Skreperlar. Skreperlar bilan yetqazib berish. Foydalanilgan adabiyotlar

MAVZU:SKREPEK LEBYOTKASINING YETKAZIB BERISH O’LCHAMLARINI HISOBLASH.

REJA:

1. 
   Skreperlar.
   
2. 
   Skreperlar bilan yetqazib berish.
   
3. 
   Foydalanilgan adabiyotlar.
   

Uvatilgan rudani chiqarish ochiq toza bo‘shliqda to‘sinni qoplash ostida yoki to‘g‘ridan – to‘g‘ri buzilib yotgan jinslar ostidasodir bo‘lishi mumkin. Ruda o‘z og‘irligi ta’siri ostida chiqish qazilmalariga ko‘chishi uchun tozalash blokining devorlari og‘ish burchagi (yotgani yoni)ochiq tozalash bo‘shlig‘ida 50—55° dan kam bo‘lmasligi va buzilib yotgan jinslarning osti chiqishida 65—75° kam bo‘lmasligishart. Rudali yotmalarning qulash burchagi ko‘rsatilgan qiymatlardan kam bo‘lsa, unda chiqish qazilmalarni faqatgina tubda o‘rnatadi, balki yotma yon tarafdan ham (balandlik bo‘yicha har xil darajada), yoki rudaning katta yo‘qotishlariga yo‘l qo‘yadi, yoki rudaning buzilishini chaqirib, yon tomonlama yotgan bo‘sh jinslarni ishlov byer adi.

To‘sinni qoplash ostida rudani chiqarish alohida rejimni talab qilmaydi: istalgan teshikdan qicharish mumkin. rudali massaning D buzilgan jinslar ostida chiqarilgan miqdoridan R chiqish ulushining eskirishi va metal tarkibi A_rmbog‘liqligi; D₀—blokdan chiqarilgan miqdordagi rudali massaning umumiy qiymati. A. buzilib yotgan jinslar ostida rudaning chiqishi – fizik ma’noda juda qiyin jarayon bo‘lib, tozalash bo‘shlig‘ida to‘g‘ridan – to‘g‘ri kuzatishning imkoni yo‘q, chunki odamlarga u yer ga ruxsat yo‘q. Bu chiqishning rejimi rudani tuproqdan chiqarib olishning ko‘rsatkichlar qiymatini oldindan aniqlaydi, buni nazariy baholash mumkin.



3.3 - rasm.
Skrepyer li qurilmalardavriy harakat qurilmasi bo‘lib, skrepyer li chig‘ir, skrepyer , eng boshida joylashgan va ketida joylashgan arqonlar, tugallangan va ushlab turuvchibloklardan tarkib topgan (10.1 – rasm). Skrepyer ishlaganda davriy qaytib – ilgarilanma harakatni amalga oshiradi. ichi bo‘sh skrepyer ketida joylashgan arqon yordami bilan, teskari yunalishda esa – boshida joylashgan arqon yordami bilan yuklash joyiga ko‘chadi.Skrepyer yumshatilgan tog‘ massasiga singib, o‘zi ishga tushadi va uni arava yo‘lda qazilma tuprog‘i bo‘yicha yuk tushirish joyigacha etqazib byer adi. Rudani skrepyer lietqazib byer ish skrepyer li qurilmalarning eng yomon sharoitda ham ishlashining soddaligi va inkorsizligi tufayli yer osti konlarida keng tarqalgan
Skrepyer lash tozalash bo‘shliqlari kabi etqazish qazilmalari bo‘yicha amalga oshiriladi, bunda ruda o‘z og‘irligi ta’siri ostida chiqish tuynugi orqali tozalash bo‘shlig‘idan kelib tushadi.Oxirgi holda skrepyer li qazilmaning tagiga tushadigan jinsning gabaritili bo‘lmagan bo‘laklari odatda shu yer ning o‘zidayoq VV qo‘yilgan zardlarda ikkilamchi maydalashdan o‘tadi.

A-A

Ruda tushish joyida yoki agarda etqazib byer iladigan qazilma tuproqlari tashib chiqaruvchi ustki qatlam darajasida bo‘lsa – to‘g‘ridan – to‘g‘ri yuk ortish yuk ortish polkalari orqali rudani skrepyer laydi. Rudani tushirish bunkyer li sig‘imi bo‘lib xizmat qiladi va agarda ruda tushish sig‘imi vagonetkalar tarkibidan kam bo‘lmasa transport va etqazish yer kin ishlariga amalda ta’minlashga imkon byer adi. Qopqoq tuynuksiz yuklashda raflari orqali faqatgina yuklash osti yuksiz bo‘lsagina skrepyer lash amalga oshiriladi. Gabaritli bo‘lmaganlarni ikkilamchi maydalash va skrepyer lash, hamda shu jarayonlarga xizmat qilish uchun mo‘ljallangan qazilmalar va rudani tushirish joylari amalga oshiriladigan chiqariladigan va etqaziladigan qazilmalar majmo‘i skrepyer lash gorizonti deb atash qabul qilingan. Skrepyer lash gorizontlarining har xil sxemalari qabul qilinadi (10.1 – rasm).
Rudalarni etqazish uchun ikki barabanli skrepyer li chig‘irlar va gohida (keng kamyer alarda yoki burchak ostida skrepyer lash) – uch barabanli chig‘irlar qo‘llaniladi. Konlarda qo‘llaniladigan skrepyer li chig‘irlarning quvvati 7, 10, 17, 30, 55 i 100 kVt dek o‘zgarib turadi. Quvvati Lebedki moщnostyu do 17 kVt gacha bo‘lgan chig‘irlar qimmatli qazilmalarga boy joylarda ishlov brishda, quvvati 17 va 30 kVt – katta bo‘lmagan muddatta ishlov byer iladigan qavatlarosti va qatlamlarni o‘yib olishda, quvvati 55 va 100 kVt da esa –uzun tozalash kamyer alarida va miqdorli rudalar zaxirasiga ega bo‘lgan, bloklar etqaziladigan qazilmalarda qo‘llaniladi.