Tasdiqlayman” Koson 2-son kasb-hunar maktabi direktori I. M. Karimov

E_pot mgh, (6.6)

bu yerda g- erkintushishtezlanishi, m -jismmassasi.

Berk ( yopiq ) sistemadagi jismning to’la energiyasi uning kinetik va potensial energiyalarining yig’indisiga teng va o’zgarmas bo’ladi:

E E_kin E_pot (6.7)

Bu ifoda energiyaning saqlanish qonunideyiladi.

Mavzuga doir nazariy savol va amaliy topshiriqlar
1.mexanik ish qanday aniqlanadi?
2.Ogʼirlik kuchining ishi nimaga teng?
3.Tabiatda energiyaning saqlanish qonuni har doim bajarilaveradimi?
4.Qiya tekislik ishdan yutuq beradimi?

15-mavzu. Masalalar yechish.

1.Motorli qayiqdaryoda manzilga yetib borishi uchun 1,8 soat,qaytib kelish uchun esa 2,4soat sarfladi.Agar sol joʼnatilsa,manzilga qancha vaqtda yetib boradi.
Berilgan; Formula ; Yechish;
T₁=1.8h v=s/t v+v_o=s/t₁ v-v_o=s/t₂ bu yerda v qayiqning turgʼun suvdagi tezligi tengla
T₂=2,4h malarni bir-biridan ayiramiz 2v_o=s/t₁-s/t₂ hosil boʼladi,umumiy maxraj
Olibquyidagi natijaga erishamiz;v_o=s(t₂-t₁)/2t₁.t₂ v_o=v=s/t₃
Tenglashtirib t₃=2t₁t₂/t₂-t₁=14,4 ga ega boʼlamiz Javob.14,4h
T₃=?
2.Oʼzgarmas kuch taʼsirida harakat boshlangandan jism birinchi sekundida 0,5m yoʼl bosdi.Agar jismning massasi 25kg boʼlsa,taʼsir etuvchi kuchni toping?
Berilgan; Formula; Yechish;
Δt=1s F=ma 2-formuladan a ni topamiz a=2ΔS/(2Δt-1)=1m/s²
ΔS=0,5m ΔS=a/2(2Δt-1) F=ma=25x1=25N Javob; F=25N
M=25kg
F=?
3.5m balandlikdan erkin tushayotgan 3 kg massali jismning yer sirtidan 2m balandlikdagi potensial va kihetik energiealari nimaga teng?
Berilgan; Formula; Yechish;
h₁=5m E_k=mv²/2 E_k=Δ E_p=mgΔh=3.10(5-2)=90J
m=3kg E_p =mgh E_p=mgh₂ =3.10.2=60J
h₂=2m E_k=Δ E_k=mgΔh Javobi: (E_k=90J, E_p=60J)
g=10m/s²
E_k=? Ep=?