Rxun-enasoy yodgorliklari qadimgi turkiy bitktoshlar

O`RXUN-ENASOY YODGORLIKLARI
QADIMGI TURKIY BITKTOSHLAR
KULTEGIN
V.V. Radlov tomonidan 1899-yilda nashr etirilgan.
U.Sertkayning fikricha,bitig 732-734-yillar oralig`ida yzilgan.
Qadimgi turkey tilning taxminan V-X asrlarda vujudgakelgan. Bitigni va uning tarjimasini 1913-yilda nashr etirilgan.
Bitiktosh 759-yilda qo`yilgan deb taxmin qilinadi.
Bitigni fin olimi G.I.Ramstedt 1909-yilda Shimoliy Mo`g`illistonda Selenga daryosi va Shineuse ko`liga yaqin joyda topilgan.
To`nyuquqning xitoycha nomi ‘’To`ng`ich javhar’’ degan ma`noni anglaatadi.
1)Kichik bitik
2)Ulug` bitik
Bu bitik toshlar XIX asrda topiib U.Tomsen tomonidan o`qilgan va ilmiy muomalaga kiritgan
732-yilda Bilga Hoqon tomonidan o`rnatilgan.
Mo`g`ilistoning Kosho-Saydam vodiysida O`rxun daryosi qirg`oian topilgan.
Bu bitiktosh Kulteginniki bitiktoshi bilan birga nashr va tarjima qilingan.Faqat S.Malov alohida lekin boshqa bitiklar billan nash qilingan.
Bitigtosh ag`darilib uch bo’lak bo’lgan va Kultegin bitiktoshiga nisbatan koproq nurab, bitigi ham koproq zararlangan,
735-yil Yollug` tigin tomonidan o`rnatilgan.
MOYUN CHAR
BILGA HOQON
TO`NYUQUQ