T. C. Ankara üNİversitesi sosyal biLİmler enstiTÜSÜ antropoloji (SOSYAL antropoloji) anabiLİm dali

73 
 
dillerde  sürdürdüğü  yayın  çalışmalarına  paralel  olarak  Türkiye’de  de 
yayınlarına  ara  vermedi.  1958  yılında  Zaman  Zaman  İçinde,  1969’da  Az 
Gittik Uz Gittik adlı kitapları yayımlandı. 
Bunların  yanı  sıra,  bütün  halkbilimcilerin  başucu  kitapları  olan  100 
Soruda  Türk  Folkloru  ile  100  Soruda  Türk  Halk  Edebiyatı  adlı  çalışmalarını 
da  özellikle  anmak  gerekiyor.  Boratav,  sadece  halkbilimle  ilgili  çalışmalarla 
yetinmedi. 1939 yılında Van Gennep’ten çevirdiği Folklor adlı çalışma dışında 
Eflatun’dan  Euthyphron  (1942),  Küçük  Hippias  (1942),  Georg  Büchner’den 
Danton’un  Ölümü  (1944),  Henrich  Heine’den  Seyahat  Tabloları,  ayrıca 
UNESCO  tarafından  yayınlanan,  Louis  Bazin’le  birlikte  ünlü  Türkmen  şairi 
Mahdumkulu’nun  şiirlerini  ve  Kırgız  destanı  Er  Töştüş’ü  de  Fransızcaya 
çevirdi. 
Pertev Naili Boratav’ın yayımlanmayı bekleyen daha nice yapıtları var. 
Son  arzum  dediği  ve  ülkesine  kavuşturmak  istediği  “Boratav  Arşivi”nden 
sadece  günümüz  halkbilimcileri  değil,  birkaç  kuşak  sonra  da  konuya  ilgi 
duyanların başvuracakları yeni yapıtlar çıkacaktır. 
57
 
Kültür Bakanlığının bir dönem başında olan isim İstemihan Talay’ın Boratav  
için  söyledikleri  ise  dikkate  değerdir:  Ülkemizde  bugün  halkbilimi  bir  bilim  dalı 
olarak  akademik  niteliğine  kavuşmuşsa,  bunda  hiç  tartışmasız  Pertev  Naili 
Boratav’ın eşsiz  katkılarının  payı  büyüktür.  Yurt içindeki  çalışmaları gibi  yurt 
dışındaki çalışmaları da bilimsel değerini bütün görkemiyle ortaya koymuştur. 
Türk folkloruyla ilgili çalışmalar, Pertev Naili Boratav’dan önce de yapılmıştır. 
                                                             
57
 Metin Turan, “Pertev Naili Boratav’a Armağan”, Ankara, 1998. Önsöz’den  

---

74 
 
Ancak,  bunlar  çoğunlukla  belli  bir  yönteme  bağlı  kalmadan  yapılan  derleme 
çalışmalarıdır.  Oysa  bilimsel  yaklaşım  karşılaştırmayı,  düzenlemeyi,  belli  bir 
yönteme  bağlı  çalışmayı  gerektirir.  Boratav’ın  1938–1948  yılları  arasında 
Ankara’da Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesinde “halk edebiyatı” okuttuğu yıllar, 
aynı  zamanda  Türk  folklor  ve  edebiyatının  bilimsel  kategorilere  yerleştirilme 
ve  kendini  bilimsel  yetkinlikle  batıya  tanıtma  yıllarıdır.  Boratav,  sözlü 
gelenekte  sürdürülegelen,  dergilerde,  kitaplarda  yazılı,  basılı,  ama  hepsi 
dağınık,  karmakarışık  olan  folklor  malzemesini,  özellikle  masallarımızı  bir 
sistem,  bir  yöntem  dâhilinde  bir  araya  getirdi.  Bu  anlamda,  sadece  ulusal 
düzeyde değil, uluslararası akademik düzeyde de alanın belli başlı otoriteleri 
arasına yerini aldı.”
58
 
 
2. İLHAN BAŞGÖZ’ÜN HAYATI VE ESERLERİ 
Türk  halkbiliminin  hayatta  olan  en  önemli  isimi  İlhan  Başgöz  15 
Ağustos  1923  yılında  Sivas’ta  doğmuştur.  Lisans  eğitimini  Ankara 
Üniversitesi  Türk  Dili  ve  Edebiyatı  bölümünde  tamamlamış  ve  yine  aynı 
bölümde  1949  yılında  Türk  Halk  Edebiyatı  alanında  doktora  derecesini 
almıştır.  Bu  yıllarda  Türkiye’de  eğitimle  ilgili  çeşitli  görevlerde  bulunmuştur. 
Bu görevler sırasıyla Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi’nde 
ilmi  yardımcılık  (1944-1950)  ve  Tokat  Lisesinde  edebiyat  öğretmenliğidir. 
(1950-1952).  Başgöz  bu  görevlerden  sonra  ABD’ye  gitmiş  ve  akademik 
çalışmalarını  büyük  oranda  bu  ülkede  devam  ettirmiştir.  Bu  ülkedeki 
                                                             
58
 Pertev Naili Boratav, Halk Edebiyatı Dersleri I, İstanbul, Mart 2000,s. v 

---

75 
 
akademik  görevleri  sırasıyla:  Los  Angeles’teki  Kaliforniya  Üniversitesi’nde 
öğretim  görevlisi  (1963-1965),  Berkeley’deki  Kaliforniya  Üniversitesi’nde 
öğretim görevlisi, İndiana Üniversitesi’nde yardımcı doçent (1965-1967), aynı 
üniversitede doçentlik (1967-1975), yine İndiana Üniversitesi’nde profesörlük 
(1975-1997)  tür.  Başgöz  1997’den  bu  güne  kadar  da  emeritus  profesör 
olarak  çalışmalarını  devam  ettirmektedir.  Başgöz’ün  Türkiye’deki  akademik 
görevleri  de  tarih  sıralamasına  göre:  Boğaziçi  Üniversitesi’nde  konuk 
profesör  (1978),  Bilkent  Üniversitesinde  konuk  profesör  (1998-2001  bahar 
yarıyılları)  ve  Van  100.  yıl  Üniversitesi’nde  konuk  profesör  (2002-)  olarak 
hizmet vermiştir.
59
  
Görüldüğü  üzere  Başgöz  de  tıpkı  Boratav  gibi  uzun  yıllarını  yurtdışında 
akademik çalışmalar yaparak geçirmiştir. Bu durum maalesef iki sosyal bilimcinin de 
ülkemiz akademik hayatına olan katkılarını sınırlandırmıştır. Ancak Başgöz yurt dışı 
çalışmalarında  Andreas  Tietze  ve  Stanford  Shaw  gibi  önemli  sosyal  bilimcilerle 
yakın  işbirliği  içinde  olmuş  bu  insanlarla  yaptığı  ortak  çalışmalarında  ülkemiz 
kültürünün ABD başta olmak üzere tüm dünyada hem akademik çevreler tarafından 
hem  de  ülke  halkı  tarafından  tanınmasına  öncülük  etmiştir.  Bu  durum  ülkemiz  için 
bazı  kayıplara  sebep  olsa  da,  tıpkı  P.  N.  Boratav’ın  hayatını  ve  akademik 
çalışmalarını  Fransa’da  devam  ettirmesinde  olduğu,  gibi  sosyal  bilimcinin  yaşadığı 
ve çalıştığı ülkeye kendi anavatanından getirdiği önemli bir katkı olmuştur.  
Mahir  Şaul  imzalı  bir  makale  ise  ‘İlhan  Başgöz’ün  Halk  Edebiyatı 
Araştırmalarına Katkısı’nı ya da katkılarını şu şekilde açıklamaktadır: 
                                                             
59
Gönül Pultar- Serpil Aygün Cengiz, Kardeşliğe Bin Selam; İlhan Başgöz Söyleşileri, İstanbul, 
2003, s. 225–226 

---