Reja: Melanoziya xaqlarining xo’jaligi haqida

Mavzu:Melanoziya xaqlarining xo’jaigui va madaniyati

Reja:

1. 
   Melanoziya xaqlarining xo’jaligi haqida
   

2.Melanoziya xaqlarining madaniyati

Melanoziya xaqlarining xo’jaligi buyuk vositachilik missiyasi boshqa madaniy qadriyatlarini yangilashi, o‘zlashtirish mahorati va qayta ishlash kabi jihatlarisiz bo‘lmas edi. Bu madaniyat qadimdanoq yangi hodisalarni o‘zlashtirish va moslashtirish mahoratiga ega bo‘ldi. Garchi, boshqa qadimgi Sharq madaniyatlaridagi kabi Markaziy Osiyo madaniyatida ham an’analar keng o‘rin egallasada, ular aytarli xarakter kasb etmaydi, ya’niki, uzluksiz madaniy yangilanish va taraqqiyot jarayoniga to‘siq bo‘lmaydi. Shuningdek, an’analarning mustahkam hukmronligi tarixiy vaziyatga ham to‘sqinlik qilganligini ta’kidlash kerak. Mintaqa orqali katta bosqinchilik yurishlari, xalqlarning ko‘chishlari yuz bergan bo‘lib, bu Markaziy Osiyo xalqlarining tarixi davomida bir necha bor madaniyatni sezilarli o‘zgarishlarga olib keldi.

Afsuski, ko‘pgina urushlar Markaziy Osiyo madaniyatining qadimgi taraqqiyot davrlarining behisob dalillarini yo’q qildi. Arxeolog qazilma ma’lumotlar va yozma manbalar miloddan avvalgi I-ming yillik boshlarida vujudga kelgan Markaziy Osiyoning ilk davlatlari Baqtriya, Sug‘d va Xorazm madaniyati haqida bir oz ma’lumotlar beradi. Miloddan avvalgi VIII-VI asrlarga oid Afrosiyob (Samarqand), Surxondaryo vohasidagi qiziltepa, qashqadaryo vohasidagi Uzunqir, Xorazmdagi Ko‘ziliqir kabi qadimgi shaharlarda o‘tkazilgan tadqiqotlar murakkab ijtimoiy tuzilma va madaniyatning yuqori rivojlanganligini ko‘rsatadi. Bu shaharlar mudofa devorlari va suv ta’minotidan iborat kuchli istehkom tizimiga ega bo‘lib, ichida hunarmandlar mavzei joylashgan. Ayrim shaharlarda saroy qoldiqlari qal’alar topilgan. qadimgi davlatlar xo‘jaligining asosiy sohasi hisoblangan dehqonchilik taraqqiyotining darajasi haqida ko‘p tarmoqli sug‘orish tizimining mavjudligi bunga dalildir. Markaziy Osiyo davlatlari qadimgi Sharq mamlakatlari bilan yaqin aloqalar o‘rnatgan. Midiya va Ossuriyaning siyosiy tarixida faol ishtirok etib, hunarmandchilik buyumlari va xom ashyo bilan (lojuvardd, oltin, mis bilan) savdo sotiq qilganlar. Bu haqda Ossuriya va qadimgi Yunon yozma manbalarida gapiriladi. Xususan, Baqtriyaning yirik shaharlari, ko‘p sonli aholisi haqida Baqtriya shohi Oksartning afsonaviy boyligi haqida Kgesiy Knidskiy (Mil. avv. V-IV asrlar) yozib qoldirgan.
Bu madaniyat qadimdanoq yangi hodisalarni o‘zlashtirish va moslashtirish mahoratiga ega bo‘ldi. Garchi, boshqa qadimgi Sharq madaniyatlaridagi kabi Markaziy Osiyo madaniyatida ham an’analar keng o‘rin egallasada, ular aytarli xarakter kasb etmaydi, ya’niki, uzluksiz madaniy yangilanish va taraqqiyot jarayoniga to‘siq bo‘lmaydi.
Shuningdek, an’analarning mustahkam hukmronligi tarixiy vaziyatga ham to‘sqinlik qilganligini ta’kidlash kerak. Mintaqa orqali katta bosqinchilik yurishlari, xalqlarning ko‘chishlari yuz bergan bo‘lib, bu Markaziy Osiyo xalqlarining tarixi davomida bir necha bor madaniyatni sezilarli o‘zgarishlarga olib keldi.