S. Y. Is kamov

Jihoz va materiallar: 
bochkalar, chelaklar, xom ashyo, pichoq, 
ziravorlar.
0 ‘zlashtirish uchun savollar
1. Nima uchun bodring tuzlash uchun kechki navlari ishlatiladi?
2. Tuzlanganda osh tuzi qanday rol o'ynaydi?
3. Tayyor tuzlangan mahsulotda necha foiz sut kislotasi bolishi 
kerak?
4. Ortiqcha sut kislotasi hosil bo‘lmaslik uchxm nima qilish kerak?
20-ish. Pomidor tuzlash
Darsning maqsadi: 
pomidor tuzlash tartibi bilan tanishish. 
Tatabalarga pomidor tuzlashni va tuziashda zarur boladigan 
ziravorlar, jihozlar va materiallami hisoblashni olgatish.
Ishlash tartibi: 
Sifatli mahsulot tuzlash uchun pomidor mevasini 
mayda va o‘rta katta-kichiklikdagi, shakli to£g ‘ri, po'sti qattiq, et 
qismi zich, kam xonali mevalar tavsiya etiladi.
Ta’mi bo‘yicha yaxshi bolishi uchun pomidor mevasini pushti 
rang yoki nimrang mevalar yaxshi deb hisoblanadi.
Yetilmagan yashil pomidor mevasini tuzlaganda ulardan dag‘al va 
ta’mi shirin bo‘lmagan mahsulot olinadi. Agar qizil pomidor mevasini 
tuzlansa, bunday mahsulot ezilib yorilib ketadi. Mahsulot va 
ziravorlami tuzlashga tayyorlash bodring singari boladi.
100 kg pomidor tuzlashga 1,5 kg yangi ukrop, 0,3-0
,6
kg qarag‘at 
bargi estragon, xren, 
100
g qizil achchiq garmdori va 
100
g kesilgan 
sarimsoq va xren ildizi kerak bo'ladi (13-jadvalga qaralsin).
Idishga solingan pomidor mevalari va ziravorlar ustidan namakob 
quyiladi. Osh tuzi pushti rang pomidor mevalariga 
8
foiz, qizil 
ranglarga 9 foiz va xom va nimrang mevalar uchun 7 foiz solinadi. 
Pomidor ham kamram va bodring singari bochkalar va shisha 
bonkalarga tuzlanadi (14-rasm).
Pomidor achishi va tuzlangan mahsulotni tayyor bolishi 
bodringlarga qaraganda taxminan ikki marotaba tezroq yetiladi.
Shundan 
keyin 
bochkalar 
berkitilib 
2-3 
kundan 
keyin 
sovuqxonalarga jo'natiladi. Shisha bonkalarga tuzlanganda, tayyor 
bolgan mahsulot 7-10 kundan keyin germetik berkitiladi va ular ham

---

yer tolalarda saqlanadi.
Tuzlangan poxnidorlami sifat kolsatkichlari quyidagicha boladi: 
mevalari, bir xil olchamda, butun ezilmagan, namakobning ta’mi 
mevalarga to liq olgan, namakobning ranggi oqish, lekin ozgina 
loyqalangan va pomidor mevasini hidi kelib turadi. Ta’mi yoqimli, 
sho‘rroq va ziravorlamirig ta’mi kelib turadi, biroq mog‘or hidi yoki 
ta’mi bolishi mumkin emas. Pomidor mevasida tuz miqdori 3-6 foiz va 
kislota miqdori (sut kislotasi) 0,7-1,5 foiz bolishi kerak.
1-vazifa:
Pomidor tuzlash 2- 
3 kishidan iborat guruhlarga 
bolinib o‘quv tajriba xo‘jaligida 
amaliyotda bajaxiladi. Har bir 
zvenoga 
quyidagi 
topshiriq 
beriladi: 
pomidor 
navini 
olcham i 
bo‘yicha 
saralash, 
namakob quwatini aniqlash va 
idishni 
tayyorlash. 
Ziravor 
tarkibi, 
saqlash 
sharoitlari 
aniqlanishi kerak.