«Tasdiqlayman» Oʻquv ishlari boʻyicha direktor oʻrinbosari, dotsent

Don omborxonalariga qo’yiladigan talablar

Don omborxonalariga texnologik, konstruktiv va iqtisodiy tavsifga ega bo’lgan talablar qo’yiladi. Bir qator texnologik talablar donning tirik organizm sifatidagi xususiyatlari bilan asoslangan. Don omborxonalari birinchi navbatda o’zining asosiy funktsiyasini bajarishi, ya’ni donning miqdoriy va sifat saqlanuvchanligini ta’minlashi hisoblanadi. Buning uchun u mustahkam bo’lishi, donning devorlarga va polga beradigan bosimiga, shamolning bosimiga va atmosferaning yemiruvchi ta’sirlarga chidamli bo’lishi kerak. Saqlanadigan donga yer osti suvlari va atmosfera yog’inlari tushmasligi kerak.

Don sifatining saqlanuvchanligini ta’minlash uchun devorlar va pollar ichki yuzasining issiqlik o’tkazuvchanligi kichik va yaxshi gigroskopik bo’lishi kerak. Birinchi talabga javob bermaydigan devorlar donni tashqi muhit haroratining o’zgarishidan himoya qila olmaydi. Omborxonadan tashqarida haroratning pasayishi natijasida devorlarning ichki yuzasida suv bug’lari kondensatsiyalanishi mumkin. Bu holat devorlar po’latdan tayyorlangan bo’lganida juda xavfli hisoblanadi. Devorlar ichki yuzasining gigroskoplikka ega bo’lishi donni kondensatsiyalangan namlikda yaxshi himoyalaydi.
Don omborxonalarining konstruktsiyasi donga zararkunandalar tushishi va ularning rivojlanishi uchun sharoit yaratmasligi va zarasizlantirishni amalga oshirish va zararkunandalarga qarshi kurash uchun sharoitlarga ega bo’lishi kerak. Faol shamollatish va donni gazlashni amalga oshirish hamda don omborxonasining o’zi devorlariga gaz o’tkazmaslik talablarini qo’yadi.
Don omborxonalarida barcha texnologik jarayonlar yuqori mehnat unumdorligini ta’minlashi, ishni bajarilishini kechikishini kamaytirishi kerak.
Donni tozalash va quritish uchun don omborxonalar donni tozalash mashinalari va don quritgichlar bilan ta’minlanadi. Donni tozalash va quritish mashinalarining tarkibi va unumdorligi kelayotgan donni miqdoriga to’g’ri kelishi kerak. Don omborxonalari shamollatish qurilmalari bilan jihozlanadi, chunki donni ko’chirish chang ajralishi bilan bog’liq bo’ladi.
Don omborxonalarining sxemasi, konstruktsiyasi va tuzilishi inshoot tannarxining kichikligi va kam miqdorda qurilish materiallaridan foydalanish singari talablarga javob berishi kerak. Bunda inshootning mustahkamligi, ishonchliligi, uzoq muddat xizmat qilishi va yong’in xavfsizligi talablariga javob berishi kerak.
Don omborxonalari bevosita aloqa yo’llarining yaqinida joylashtiriladi. Ularning hajmi rejalashtirilgan butun don miqdorini qabul qilishni ta’minlashi kerak. Turli don turkumlarini joylashtirish uchun yetarlicha miqdorda alohida saqlash joylariga (bo’limlar, siloslar, bunkerlar) ega bo’lishi kerak.
Don omborxonalaridan foydalanishga sarflanadigan barcha xarajatlar kichik miqdorda bo’lishi kerak. Don omborxonalari mehnatni muhofaza qilish va xavfsizlik texnikasi qoidalariga javob berishi kerak.