Tarihte ve Günümüzde Ortadoğu'da Türkmenler
Yüklə 7,31 Mb. Pdf görüntüsü
|
364
1925 yılında Irak‟ta çıkan ilk anayasada Irak halkını milliyetlerine göre ayrım yapılmamıĢtır. Anayasa “ Iraklılar din, dil, ırk gözetilmeksizin yasalar önünde eĢittirler” hükmünü getirmiĢ ve hiçbir etnik ya da mezhepsel sınıfa imtiyaz tanımamıĢtır. Ancak bu durum Cumhuriyet döneminde (1958) tamamen değiĢmiĢ ve devlet otoritesi çıkarmıĢ olduğu değiĢik dönemlerdeki anayasalarda sürekli olarak Türkmenleri göz ardı etmiĢ ve Irak halkının sadece Arap ve Kürtlerden oluĢtuğunu her münasebette ısrarla vurgulamıĢtır. Türkmenlerin varlığı böylece anayasal yapı içinde yok addetmiĢtir. Bu dönemde çıkan 1958, 1964, 1968, 1970 yılları anayasalarında Irak‟ın Arap ve Kürtlerden oluĢtuğu vurgulanmıĢ ve Türkmen kimliği ve varlığı inkar edilmiĢtir. Cumhuriyet döneminde Irak Türklerini “Türkmenler” olarak tanımlayan ve varlıklarını dile getiren ilk ve tek yasa Irak Devrim Komuta Konseyi‟nin 1970 yılında çıkarmıĢ olduğu (Türkmenlere Kültürel Hakların Tanınması) kararı 11 olmuĢtur. Buna karĢılık devlet otoritesi Türkmenleri sürekli göz ardı etmiĢ ve Irak halkının sadece Arap ve Kürtlerden oluĢtuğunu her münasebette ve çıkarmıĢ olduğu değiĢik mevzuatta dile getirmiĢtir. Türkmenlere 1970 yılında verilen kültürel haklar da çok geçmeden devlet eliyle geri alınmıĢtır. 35 yıl süren Baas partisi döneminde (1968 – 2003) Türkmenlere karĢı uygulanan asimilasyon politikası da Türkmenlerin kimliğini ve varlığını yok etmeye ve Türkmen kimliğini silmeye yönelik bir politikanın eseri olarak ortaya çıkmıĢtır. Saddam rejimi bu süre içinde Türkmen bölgelerinin demografisini değiĢtirmek ve Türkmen yurdunu AraplaĢtırmak amacıyla on binlerce Arap ailesini ülkenin güneyinden getirtip özellikle Kerkük Ģehri ve etrafındaki Türkmen yerleĢim bölgelerine yerleĢtirmiĢ, bu ailelere ev yapmaları için faizsiz kredi vermiĢ ve Türkmenlere ait tapulu tarım arazilerini gasp ederek onlara dağıtmıĢtır. Yine bu asimilasyon politikası çerçevesinde Türkmenlere yönelik uluslar arası yasalara ve insan hakları ilkelerine aykırı olan bir dizi haksız icraat baĢlatılmıĢ ve devam ettirilmiĢtir. Bu politika doğrultusunda devlet dairelerinde memuriyet kapısı Türkmenlere kapatılmıĢ, Türkmen bireyinin kendi memleketinde taĢınmaz mal satın alması veya yaptırması yasaklanmıĢ, Türkmen insanı ticaretten men edilmiĢ, yüzlerce aile zorunlu göçe tabi tutulmuĢtur. Saddam rejiminin Türkmen kimliğini yok etmeye yönelik en acımasız uygulaması da Türkmenleri milliyetlerini
11 Irak‟ın 1970 tarihli anayasasının 42. Maddesi Devrim Komuta Konseyi‟ne kanun hükmünde kararname çıkarma yetkisini vermiĢtir. Ortadoğu'da Türkmenler (Irak-Ġran-Suriye) Sempozyumu / 365 değiĢtirmeye ve nüfus dairelerinde kendilerini Arap olarak kaydettirmeye zorlama politikası olmuĢtur. Resmi kararlarla uygulamaya konulan milliyet değiĢtirme icraatına göre Türkmen aileler nüfus dairelerine müracaatta bulunup kendilerini Arap olarak yazdırmaya mecbur edilmiĢtir. Bu iĢlemi reddedenler hakkında gıda karnelerinden mahrum bırakılma, memur ise görevden alınma veya Irak‟ın güney bölgelerine atanma, terfi ve maaĢlarına zamdan mahrum bırakma ve zorunlu göçe tabi tutulma gibi ağır cezalara maruz kalmakta idiler. Baas rejiminin devrilmesinden sonra 2004 yılında çıkarılan geçici anayasada ve 2005 yılında çıkarılan kalıcı anayasada ilk defa Türkmenlerin varlığı ve kısıtlı da olsa Türkmenlere bazı kültürel, idari ve siyasi haklar tanınmıĢtır. 2005 anayasasına göre, Türkmenlerin siyasi, kültürel, eğitimsel ve idari hakları anayasa garantisi altına alınmıĢ, Türkçe eğitim serbest bırakılmıĢtır. Bu sayede Türkçe eğitim veren yüzlerce okul açılmıĢ, Türkçe yayın yapan TV kanalı ve gazeteler faaliyete geçmiĢ, yıktırılan Türkmen köylerinin yeniden inĢasına müsaade edilmiĢ ve Türkmen sivil toplum kuruluĢları ve partileri kurularak faaliyete geçmiĢtir. 2003 tarihinden sonra Türkmen kimliğinin tanınması ve tespiti bağlamında hukuki alt yapıyı oluĢturan bazı yasa ve karalar da çıkarılmıĢtır. Türkmen bölgelerinde Türkçe eğitim yapan resmi ve özel okulların açılması, bir yasa yoluyla “Türkmen Eğitimi Genel Müdürlüğü”nün oluĢturulması, devletin resmi TV kanalı olan “El- Turkmaniyye” TV” kanalının açılması ve “Resmi Diller Yasası”nda Türkmenlere eğitimin her aĢamasında okullar açma hakkının tanınması gibi yasa ve kararlarla artık devletin Türkmenlerle barıĢık halde olma niyetini ve Türkmen kimliğini tanıma noktasına gelindiğini göstermektedir. Yasalar bazında gerçekleĢen bu olumlu reformlara rağmen, Irak‟ta hakim olan siyasi olaylar Türkmenlerin varlığını ciddi boyutta tehdit edecek durumları beraberinde getirmeye neden olmuĢtur. ABD iĢgalinden sonra (2003), Türkmen bölgeleri ABD‟nin teĢviki ve politikası doğrultusunda Kürt iĢgaline uğramıĢtır. Türkmen bölgelerini KürtleĢtirme planları uygulanmaya konmuĢ, baĢta Kerkük Ģehri olmak üzere, tüm Türkmen yerleĢim bölgelerine 800 bini aĢkın Kürt kökenli insan yerleĢtirilmiĢ ve yönetim tamamen Kürt partilerinin eline geçmiĢtir. Bu uygulamayla Türkmenlere ait arazi, arsa ve binalar gasp edilmiĢ, Türkmen bölgelerinde bilerek istikrarsızlık yaratılmıĢ ve bu yüzden Türkmen ekonomisi ağır darbeler almaya maruz kalmıĢtır. Türkmenler bu dönemde, tarih boyunca en çetin günlerini yaĢamakta
Yüklə 7,31 Mb. Dostları ilə paylaş:
|