Tabiiy fanlar 6 Umumiy o‘rta ta’lim maktablarining 6-sinfi uchun darslik Yangi nashr

A M A L I Y M A S H G ‘ U L O T
14-MAVZU.
 SUN’IY YOMG‘IR HOSIL QILISH
Sun’iy yomg‘ir qanday hosil qilinadi?
Sun’iy yomg‘ir hosil qilish uchun yetarli 
miqdorda suv va shamol tezligi, kichik bo‘lgan 
bulutlar zarur.
Inson tomonidan sun’iy yog‘ingarchilikni hosil 
qilish – bu suv aylanishini o‘zgartirishdan iborat. 
Sun’iy yog‘ingarchilikni hosil qilish 
qanchalik zarur?
• Sun’iy yog‘ingarchilik hosil qilish qishloq 
xo‘jaligini rivojlantirishga yordam beradi.
• Sun’iy yog‘ingarchilik o‘simliklarning o‘sishiga 
yordam beradi hamda suv omborlarida suvning 
miqdorini oshiradi.
• 
Sun’iy yog‘ingarchilik hosil bo‘lishi, 
shu ningdek, haddan tashqari issiqlik va 
bug‘lanish katta bo‘lgan hududda haro
-
ratni normal holatga keltirish hamda 
tirik organizmlar yashashi uchun yordam 
beradi.
• Sun’iy yomg‘ir hosil qilish qurg‘oqchili
-
kni oldini oladi. 
Maqsad: 
Sun’iy yomg‘ir hosil qilish.
Bizga kerak
Ishni bajarish tartibi
▸
shisha idish,
▸
petri likopchasi,
▸
suv,
▸
muz bo‘laklari
1. 200 ml shisha idish olib, unga qaynagan issiq suvni 
1/3 qismigacha quying.
2. Shisha idish ustini Petri likopchasi bilan yoping va 2-3
daqiqa kuting.
3. Petri likopchasi ustiga muz bo‘laklarini qo‘ying va idish 
ichida qanday hodisa sodir bo‘lishini kuzating.
4. Tajribani sovuq suv bilan qayta bajaring.
5. Har ikki tajribani taqqoslang.
KONDENSATSIYA 
Yogʻin
Bugʻlanish+parlanish
Bugʻlanish
Dengiz 
Quruqlik 
Daryo

---

34
35
2-bob. MODDA VA UNING XOSSALARI
2-bob. MODDA VA UNING XOSSALARI
Sun’iy yomg‘irni qanday hosil qildingiz?
Idish ichidagi issiq havo yuqoriga ko‘tarilib, suv tomchilarini hosil qiladi, ya’ni 
kondensatsiyalanadi. Xuddi shunday jarayon atmosferada sodir bo‘ladi. Issiq, nam 
havo yuqoriga ko‘tariladi va atmosferada yuqori sovuq havo oqimi bilan ta’sirlashadi. 
Suv bug‘lari kondensatsiyalanadi va yog‘ingarchilikni hosil qiladi.