T. U. Usmonov, B. C. Mirzayev, I. S. Hasanov mutaxassislikka

M arka (rusum) 
- tayyorlovchi (ishlab chiqaruvchi, masalan, 
zavod)ning m ashinadagi belgisi.
M ashina 
- energiya hosil qilish uchun maqsadli harakatni amal­
ga oshiruvchi, qismlari mos (moslashgan) tartibda ishlovchi m exanik 
qurilma.
M exanizatsiya 
- q o i mehnati vositalarini m ashina va mexa- 
nizm lar bilan almashtirish. M exanizatsiya qurilishdagi ilm iy-texnik 
rivojlanishning bosh yo'nalishlaridan biri bo‘lib hisoblanadi.
M exanizatsiyalashgan instrum ent (asbob) 
- dvigatel o'rnatilgan 
q o i m ashinalari (mashinasi).
M exanizm
- qo‘yilgan kuch ta’siri ostida m a’lum foydali ishni 
amalga oshiruvchi, ko'chma - biriktirilgan zvenolar (qismlar) to‘pla- 
m iga aytiladi.
Q urilishning m exanik qurollanishi (mashinalar bilan jihoz-
lanishii) 
- qurilish montaj ishlarini bajarishda kompleks mexa- 
nizatsiyalash 
(mexanizatsiyalashtirish) 
uchun 
foydalaniladigan 
texnik vositalar to‘plamidir. Q urilishning m exanik qurollanishini 
shakllanrtirishdagi texnik vositalar tarkibiga qurilish mashinalari 
(shu jum ladan, q o i m ashinlari ham), kichik m exanizatsiya vositalari, 
kuch qurilm alari (asbob anjomlari), avtomobil transport vositalari 
kiradi. Ushbu texnik vositalar qurilish tashkilotining ishlab chiqarish 
fondlari faol qismining asosini tashkil etadi.
137

---

Q urilishning mexanik qurollanganligi (mashinalar bilan
jihozlanganligi) 
- qurilish 
tashkilotining 
qurilish 
m ashinalari 
bilan jihozlanishi darajasini xarakterlovchi ko‘rsatkichdir. Qurilish 
tashkilotining o‘z kuchi bilan bajargan, pul hisobidagi qurilish- 
montaj ishi hajmiga qurilish m ashinalari parkining balans narxini 
nisbati bilan aniqlanadi va foizda o'lchanadi.