SHAROF RASHIDOV NOMIDAGI SAMARQAND DAVLAT UNIVERSITETI KIMYO FAKULTETI KO’M yunalishi 305-guruh talabasi Qamariddin Omonov Mavzu: Kuchli hamda kuchsiz elektrolitlar - Mavzu: Kuchli hamda kuchsiz elektrolitlar
- Darsning blok sxemasi:
Darsning maqsadi: - Darsning maqsadi:
- O’quvchilarni 11-sinfga mo’ljallangan “kimyo” darsligi bilan tanishish;
- Darslikni maqsadlari va vazifalari haqida tushuncha berish;
- Darslikdagi materiallarni o’rganish usullari tushuntirsh.
- Dars materiallari va jihozlari:
- 11-sinf kimyo darsligi;
- Doska, bo’r, daftar;
- Tarqatma materiallar (har xil savollar kartichkalar).
- Qo’llaniladigan metod:
- Illyustrativ, Interfaol, dodmatik, Izlanuvchanlik metodlaridan foydalaniladi.
Tashkiliy qism: - Tashkiliy qism:
- Sinfda o 'quvchilarni darsga jalb qilib, ishchi muhitni yaratish.
- Sinf holati bilan tanishish va davomadni aniqlash.
- O'tilganlarni takrorlash:
- O’tgan dars mavzuga oid savollar hamda topshiriqlarni bajarish.
Yangi mavzu bayoni: - Yangi mavzu bayoni:
- 1887-yilda S. Arrenius elektrolitik dissotsiatsiyalanish nazariyasini taklif etdi. Bu nazariyaning zamonaviy talqini quyidagicha:
1. Elektrolit moddalarning suvda eriganda yoki suyuqlantirilganda ionlarga ajralishi dissotsiatsiya deyiladi. Ionlar manfiy va musbat bo‘ladi. NaCl ↔Na+ + Cl2- 2. Elektr toki ta’sirida musbat ionlar katodga, manfiy ionlar esa anodga tomon harakatlanadi. Shu sababli musbat zaryadlangan ionlar kationlar, manfiy zaryadlanganlari anionlar deyiladi. 3. Dissotsiatsiya jarayoni qaytar jarayondir. Dissotsiatsiya natijasida hosil bo‘lgan qarama-qarshi zaryadli ionlar bir-biri bilan to‘qnashib, qayta -dan molekulaga aylanadi va bu assotsiatsiya deyiladi. - 3. Dissotsiatsiya jarayoni qaytar jarayondir. Dissotsiatsiya natijasida hosil bo‘lgan qarama-qarshi zaryadli ionlar bir-biri bilan to‘qnashib, qayta -dan molekulaga aylanadi va bu assotsiatsiya deyiladi.
- Na+ + Cl2- ↔ NaCl
- Elektrolit va noelektrolitlar haqida tushunchaga ega bo‘lishdan oldin bir tajribani ko‘rib chiqamiz. Buning uchun rasmda ko‘rsatilgan asbob yordamida osh tuzining konsentrlangan eritmasidan tok o‘tkazib ko‘ramiz.
Natijada lampochka yorug‘ yonadi. Suyultirilgan holatda ham lampochka yorug‘ligi deyarli o‘zgarmaydi. Shu tajribani NaOH, HCl, KCl, KOH, HNO3eritmalarida takrorlaganimizda lampochka yorug‘ yonadi. - Natijada lampochka yorug‘ yonadi. Suyultirilgan holatda ham lampochka yorug‘ligi deyarli o‘zgarmaydi. Shu tajribani NaOH, HCl, KCl, KOH, HNO3eritmalarida takrorlaganimizda lampochka yorug‘ yonadi.
- NH4OH, H2SO4, CH3COOH bilan bajarilgan tajribalarda ularning konsentrlangan eritmalaridan tok o‘tkazilsa lampochka yonmaydi, ularning eritmalari suyultirilsa lampochka yonadi va qanchalik suyultirib borilsa shunchalik lampochka yorug‘ yonadi, ya’ni ravshanlashib boradi. Demak, bun day eritmalar faqat o‘ta suyultirilgandagina to‘liq dissotsiatsiyalanadi va o‘zidan elektr tokini yaxshi o‘tkazadi.
Moddalarning elektr tokini o‘tkazish yoki o‘tkazmasligiga qarab ikki guruhga bo‘lish mumkin. - Moddalarning elektr tokini o‘tkazish yoki o‘tkazmasligiga qarab ikki guruhga bo‘lish mumkin.
1. Elektrolitlar. 2. Noelektrolitlar. - Eritmalari yoki suyuqlanmalari elektr tokini o‘tkazadigan moddalar elektrolitlar deyiladi. Elektrolitlarga suvda eriydigan kislotalar, ishqorlar va tuzlar kiradi.
- Elektrolitlar faqat suvda eritilganda yoki yaxshilab suyuqlantiril gandagina elektr tokini o‘tkazadi. Kristall holda ular elektr tokini yomon o‘tkazadi yoki butunlay o‘tkazmaydi.
Eritmalari yoki suyuqlanmalari elektr tokini o‘tkazmaydigan mod -dalar elektrolitmaslar (noelektrolitlar) deyiladi. - Eritmalari yoki suyuqlanmalari elektr tokini o‘tkazmaydigan mod -dalar elektrolitmaslar (noelektrolitlar) deyiladi.
- Elektrolitmaslarga qutbsiz kovalent bog‘lanishli moddalar, metan, kar -bonat angidrid, shakar, spirtlar va distillangan suv kiradi.
- Foydalanilgan adabiyotlar
- 11- sinf darsligidan
- Boundles.com saytidan.
- CK-12 fondi. Ck12.org saytidan.
- Onlaynda ta'lim berish. Solubilityofthings.com saytidan.
- Chem.libretexts.org saytidan.
Dostları ilə paylaş: |
