Reja: Budjet ashktlotlarining xarajatlar smetasi to’g’risida umumiy tushuncha

Mao rif sohasida:

• 
  kasb-hunar kollejlari, akademik litseylar, bolalar uylari;
  
• 
  umumtaihn maktablari, gimnaziyalar, litseylar, maktablararo o`quv-ishlab chiqarish kombinatlari - o`quvchilar kontingenti 400 kishidan kam boimasa;
  
• 
  intematlar - o`quvchilar kontingenti 200 kishidan kam boimasa;
  
• 
  maktabgacha tarbiya muassasalari - bolalar kontingenti 350 kishidan kam bo`lmasa;
  
• 
  viloyat va tuman (shahar) ahamiyatiga molik maktabdan tashqari muassasalar;
  

Sog 'liqni saqlash sohasida:

• 
  kasalxonalar (ixtisoslashtirilgan markazlar bilan), tug`ruqxonalar, tibbiy-sanitariya qismlari, dispanserlar, shifoxonaJar;
  

bolalar uylari, bolalar sanatoriylari, kattalar uchun sil
kasalliklari sanatoriylari;

• 
  tajriba tariqasida ochilgan qishloq vrachlik punktlari.
  

Izoh: O`zbekistoRespublikasi Prezidentining 2007-yil, 26fevral "Xalq talimi muassasalarini moliyalashtirish mexanizmini takomillashtirish to`g`risida"gi Farmoni ijrosini ta'minlash doirasida barcha turdagi ta lim muassasalariga ularning kontingentidan (o'quvchilar, bolalar, tarbiyalanuvchilar sonidan) qat`i nazar yuridik shaxs maqomi berildi.
Budjet tashkilotlari bo'ysunuviga ko`ra respublika budjeti va mahalliy (viloyat, tuman, shahar) budjetlardan mablag' bilan ta'minlanadi, ularning joriy faoliyati budjet tashkilotlarini mablag` bilan ta'minlashning o`rnatilgan tartibiga asosan moliyalashtiriladi, bunda yuridik shaxs maqomiga ega bo`lgan tashkilotlar mustaqil ravishda o`z moliyaviy rejalarini xarajatlar smetasi shaklida qonunchilik bilan belgilangan tartibda ishlab chiqadi.
Xarajatlar smetasi - budjet tashkilotining unga ajratilgan budjet mablag`larining hajmi, maqsadli yo`nalishi va yil choraklari (har bir chorakning oylari) bo`yicha taqsimlanishini belgilab beruvchi asosiy moliyaviy hujjati.
O`zbekistoRespublikasi Moliya vazirining 2010-yil, 29-
oktabrdagi 92-son buyrugi bilan tasdiqlanib, O`zbekistoRespublikasi Adliya vazirligida 2010-yil, 19-
noyabrda 2157-son bilan ro`yhatga olingan "O`zbekistoRespublikasi Davlat budjetida turuvchi tashkilotlarning xarajatlar smetasi va shtatlar jadvalini tuzish, ko`rib chiqish, tasdiqlash va ro`yxatdan o`tkazish tartibi to’g’risida Nizom”ga muvofiq, budjet tashkilotlarida smetalarning quyidagi turlari amalda qo`llaniladi (5.2-rasm):
- yakka (individual) smetalar; ~ jamlanma smetalar;
budjetdan tashqari mablag`lar bo<sup>`</sup>yicha smetalar; - markazlashgan tadbirlar uchun smetalar.
Yakka smetalar yuridik shaxs maqomiga ega bo`lgan alohida olingan muassasa bo`yicha tuziladi. Masalan, muayyan hududda (tuman yoki shaharda) joylashgan yuridik shaxs maqomida faoliyat yurituvchi davlat sogiiqni saqlash muassasasi (kasalxona, qishloq vrichlik punkti, ixtisoslashgan dispanser va sh.k.) mustaqil ravishda budjetdan to`lanishi ko`zda tutilgan o`z xarajatlarini yakka smeta asosida rejalashtiradi.
Jamlanma smetalar yuridik shaxs maqomiga ega boimagan va tegishli davlat boshqamv organlari huzuridagi markazlashtirilgan buxgalteriyalar va tegishli hokimiyatlarning buxgalteriyalan tomonidan xizmat ko`rsatilayotgan tashkilotlar bo`yicha tuziladi (masalan, tuman madaniyat bo`limiga qarashli markaziy kutubxonalar tizimi bo`yicha).
O`zbekistoRespublikasi Budjet Kodeksida keltirilishicha, "jamlanma xarajatlar smetasi - budjet mablag`larini taqsimlovchi tomonidan uning tasarrufidagi budjet tashkilotlarining va budjet mablaglari oluvchilarning xarajatlar smetalari asosida tuziladigan xarajatlar smetasi" hisoblanadi.
"Yuridik shaxs maqomiga ega boimagan va tegishli davlat boshqa-ruv organlari (bosh bo`linma sifatidagi budjet tashkiloti) huzuridagi markazlashtirilgan buxgalteriyalar va tegishli hokimiyatlarning buxgalteriyalari tomonidan xizmat ko`rsatilayotgan tashkilotlar bo`yicha quyidagi alohida hollarda jamlanma xarajatlar smetasi tuzilishi mumkin:

• 
  bir turdagi kichik tashkilotlar bo`yicha - veterinar uchastkalar va punktlar hamda boshqa tashkilotlar bo`yicha;
  
• 
  bir turdagi yirik tashkilotlar bo`yicha, qachonki ularga xo`jalikxizmatlarini ko`rsatish xo`jalik xizmatlarni ko`rsatuvchi maxsus guruhlar orqali markazlashtirilgan holda amalga oshirilsa;
  
• 
  fuqarolarning o`zini o`zi boshqarish organlari bo`yicha; ozodlikdan mahrum etilgan joylardan qaytgan shaxslarga ijtimoiy moslashuv markazlari hamda voyaga yetmaganlarga ijtimoiy-huquqiy yordam ko`rsatish markazlari bo`yicha."