Şahlar Əsgərov Təhsilimiz: Dünən, bu gün, sabah
standartı şəklində (qanunla) müəyyən olunmalıdır
Yüklə 2,8 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- «Allaha şükürlər olsun ki, öz ölkəmin rifahı naminə gərəksiz sistem və nəzəriyyələri qəbul etmədim». İmtahanlar.
- «attestatdakı»
139 standartı şəklində (qanunla) müəyyən olunmalıdır. Qiymətləndirmədən danışarkən çağdaş dövrümüzdə ali məktəb sistemində geniş tətbiq olunan “kredit “ sistemindən yan keçmək mümkün deyildir. Bu sistem sadədir, mütərəqqidir və tələbənin potensialının açılmasına və reallaşmasına kömək edir. Dünyanın bir çox qabaqcıl ölkələrində, xüsusilə ABŞ və Qərbin universitetlərində təhsil prosesində keyfiyyətə nəzarət “kredit sistemi“ vasitəsi ilə həyata keçirilir. Bu sistem bizim ölkəmizdə «Xəzər» və «Qafqaz» universitetlərində tətbiq edilir. Kredit sisteminin mahiyyəti bundan ibarətdir ki, hər bir fənn xüsusi çəkisinə və həcminə uyğun “kreditlə“ qiymətləndirilir. Universitetlərdə tədris olunan əksər fənlər təqribən 3 kreditlə dəyərləndirilir. Ancaq bəzi fənlər 1,5 -4 kreditlik də ola bilər. Kredit sisteminin üstünlüyü ondadır ki, tələbələr hər semestrdə müxtəlif saylı fənləri seçib öyrənə bilərlər. Əgər tələbə semestrin sonunda hər hansı bir fəndən müvafiq qiymət ala bilmirsə, o, həmin fəndən kredit almır və növbəti semestrdə yenidən həmin fənni öyrənməlidir. Misal üçün, Xəzər Universitetində bakalavr dərəcəsi (4 il) almaq üçün seçilən ixtisasdan asılı olaraq, təxminən 32-46 fənn üzrə tədris planını ödəməklə 128-140 kredit toplamaq tələb olunur. (Məsələn, mühəndislik üçün 128, hüquqşunaslıq üçün 138 kredit və s.) Bu universitetdə 100 ballı qiymətləndirmə şkalası tətbiq olunur və bakalavr pilləsində 60 bal keçid bal hesab olunur. 60 baldan aşağı ballar üçün kredit verilmir, minimum orta qiymət isə 70 baldir. Diqqət yetirməyə dəyər ki, 60 bal həddi zəruridir, ancaq kafi deyildir. Bəzi fənlərdən 80 və yuxarı bal toplamaq lazımdır ki, orta qiymət 70 baldan çox olsun. Magistratura pilləsində isə keçid balı 65, minimum orta qiymət 75 müəyyənləşdirilmişdir. Doktoranturada bu rəqəmlər bir az da sağ tərəfə sürüşür. Bu xüsusiyyətlər bu sistemin mütərəqqiliyindən xəbər verir. 140 Kredit sistemi xeyli mütərəqqi sistem olmaqla, subyektiv qüsurları da aradan çıxartmağa imkan verir. Beləliklə, təhsil prosesinin keyfiyyətinə qiymət şkalaları ilə nəzarət sağlam düşüncə əsasında qurulmalıdır. Bu sahədə problemlər var. Klassik qiymətləndirmə prosesində müəllim prosesin tam subyekti, təhsi alan isə tam obyektidir. Bu inzibatçı metodun demokratikləşməsinə ehtiyac duyulur. Təhsilalanları bu prosesin tərəfdaşına çevirmək lazımdır. Təhsil on min il tarix ərzində təkamül yolu ilə inkişaf edərək bugünkü səviyyəyə gəlib çatmışdır. Bu səbəbdən də təhsil sistemində köklü dəyişiklik etmək mümkün olmayan bir işdir. İstənilən koordinal dəyişilik, gərəksiz sistem və nəzəriyyələrin tətbiqi sistemin dağılması ilə nəticələnə bilər. Odur ki, təhsil sisteminin, hər-hansı bir hissəsində təkmilləşdirmə aparmaq olar. Əsas odur ki, bu zaman irəliyə baxmaqla bərabər, tarixi dəyərlər qorunyb saxlanılsın. Təhsil sistemində yenilik etmək çox çətin, səhv etmək çox asandır. Səhv etməmək üçün N.Çaadayevin bu kəlamını daim yadda saxlamağa dəyər: «Allaha şükürlər olsun ki, öz ölkəmin rifahı naminə gərəksiz sistem və nəzəriyyələri qəbul etmədim». İmtahanlar. Təhsilin keyfiyyətinə təsir edən vacib amillərdən biri də təhsilə nəzarətdir. Təhsilə nəzarət prosesində imtahan vacib yer tutur. Bizim təhsil sistemimizdə bir-birindən fərqlənən 4 növ imtahandan istifadə edilir: keçid, buraxılış, test və dövlət imtahanları. İmtahanlar arasında bəziləri xüsusi əhəmiyyət kəsb edir. Bu imtahanlar orta məktəbi bitirəndə, ali məktəbə qəbul zamanı və ali məktəbi bitirəndə götürülür. Bu səbəbdən də buraxılış imtahanlarının məsuliyyəti digər imtahanlardan daha çox olmalıdır. Çünki bu imtahanların hər birinin nətciəsində təhsilalanlara dövlət tərəfindən müvafiq dövlət sənədi: attestat, tələbə bileti və diplom verilir. Bu sənədlər dövlət tərəfindən verildiyindən dövlət orqanları və təşkilatları tərəfindən 141 qorunmalıdır. Saxta sənəd verən təhsil işçiləri qanunla müəyyənləşən məsuliyyət daşımalıdır. Gənclərin həyatında həlledici hadisə kimi dərin iz buraxan orta məktəbin buraxılış imtahanlarıdır. Bu imtahanlarla gəncin 11 illik bilik səviyyəsi qiymətləndirilir. Bu imtahanların məxsusi cəhəti ondan ibarətdir ki, bu imtahanı keçən şagirdlərə dövlət sənədi sayılan «Attestat» verilir. Orta məktəbi əla qiymətlə bitirənlər əvəllər “qızıl“” və ya “gümüş“” medallar alardılar. Təhsilin liberallaşması bu praktikanı yenidən gündəmə çıxarır. Gənclərin 11 illik bilik marafonunda çempionları müəyyən etməmək və mükafatlandırmamaq, qiymətləndirməmək düzgün deyil. Keçid imtahanları. Təhsil prosesində keyfiyyəti yüksəltməyin ən asan və ədalətli yolu, kafi biliyi olmayan təhsilalanı təhsilin yuxarı pilləsinə buraxmamaqdır. Təhsil sistemində keçid imtahanları ədalətlə və ciddi aparılmalıdır. Dördüncü sinif səviyyəsində biliyi olmayanı beşinci sinifə, səkkizinci sinif səviyyəsində biliyi olmayanı doqquzuncu sinifə, 11-ci sinif səviyyəsində biliyi olmayanı ali məktəbə, birinci kurs səviyyəsində biliyi olmayanı ikinci kursa və bunun kimi buraxılmamalıdır. Belə olan halda təhsil sistemi bir çox xəstəlikdən azad olar. İmtahanlar da məhz bu məqsədlə aparılır. Sovetlər dönəminin son on illiklərində təhsilə nəzarət get- gedə zəifləyirdi. Daha doğrusu, getdikcə təhsilə münasibət də dəyişdi. Təhsil müəssisələri gəncləri təhsilləndirən yox, bir çox işbazların şəxsi mənafelərini təmin edən müəssisəyə çevrilirdi. Orta məktəblərdə imtahanlar normal yox, formal keçirilirdi. Qiymətləndirmə obyektiv aparılmırdı. Sinifdəqalma praktikası tətbiq edilmirdi. Birinci sinfə qəbul olunanların (ölüm-itim halları istisna olmaqla) hamısı orta məktəbi qurtarıb kamal attestatı alırdı. Attestat qiymətləri şişirdilirdi. Məzunlar dövlət sənədi olan «attestatdakı» qiymətlərə uyğun bilik nümayiş etdirə bilmirdilər. Bəzən attestatların satılması halları da müşahidə olunurdu. Siyasət naminə belə cinayət hallarının üstü tez ört-basdır edilirdi. Yüklə 2,8 Kb. Dostları ilə paylaş:
|