Tasdiqlayman” Koson 2-son kasb-hunar maktabi direktori I. M. Karimov

a=g(sinα-μcosα)

ga ega boʼlamiz

Jismlarning bloklardagi harakati esa quyidagicha topiladi;
1.Jism tezlanish bilan yuqoriga harakatlansa T=m(g+a)
2.Jism xuddi shunday tezlanish bilan yuqoriga harakatlansa esa T=m(g-a)
Bilan topiladi,2-jismning massasi birinchisidan katta boʼlgani uchun,navbatdagi natijalarni olamiz.
Birinchi tenglamadan ikkinchi tenglamani ayirib T = m1(g + a) ni, ikkinchidan birinchini ayirib, T = m2(g – a) ni hosil qilamiz. Bu –t ezlanish bilan biri pastga, ikkinchisi yuqoriga harakatlanayotgan jismlarning og‘irligi. Yuklar tezlanish bilan harakatlanayotganligi sababli massalari turlicha bo‘lsa-da, og‘irliklari bir xil bo‘ladi. Tezlanish uchun topilgan ifodani ipning istalgan tomoni uchun yozilgan ifodasiga qo‘ysak,

ga ega bo‘lamiz. Shu ifoda bilan har bir yukning o‘g‘irligi topiladi.
Mavzunu mustahkamlash uchun nazariy va amaliy topshiriq va savollar.
1.Jismga qoʼyilgan teng taʼsir etuvchi kuch qanday aniqlanadi?
2.Kuchlarning koordinata oʼqlardagi proeksiyasi bilan ishlash,vektorlarni qoʼshishga nisbatan qanday afzalliklarga ega?
3.Jismga bir necha kuch taʼsir qilganda uning muvozanatda boʼlish sharti qanday aniqlanadi?
4.Blokdagi iplarga osilgan yuklarning ogʼirligi harakat davrida nega teng boʼlib qoladi?

13-mavzu. Masalalar yechish

1.Massasi 10 kg boʼlgan jism 20N kuch taʼsirida qanday harakat qiladi?
Berilgan; Formula; Yechish;
m=10 kg F=ma a=20N/10kg=2m/s²
F=20N a=F/m a>o boʼgani uchun,harakat tekis tezlanuvchan boʼladi
a=?
2. 1m/s² tezlanish bilan yuqoriga koʼtarilayotgan liftda 50 kg massali odam turibdi. Odamning ogʼirligi qanchaga teng?
Berilgan; Formula; Yechish;
a=1m/s² P=mg+ma P=50(10+1)=550N
m=50 kg P=m(g+a) Javobi; P=550N
g=10m/s²
P=?
3.Massasi 6t boʼlgan yuk ortilmagan avtomobil 0,6m/s² tezlanish bilan harakatlana boshladi. Agar u oʼsha tortishish kuchida joyidan 0,4m/s² tezlanish bilan qoʼzgʼalsa,unga ortilgan yukning massasi qancha boʼlgan?
Berilgan; Formula; Yechish;
m₁=6t=6000kg F=ma ikkala formulani tenglashtiramiz, chunki F=const
a₁₌0,6m/s² F=m₁a₁m₁a₁=(m_x+m₁)a₂
m_x=? Bundan m_x= m₁a₁/ a₂-m₁