Tirbaş/Ztiribaş (sif.) - özünü hər yercb yekə aparan. - Y üz dəfə
dedim kin, ay uşax tirbaşdıx eləmə.
Tırəlix (is.) - aynlıq. - Bu gəlin də belədi, gəldim i,
qardaşdann arasına tirəlix saler (Q.E.).
Tisbir (sif.) - bu cür, belə. - Bu tisbir böyüyən uşaxlar hər şeyə
qatdaşıllar.
Tişəx' (is.) - dəyirman daşmın dişi. - D ərm an daşı tişəx’dən
tüşüf, unu yaxşı üyütmür, iri eliyir.
Tişəməx’ (f.) - kirkirə və dəyirman daşma dişlər açmaq. -
Kirk.irənin daşını usda Şaban tişədi.
Titiz (sif.) - tələsik, kəmhövsələ. - Bu İskəndər çox tiıiz
adamdı, tez özynnən çıxır.
Tiyə (is.) - bıçağm kəsən hissəsi. - Pıçağm tiyəsi çatdıyıf.
Tijan (is.) - böyük qazan. - Tijanm paxırı çıxıf dad verir,
qəleyçi gəlsəydi, qəleyliylətdirərdix'.
Toba (is.) - tövbə. - Toba, qardaşımın bu işdən xavaıı yoxdur
Toxa (is.) - əl aləti. - Dədəm dəmirçiyə bir toxa düzəltdirdi,
əmə çox ağırdı.
Toxalamaq (f.) - toxa ilə işləmək. - Ay bala, bir boş vaxtın
olanda o qartolun dıvini toxala.
Toxan (is.) - aşığın yanı üstə durması. - Ha atıram aşıx alçı
durmor, toxan duror (E.).
Toxma (is.) - çiiing-ağac oyununda çilik vurma. - Çilix' ağac
oynunda toxma vurullar.
Toxmax (is.) - taxta çəkic. - Bavam gönü toxmaxnar. döərəx'
hasil edirdi.
Toxtamax (f.) - sakitləşmək. - Murtuz atı o qərtənə sürmiişdü
kin, at toxdamırdı.
Toxanba (is.) - kinayə. - Öyün yığnaxda sədir, Osman kişiyə
toxanba vurdu.
Toxanbalı (sif.) - kinayəli. - O nəydi, mana yığnaxda birqadır
toxanbalı sözlər derdi (Q.N.).
Tolazdamax (f.) - tullamaq. - Yaman acıxianmışdım, uşağm
dalınnan bir ağac tolazdadım, arna tutmadı.
Tomar (sif.) - top, çox. - Tomardaşda bizimkilər piçin edillər,
sədir su aravasmı orya göndərdi.
Tomarı (z.) - bütövlükdə, hamısı. - Bir əlli kiloy uzsuz
pendirim vanydı, tomarı verdim gürciiyə.
1. Top (is.) - araba təkərinin çağlan birləşən orta hissəsi. -
Haravanm topu çatdıyıf.
2. Top (is.) - süd maşımn qaymaq seçən mexanizmi. - Südü
çəkənnən söram topun tavaxlannı yuullar.
Toparramax (f.) - toplamaq. - Böün Ələsgərin mal novatıydı,
axşam olmamış oğlu naxın topam yıf kəndə tökdü.
Toran (ıs.) - alaqaranlıq. - ’Toran düşəndə yaxşı balıx tutmaq
olur.
Torun (is.) - nəvə. - Həsyə arvadm torunnan çoxalıf. “Kitabi-
Dədə Q orquda”da işlənmişdir (12,73).
Toranqı (z.) - qaranlıq düşənə yaxın. - Axşam toranqı
düşürdü, hələ də ışıxlar yanmerdi.
Torannıx (z.) - qaranlıq. - Torannığıydı, həm də bərk yağış
yağerdi (E., B.).
Torpaxlıx (is.) - divarın sonuncu sırası (atmaların başmı örtən
və torpağı saxlayan sıra). - Böün əvin torpaxlığmı da hörüf
qurtuldux, Allaha şükür (A.).
Torvasallama - Novruz bayramı günündə uşaqların təndir
damınm bacasmdan torba sallaması. - Böün uşaxlann torva sallama
günüdü, yaman səvinillər.
Tosun (sif.) - qısaboy, kök adam. - Omar tosun bir kişiydi, bir
əz də axsıyırdı.
Tosmar/Ztosmel (sif.) - qısaboy. - Sədir bir tosmal adamıydı,
əmə tez acıxlanırdı.
Tosalax (sif.) - qısaboy, gödək. - Tosalax adamın xəsiyyəti pis
olur, tez hersdər.ir.
Tovalatma (is.) - tövbə etmə. - Arax içif yıxılannan söra bu
Əsədə bir tovalatma oldu.
Tova (is.) - tövbə. - Tova, məni bu oğurrux işnə qəsdən
qatıllar, xavanm belə yoxdu.
Toyçu (is.) - nağara çalan. - Toyçu Sultanəli gənə qapıyı basıf
nəmər istiyir.
ToybaşıZ/toybavası (is.) - toya rəhbərlik edən. - Qurbanəli kişi
elə cavannığınnan toybaşıİıx edirdi. Əmə arabir də uşaxlan yünülcə
çubuxluyurdu, heş kim də incimirdı.
Toydamı (is.) - toy çalınan ev. - Toyadammda bir vurhavuı
var kin, gəl görəsən.
Tozanqı (sif.) - toz halında yağan nann qar və ya yağış. - G ejə
tozanqı yağış yağıf, əmə heş yer istan mıyıf.
Tozanax (is.) - tozlu külək. - Uzaxdan bir tozanax qaxdı, əm ə
bir şey görəmmədim.
Törəlçə (sif.) - həyasız. - Bu Qəfər də utanmır, törəlcəsinin
hərəkətdərinnən.
1. Törpü (is.) - ağacı hamarlamaq üçün işlədilən dülgər aləti. -
Usda törpüynən kərəntinin natmı yumurladı.
2. Törpü (is.) - tərbiyə. - Belə bir misai var: Ə, bu heş törpü
görmüyüf.
Törpüsüz (sif.) - tərbiyəsiz, qanacaqsız. - İmdi törpüsüz
uşaxlar çoxalıf.
Tös/Ztösəvər (sif.) - qısaboy, gödək. - Safa tösəvər bir
arvadıydı.
Tösvərək' (sif.) - gödək, kök. - İlannıdan bir tösvərəx’ inəy
almışdım, südü-zadı pis olmadı (D.).
Tövr (sif.) - cür. - Bu tövr uşaxnan danışmazdar, onun axlı
kəsmir.
Tubulğa (is.) - dağda bitən kol. - Tubulğuyu yığıf çalğı
düzəldillər.
Tufar (is.) - divar. - Tufann himini dərin eıəməsən, tez
çatdıyır.
Tulum (is.) - qoyun dərisindən tikilmiş iri kürk. - Tuluma
bürün, qorxma, qann üstdə yatsan da, bir şey olmaz.
Tulamazdamaq (f.) — atmaq, tullamaq. — Baba kişi nəvəsinin
dalmcax çəliyini tulamazdadı.
Tulaçezməzdən (sif) - tez. - Gedirsən, Kərəm kişı
tulaçezməzdən yatıf.
Tumo/Ztumoy (is.) - zökəm xəstəliyi. - Tumoy xəstəliyi istilix'
verir.
Tuncu (sif.) - cavan, kök və dişi mal. - Bavamın xeyratına bir
tuncu mal kəsif esan kimi kəndə payladıx.
Turşalıx (is.) - yeməli bitki. - Qara Kahyanm başmda çoxlu
turşalıx pitir.
Tutma (is.) - xəstəlik. - Xanımm tutması var, tutdumu, bir
günə ancaq düzəlir.
Tutıımcul (sif.) - qənaətcil. - Çox nəxartana desən tutumcul
arvatdı Zöhrə qan.
Tutğal (is.) - ağac yapışqam. - Şəhərdən tutqal almışdım,
əritdim kin, ışkafm taxtasını yapışdıram, əmə yaxşı tutmadı.
1. Tutğac (is.) - qablan ocaqdan qaldırmaq üçün istifadə
edilən parça. - Köhnə-külüşdən tutğac tikif düzəldillər.
2. Tutğac (is.) - dəmirçi alətı. - Dəmirçi Şaban ocaxdakı
dəmiri tutğacnan qaldm f qoydu zindanın üstə.
Tutalğa (is.) - kömək, arxa, qohum-qələbə. - Durann tutalğası
çox olduğuna, anasımn dəfninə çox adam gəlmişdi.
1. Tuş (z.) - qabaq, ön, qarşı tərəf. - Bax kəndin sürüsü o tüşda
otduyur.
2. Tuş (is.) - yuxu. - Tuşunu nənəm bizə danışdı, əmə pis yuxu
görəndə suya danışardı (Q.).
Tülü (sif.) - oğru, əliəyri. - Tülü adamm el içində hörməti
olmaz.
Tühx' (sif.) - bic, hiyləgər. - Tiiləh adamnan hər şey
gözdəməx' olar.
Tülüngü (sif.) - əlinə nə keçdi oğurlayan. Yüz dəfən dedim, ay
uşax, Namaznan oturuf durma, o tülüngünün biridi, məni eşitmədi.
Tülküsufat/Ztüiküyosun (sif.) - hiyləgər. - Tülküyosunnu
Güləhməd buralarda fırranır.
Tülküdurmazdan (z.) - səhər tezdən, hava işıqlanmamış. -
Nəsimən şəhərə gedəcix, tülküdurmazdan qapıyı kəsif.
Tühngə (sif.) - həyasız. - O, çox tüləngə adamdı, onnan gen
gəssən yaxşı olar.
Tüng (is.) - saxsı boru. - Tüng boruynan gələn su soyuğ olur.
Dostları ilə paylaş: |