65
Jarayon identifikatsiyasi
Unixga o‗xshash tizimlarda har bir jarayonning o‗ziga xos PID-
identifikatori bor, u orqali operatsion tizim
jarayonlarning har qanday
faolligini kuzatish va aniqlash mumkin. Muayyan jarayonning
identifikatorini bilish uchun quyidagi buyruq foydalanish mumkin:
pgrep bash
Shunday qilib, jarayon identifikatorini so‗rash va uni qaytarish
mumkin. Ishga tushirish jarayonida birinchi ishlaydigan jarayon
init
deb
ataladi
PID 1
bilan belgilanadi. U boshqa barcha tizim jarayonlarini
yaratish/boshlash uchun javobgardir. Boshqa
jarayonlarni boshlash
uchun mas'ul bo‗lgan
bosh
jarayon mavjud. Agar bosh jarayonlari
to‗xtatilsa, unga tegishli barcha voris jarayonlar ham to‗xtatiladi. Bosh
jarayonlarining PID-lari PPID-lar deb ataladi. Agar foydalanuvchi
operatsion tizim bilan aloqa qilsa va jarayonlarni o‗qishi kerak bo‗lsa,
identifikatorlarning jarayon nomlariga o‗girish kerak bo‗ladi.
PID signalining eng keng tarqalgan usullaridan biri bu
kill
buyrug‗i. Odatda uning funksionalligi
jarayonni tugatishgacha
mo‗ljallangan (kill PID_of_target_process). Bu buyruq bajarilganda,
barcha jarayonlarga TERM signali yuboriladi. Shunday qilib, ish dasturi
kerakli tozalash ishlarini bajaradi va xavfsiz chiqib ketadi.
Jarayonlarni to‗xtatish (kill)
Agar jarayonni to‗xtatish kerak bo‗lsa,
top
buyrug‗i ishlayotganda
k
tugmasini bosish kerak. Bu jarayon identifikatorini so‗rashga olib keladi,
uni kiritib, Enter tugmasi bosiladi. Bizning misolimizda biz
vim
matn
muharririni to‗xtatamiz.
66
31-rasm.Jarayonlar ro‘yxati oynasi
Keyin jarayonni o‗ldirish kerak bo‗lgan signalni kiritish kerak.
Agar bu maydon bo‗sh qoldirilsa,
SIGTERM
ishlatiladi. Agar jarayonni
majburan to‗xtatish kerak bo‗lsa, bu erga SIGKILL kiritilishi kerak.
Bunda signal raqamidan ham foydalanishingiz mumkin. Masalan,
SIGTERM uchun 15 raqami va SIGKILL uchun 9 kiritiladi.
Jarayonlar ro‗yxatini saralash
Top
kabi vositadan foydalanishning
eng keng tarqalgan
sabablaridan biri qaysi jarayon eng ko‗p resurslarni sarflayotganini
aniqlashdir. Ro‗yxatni saralash uchun quyidagi tugmachalar ishlatilishi
mumkin:
M - xotira bo‗yicha saralash uchun;
P - protsessor ishlatilishiga qarab saralash;
N - jarayon identifikatori bo‗yicha saralash uchun;
T - ish vaqti bo‗yicha saralash.
Odatda, natijalar kamayish tartibida ko‗rsatiladi,
lekin R tugmachasini
bosib, ularni o‗sish tartibida saralash mumkin.
Qo‗shimcha funktsiyalar
Odatda,
top
jarayonning to‗liq yo‗lini ko‗rsatmaydi va yadro va
foydalanuvchi maydonidagi jarayonlarni farq qilmaydi. Agar bu
67
ma'lumot kerak bo‗lsa,
C
tugmasini bosish kerak.
Standart displeyga
qaytish uchun yana
C
tugmasi qayta bosiladi.
Ba'zida ish jarayonida bosh-voris jarayonlarining ierarxiyasi kerak
bo‗lishi mumkin. Buni
V
tugma yordamida to‗liq ochib-kengaytirib
ko‗rish mumkin bo‗ladi.
Muayyan foydalanuvchining jarayonlarini ko‗rish uchun
U
tugmasi
bosiladi, so‗ng foydalanuvchi nomi kiritiladi yoki hamma
foydalanuvchilar uchun jarayonlarni ko‗rsatish uchun bo‗sh qoldiriladi.
CPU va xotira statistikasi ko‗rinishini o‗zgartirish uchun
T va M
tugmalaridan foydalanish mumkin.
32-rasm.Jarayonlar ro‗yxati oynasi
Dostları ilə paylaş: