchun mo'ljallangan. Har bir qatorni o'qib, tuzatadi va natijani ko'rsatadi.
Moslashuvchan interpretatorlar ko'plab dasturlash tillarida ishlatiladi. Ba'zi mashhur til va dasturlash muharriratlarining moslashuvchan interpretatorlari quyidagilar:

1. 
   Python
   
   • 
     Python, o'z interpretatori (CPython, Jython, IronPython, va boshqalar) orqali ishlaydi.
     
   • 
     Python dunyoda ommaviy bo'lgan til va dasturlash sohasida juda mashhurdir.
     
2. 
   Ruby
   
   • 
     Ruby o'zining moslashuvchan interpretatori bilan ishlaydi.
     
   • 
     Rails freymvorki bilan birga juda mashhur bo'lgan til.
     
3. 
   JavaScript
   
   • 
     JavaScript, brauzerlar orqali ishlaydigan interpretatorlar (masalan, V8, SpiderMonkey) orqali ishlaydi.
     
   • 
     Node.js orqali server tomonidan ham ishlatiladi.
     
4. 
   PHP
   
   • 
     PHP o'zining interpretatori orqali ishlaydi.
     
   • 
     Dinamik veb-saytlar yaratishda ko'p ishlatiladi.
     
5. 
   Perl
   
   • 
     Perl, o'zining interpretatori bilan ishlaydi.
     
   • 
     Tekst va filtrlar ishlatishda mashhur.
     
6. 
   Shell skriptlar (bash, sh, PowerShell)
   
   • 
     Linux, macOS, va Windows operatsion tizimlarida ishlovchi interpretatorlar.
     
   • 
     Shell skriptlari operatsion tizimlar bilan integratsiyada ishlatiladi.
     

2. Moslashuvchan interpretatorlar asosan dasturlar yozish, test va tahlil qilish, kompyuter vositalarini boshqarish, veb-servislarni yaratish va boshqa keng sohalarda ishlatiladi. Bu interpretatorlar, dasturlarning to'g'ri boshqarilishini va o'zgaruvchanlikni ta'minlashda yordam beradi.

Dasturlardan foydalanib, biror ish bajarish va shu orqali natija olish, unchalik qiyin jarayon emas. Bir marotaba ko'rib olgan inson, keyingi safar o'zi bajara oladi. Ko'pchilik adashtiradigan narsa, bu foydalanuvchi dasturchi deyilmaydi, faqatgina dastur foydalanuvchisi bo'ladi xolos. Dasturchi, foydalanuvchilar foydalanishi uchun dastur yaratadi va bu jarayon juda murakkab hisoblanadi.
Dasturchilik bilan shug'ullanishni endi boshlagan yoshlar ko'p qiyinchiliklarga duch kelishadi. Bu qiyinchiliklar asosan terminlarning tushunmasligidan kelib chiqadi. Bu maqolamda dasturlashning eng kerakli termini hisoblangan interpretator va kompilyator haqida yozib o'taman.
Dasturlash jarayonida dasturchi o'z dasturini yaratish uchun xar hil turdagi kodlar yozadi. Kodlarnining qanday bo'lishi qaysi dasturlash tilidan foydalanib, dastur tuzishga bog'liq bo'ladi. Dasturlash tillaridan C, C++, Java,… .Yozilgan kodlarni kompyuter tushunmaydi, kompyuter tushunishi uchun uchun bu kodlarni kompyuter tushunadigan tilga o'zgartirish lozim. Mana shu vaziyatda yuqoridagi 2 ta termin kerak bo'ladi(kompilyator yoki interpretator).
Kompyuter faqatgina raqamli kodlarni tushunadi, ya'ni 0 yoki 1. Bu 2 son orqali dastur tuzish juda qiyin hisoblanadi(manimcha bunday sonlar orqali dastur tuzuvchilar sanoqli bo'lsa kerak). Shuning uchun, insonlar tushunadigan qilib dasturlash tillari yaratilgan. Ketma-ketlikni tushungandursiz, dasturchi dasturlash tillari orqali kodlar yozadi va bu kodlar kompyuter tushunadigan 0 va 1 sonlariga almashtiriladi va dastur kompyuterda ishlaydi, bu jarayonni kompilyator yoki interpretator amalga oshirib beradi.