№4 2022
73
Rasm. 1. Iqtisodiyotning naqd pul bilan taʼminlanganlik darajasi, foizda
Rasmdagi maʼlumotlardan ko’rinadiki 1 ta, 2018-2020-yillarda Oʻzbekiston
Respublikasining iqtisodiyotining pullik salohiyati darajasi past boʻlgan.
Bu esa
mamlakat iqtisodiyotida zoʻravonlik muammosini hal etmaydi.
Shuni taʼkidlash kerakki, J.Keynsning pul-kredit siyosatini oʻtkazish mexanizmi
toʻgʻrisidagi qoidasi Oʻzbekiston Respublikasining amaliyoti uchun muhim
ahamiyatga ega. Bunga Oʻzbekiston Respublikasida tijorat
banklarining kreditlari
boʻyicha joriy yuqori foiz stavkalari kompaniya va firmalarning kredit olish
imkoniyatini kengaytirishga toʻsqinlik qilayotgani sabab boʻlmoqda.
Chunki foizlar
kreditlar bahosi hisoblanadi. Kreditlar boʻyicha foiz stavkalari qancha yuqori boʻlsa,
jismoniy va yuridik shaxslarning ulardan va firmalardan foydalanish imkoniyati
tijorat banklari kreditlariga kirish imkoniyatlarini kengaytirish
imkoniyati past
boʻladi.
Oʻzbekiston Respublikasi iqtisodiyotining pul-kredit salohiyatining past
darajada boʻlishi kengaytirilgan pul-kredit siyosatini amalga
oshirishni zarurat qilib
qoʻyadi (rasm. 1).
2020 yil 1 dekabr holatiga koʻra, mamlakat korxonalari oʻrtasida jami debital
daromadlar hajmi 120,5 trln soʻmni tashkil etdi [10].
Oʻzbekiston Respublikasi Markaziy banki tomonidan
olib borilayotgan pul-
kredit siyosatini takomillashtirishdagi yana bir muhim masala – bu talab qilinadigan
rezervlarning yuqori darajasidir.
Markaziy bank tomonidan tijorat banklarining chet el valyutasidagi depozitlari
uchun belgilangan rezerv talabi 14%ni tashkil etadi. Bu juda yuqori kurs boʻlib,
uning ustiga xorijiy valyutadagi omonatlar uchun zarur boʻlgan
rezervlar miqdori
milliy valyuta kursi boʻyicha soʻmga aylantiriladi va "Nostro" soʻmdagi banklarning
vakillik hisob varagʻidan chiqarildi. Natijada tijorat banklarining likvidlikligiga
kuchli nojoʻya taʼsir koʻrsatmoqda. tijorat banklarining likvidlikligi.
Kerakli rezervlar miqdori tijorat banklarining
korrespondentlik hisobida
qoldirilishi mumkin
