S. K. Ganiyev, A. A. Ganiyev, D. Y. Irgasheva ma’lumotlar bazasi xavfsizligi



Yüklə 13,28 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə22/60
tarix11.12.2023
ölçüsü13,28 Kb.
#148481
1   ...   18   19   20   21   22   23   24   25   ...   60
1.-GaniyevS..Ganiyev..IrgashevaD.Y.Malumotlarbazasixavfsizligi.

Nazorat savollari
1. Taqsimlangan ma’lumotlar bazasi yaxlitligini ta’minlashda 
qanday muammolar mavjud?
2. Tranzaksiyaning ikki fazali qaydlash mexanizmini tushun- 
tiring.
3. Ma’lumotlar bazasini shifrlash va deshifrlash qanday amal­
ga oshiriladi?
4. Obyektlami akslantirish va bekitish qanday amalga oshiri­
ladi?
5. Ishga tushirish parametrlaridan foydalanishni tushuntiring.
6. Taqsimlangan ma’lumotlar bazasini himoyalashda parollar- 
dan foydalanish.
7. Imtiyozlar qanday belgilanadi va bekor qilinadi?
3.3. Ma’lumotlarni obyektli bogiash texnologiyasi
Mijoz - server tizimi uchun ishlangan tatbiqiy komponent- 
laming SQL - serverlar ko‘rinishidagi axborot tizimi yadrosi bilan 
o‘zaro ta’sirini unifikatsiyalash, shaxsiy MBBT boshqaruvidagi 
tarqoq ma’lumotlar bazasini murakkab detsentralizatsiyalangan get­
rogen taqsimlangan tizimlarga integratsiyalash uchun ham o‘xshash 
yechimlarni ishlab chiqishga imkon yaratdi. Bunday yondashish 
ma ’lumotlarni obyektli bog ‘lash
nomini oigan.
Tor ma’noda, ma’lumotlami obyektli bog‘lash texnologiyasi 
bir foydalanuvchi tomonidan tashkil qilingan bitta lokal bazaning 
boshqa foydalanuvchi tomonidan tashkil etilgan va ekspulatatsiya 
qilinuvchi, balkim boshqa hisoblash qurilmasidagi. lokal baza 
ma’lumotlaridan foydalanishni ta’minlash masalasini yechadi.
Ushbu masalaning yechimi 
“ma’lumotlardan foydalanish
obyektlari” -
dBase texnologiyasini zamonaviy shaxsiy MBBT tex- 
nologiyalari (MS Access, MS FoxPro va h.) tomonidan madadlash- 
ga asoslangan. Ta’kidlash lozimki, obyekt deganda obyektga mo‘l-
81


jallangan dasturlash va zamonaviy obyektga moijallangan operat- 
sion muhit asoslanuvchi ma’lumotlar va ularni ishlash usullarining 
bir butunga (obyektga) integratsiyasi tushuniladi. Boshqacha ayt- 
ganda, “
m a’lumotlardan foydalanish оЬуеЫагГ
texnologiyasini 
madadlovchi MBBT lokal bazalarga boshqa fayllardagi, balkim 
boshqa hisoblash qurilmalaridagi va boshqa MBBT boshqaruvidagi 
ma’lumotlardan foydalanish obyektlarini kiritish va ishlatish 
imkoniyatiga ega bo‘ladi.
Texnik nuqtayi nazaridan, “
ma’lumotlardan foydalanish
obyektlari"
texnologiyasi yuqorida aytib o'tilgan 
ODBCprotokoliga
asoslangan. ODBC protokoli nafaqat mijoz - server tizimlaridagi 
SQL serverlari ma’lumotlaridan 
foydalanish standarti
sifatida, balki 
relyatsion MBBT boshqaruvidagi har qanday ma’lumotlardan foy­
dalanish standarti sifatida qabul qilingan. ODBC protokoli asosida 
ma’lumotlardan bevosita foydalanish uchun 
ODBC drayverlari
deb 
ataluvchi ma’lumotlar bo‘lgan qurilmalarda initsializatsiyalanuvchi 
maxsus dasturiy komponentlar yoki boshqaruvida tashqi ma’lu­
motlar bazasi yaratilgan va ekspluatatsiya qilinayotgan MBBTning 
initsializatsiyalanuvchi yadrolari ishlatiladi. Obyektli bog‘lash aso­
sida tashqi ma’lumotlar bazalaridan foydalanish prinsipi va xusu- 
siyati sxema ko‘rinishida 3.5-rasmda keltirilgan.
Zamonaviy shaxsiy MBBT awalo. “
o ‘zining” formatidagi
tashqi m a’lumotlar bazasidagi obyektlardan
(jadvallardan, so‘rov- 
lardan, shakllardan) 
to ‘g ‘ridan-to‘g ‘ri foydalanish
imkoniyatini 
ta’minlaydi. Boshqacha aytganda, ishlashning joriy seansida tashkil 
etilgan ma’lumotlar bazasiga foydalanuvchi maxsus havola -
obyektlarini kiritishi va boshqa (tashqi, ya’ni ushbu seansda maxsus 
tashkil etilmagan) ma’lumotlar bazasi bilan ishiash imkoniyatiga 
ega. 
Joriy m a’lumotlar bazasiga kiritilgan tashqi m a’lumotlar ba­

Yüklə 13,28 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   18   19   20   21   22   23   24   25   ...   60




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə