Termiz davlat universiteti iqtisodiyot va turizm fakulteti iqtisodiyot kafedrasi

 
safidan chiqib ketganlar soni bilan 16 yoshga to‗lmaganlar va maxsus
 
muassasalardagi shaxslar sonini ayiramiz, ya‘ni N
=
30 mln. – 10 mln. – 8 mln. = 12 
mln.Masalaning shartiga ko‗ra, mamlakatdagi ishsizlar soni 
n
=0,6 mln. kishidan 
iborat. 
Endi 
yuqoridagi 
(1) 
formulaga 
asosan
 
Mehnat 
faqat 
ishlab 
chiqarish 
jarayonini 
amalga 
oshirishning 
zarur
 
sharti bo‗lmasdan, balki inson uchun daromad olishning asosiy manbaidir.
 
Shuning uchun ham ishsizlik darajasi mamlakatning ijtimoiy – iqtisodiy
 
rivojlanishini aks ettiruvchi muhim makroiqtisodiy ko‗rsatkichlardan biri
 
hisoblanadi.Ishsizlikning friksion, strukturaviy va davriy turlari mavjud. 
Friksion ishsizlik 
ish qidirish yoki kutish bilan bog‗liq bo‗lgan ishsizlikdir. Bunda 
aholi 
turar 
joyining 
almashishi, 
o‗quv 
yurtlarini 
tugallashi
 
yoki mavsumiy ishlarning tugallanishi kabi sabablarga ko‗ra vaqtincha
 
ishsizlar qatorida bo‗ladi. 
Strukturaviy 
ishsizlik
. 
Bunday 
ishsizlik 
ishlab 
chiqarishning
 
qisqarishi va buning oqibatida ish kuchlariga bo‗lgan talabning kamayishi
 
natijasida paydo bo‗ladi. Barcha mamlakatlarda friktsion va strukturaviy
 
ishsizlak ma‘lum darajada mavjud bo‗ladi va bunday holat iqtisodiyotning
 
rivojlanishiga, ma‘lum ma‘noda, turtki bo‗ladi. 
Davriy 
ishsizlik 
esa 
iqtisodiy 
inqirozni 
boshidan 
kechirayotgan
 
mamlakatlarda vujudga keladi. 
Friksion va strukturaviy ishsizliklarning yig‗indisi