Tasdiqlayman” Koson 2-son kasb-hunar maktabi direktori I. M. Karimov

I_g =U/RI_r=U/r
bo‘ladi. R va r ketma-ket ulanganligi sababli umumiy kuchlanish U ga teng boⸯladi
I=nI_g
Zanjirdagi umumiy tok kuchi
I=I_g+I_r=I_g(n+1)
Bundan quyidagi natija kelib chiqadi
I_g/I=1/(n+1)
Demak, galvanometrga ketma-ket holda r qarshilik ulansa, uning kuchlanishni o‘lchash chegarasi n marta ortar ekan. Bu holda asbob shkalasining bo‘linish darajasi (n + 1) marta ortadi.Odatda, katta qiymatli kuchlanishlarni o‘lchaydigan voltmetrlar shu tamoyilda ishlaydi.
Galvonometrni ampermetr sifatida ishlatish sifatida ishlatish uchun unga parallel ravishda shunt deb ataladigan ,kattaligi juda kichik boⸯlgan qarshilik ulanadi.

Mavzuga doir nazariy savol va amaliy topshiriqlar
1. Ampermetrga shunt qanday tanlanadi? 2. Voltmetrga ulanadigan qo‘shimcha qarshilik qanday tanlanadi? 3. Voltmetrga qo‘shimcha qarshilikni parallel ulab qo‘yilsa nima bo‘ladi?
42-mavzu. 4-LABORATORIYA ISHI: TOK MANBAYINING EYuK VA ICHKI QARSHILIGINI ANIQLASH

43-mavzu. Masalalar yechish

1.Qarshiligi 0,004Ω boʼlgan shunt ulangan ampermetr tarmoqqa ulanganda 5Ani koʼrsatdi. Ampermetrning ichki qarshiligi 0,12Ω. Zanjirning tarmoqlanmagan qismidagi tok kuchini toping.
Berilgan; Formula; Yechish;
R=0,004Ω r=R/n-1 I=nI_a n=0,12Ω/0,004Ω+1=4
I_a=5AR_a=0,12Ω n=R/r+1 I=4.5A=20A
I=?
2.Ichki qarshiligi 200Ω boʼlgan galvonometr tok kuchi 100mkA boʼlganda butun shkalasiga buriladi.Unga qanday qarshilikni ketma-ket qilib ulansa,voltmeter sifatida ulab,2V kuchlanishgacha oʼlchay oladi?
Berilgan; Formula; Yechish;
R_g=200Ω R_q=R(n-1) U=IR=10^-4A.200Ω=0,02V
I=100mkA=10^-4A n=U/U_g n=2/0,02=100
U=2V R_q=200(100-1)=19600 Ω
R_q=?
3,Elektr qarshiligi 4Ω boⸯlgan rezistordan va EYuK 12V,ichki qarshiligi 2Ω boⸯlgan tok manbaidan tuzilgan, Rezistordagi kuchlanish tushuvi necha voltga teng.
Berilgan; Formula; Yechish;
R=4Ω I=ε/(R+r) U=R ε/(R+r)=8V
ε=12V I=U/R Javobi; U=8V
r=2Ω U/R= ε/(R+r)
U=?