Tabiiy fanlar

[CHiCOOH]
va faqat ^pHga ta’sir qilmaydigan nisbati o’zgaradi.


49




Suyultirilganda, bir-birining o’zaro kompensatsiya qiluvchi ta’siri bir vaqtning o’zida ishlaydi. Seyreltme tufayli kislota kontsentratsiyasi kamayadi va dissotsiatsiya ch₃COOH darajasini oshiradi.

2. 
   Formuladan chiqish
   

Brensted Lowry Tomonidan Arrhenius Tomonidan
CH3COOH + H2O ^ CH3COO^- + CH3COOH ^ CH3COO^-


H3O⁴


+ H+








[CH3COOH] * C_uchun [CH3COO^-] « Casosiy
a


ШГ =A\


К„-[СН,СООЩ
[СН₂СО(Г]
[СНзСООН] « C_uchun
[CH3COO^-] « Ctuz
с.


a





Bu ikki formulalar deyarli farq qilmaydi. Suvli eritmalar uchun Arrhenius tenglamasidan foydalanish qulayroq.

2. 
   Bufer eritmasining o’zgarmasligi uchun unga faqat ma’lum miqdorda kuchli kislota va kuchli asos qo’shilishi mumkin. Bufer eritmasi bufer quvvatiga ega. Bufer quvvati-kuchli kislota yoki kuchli bazaga teng bo’lgan mollarning soni, eritmaning pH qiymati birlikka o’zgarishi uchun qo’shilishi kerak. Bufer hajmi formula bilan belgilanadi:
   

p tarkibiy qismlarning umumiy kontsentratsiyasiga va ularning kontsentratsiyasining nisbatlariga bog’liq. Komponentlarning kontsentratsiyasi qanchalik katta bo’lsa, bufer hajmi qanchalik katta.


50




Xulosa
Biror tashqi belgi - cho‘kma yoki gaz ajralishi, cho‘kmani erishi, rang o‘zgarishi kabi tashqi samara bilan boradigan reaksiyalar analitik reaksiya deyiladi Ikki yoki undan ortiq turli ligand (reaktivlar) va bir xil metall ionlari hosil bo'lgan murakkab. Turli ligantlarning sinergetik ta'siri tufayli kompleks komplekslar selektivlik, barqarorlik, ranglarni ishlab chiqish va solventli ekstraktsiya jihatidan yaxshi analitik kimyonlarni namoyish etadi. Umumjahon analitik kimyoda keng qo'llaniladigan aralash komplekslarning shakllanishi. Organik reagentlarni anorganik ionlarga ta’siri qonuniyatlarini L.A.Chugaev ishlab chiqgan, shu sababdan bu ikki rus olimlari organik reagentlarni taxlilda qo‘llash asoschilari xisoblanadi. Fanning mazkur soxasini rivojlantirish uchun I.P.Alimarin, A.K.Babko, Yu.A.Zolotovlar bilan bir qatorda o‘zbek olimlari Sh.T.Tolipov, Sh.T.G‘aniev, K.Raxmatullaevlar xam xissa qo‘shganlar.
Ekstragent - tahlil etiluvchi moddani, bir fazadan ikkinchisiga,
3+
ekstraksiyalovchi organik erituvchi yoki reagentning eritmasi. Misol: Al 8- oksixinolinni xloroformdagi eritmasi bilan yaxshi ekstraksiyalanadi.
Heteropoliya polinukolyoziya komplekslari ushbu toifaga tegishli ikkita yoki undan ortiq turli metal ionlari, masalan, Ce-tartarik kislota-Eu, Cu-sitrik kislota-Cr, La-bromopyrogallol red-Y, Sc-Arsenazo III-Mo . Bu birgalikda qazib olish, umumiy ranglanish va birgalikda yashirish orqali ishlab chiqilgan yangi maydon. Bunday komplekslar nafaqat nazariy ahamiyatga ega, balki amaliy ahamiyatga ega. Yuqoridagi tizim amaliy ishlarda qo'llanilgan.


51




Foydalanilgan adabiyotlar

1. 
   Аналитическая химия. проблемы и подходы. том 1. Р. Келнера, Ж.-М.
   
2. 
   Мерме, М. Отто, Г.М. Видмер. - М. Мир, Издателство АСТ, 2004
   
3. 
   Аналитическая химия. проблемы и подходы. том 2. Р. Келнера, Ж.-М.
   
4. 
   Мерме, М. Отто, Г.М. Видмер. - М. Мир, Издателство АСТ, 2004
   
5. 
   Харитонов Ю.Я., Юнусходжаэв А.Н., Шабилалов А.А., Насирдинов
   

С.Д.

6. 
   «Аналитик кимё. Аналитика». Фан. Т. 2008. 1 - жилд (лотинда)
   
7. 
   Харитонов Ю.Я., Юнусходжаэв А.Н., Шабилалов А.А., Насирдинов С.Д.
   
8. 
   «Аналитик кимё. Аналитика». Фан. Т. 2013. 2 - жилд (лотинда)
   
9. 
   Fayzullaev O. «Analitik kimyo asoslari» Yangi asr avlodi, 2006.
   
10. 
    Mirkomilova M. «Analitik kimyo». O’zbekiston, Toshkent. 2001.
    

52